Stranger Than Paranoia, Paradox Tilburg, 27.12.2018

Italiaanse avond ...

Het Stranger Than Paranoia festival  is dit jaar te zien op drie prominente Nederlandse jazzlocaties. Paradox te Tilburg, Brebl in Nijmegen en ook ’s lands belangrijkste podium voor jazz en improvisatie, het Bimhuis Amsterdam is ingelijfd bij het door van Paul Kemenade georganiseerde jazzfeest.

De journalist van Jazz'halo bezoekt Paradox de dag na tweede kerst waar er die avond een drietal Italiaanse acts staan geprogrammeerd.

De avond gaat van start met het rondom alt- en sopraansaxofonist Nicola Fazzini en de bassist Alessandro Fedrigo geformeerde XY Quartet. De kenners van het oeuvre van Fazzini weten dat hij sinds het verschijnen van het gestileerde debuutalbum van het Fazzini Quartet - Watch your Step - ruim tien jaar geleden een behoorlijke ontwikkeling heeft doorgemaakt waarin het experiment en niet de compositie centraal staat. Dat is ook nu te horen op het podium van Paradox.

In een set van drie kwartier nemen de vier in Venetie gevestigde avant-gardisten ons mee op verkenning, aangevuurd door de puntige altklanken van Fazzini en omgeven door de vibrafoonnevels van Saverio Tasca. In het opzwepende slotnummer Spazio Augusto is de geest van Monk niet ver weg. De atonale, hoekige akkoorden van Fazzini en Tasca worden opgejaagd door de op hol geslagen stoomlocomotief van Fedrigo en Colussi totdat met een onverwachtse stilte de set wordt beëindigd.

Het is een opening die hoge verwachtingen wekt voor de rest van het programma.

Het publiek wordt niet al te zwaar op de proef opgesteld, want na het kwartet neemt de extravagante 68-jarige pianist Antonello Salis plaats achter de vleugel. Na een paar welgemikte vuistslagen op het klavier neemt de onverstoorbare filmcomponist ons mee op een magische reis. De landkaart is zoek, maar dat is geen probleem, want Salis is niet op weg naar een bestemming. Met kettingen, folie en stokken op de snaren tilt hij zijn instrument uit boven alle beperkingen.

Flarden Cecil Taylor, McCoy Tyner en Jarrett worden toegevoegd aan een uiterst originele potpourri van blues, boogie woogie, free jazz en filmmuziek. Salis' toegift bestaat uit een oorspronkelijk toonraadsel waarin hij fluitend de pianolijn ondersteunt. Een dromerig deuntje dat soms ruw wordt verstuurd door een klap op de snaren. Het expressieve spel van Salis leidt tot een applaus waar hij zelf graag aan deelneemt.

Na de oudgedienden zijn de jonge honden aan de beurt. Gitarist Francesco Diodati heeft zijn kwintet ‘Yellow Squeeds’ meegenomen. Het is hem en zijn drummer Enrico Morello een jaar eerder, als lid van het Enrico Rava Quartet, niet gelukt het Paradox podium te betreden vanwege een aandoening aan de lippen van de trompettist en bandleider.

Deze keer staan Diodati en Morello op het podium met de trompettist Francesco Lento. In deze ruim vijftig minuten durende set laat de band een vrijere indruk achter dan enkele weken eerder in het Bimhuis. Er wordt geëxperimenteerd met intro’s en de nummers duren langer. In composities als Irrational Numbers, Simple Lights en Here and There stelt maestro Zanisi zich dienend op, maar hij levert met zijn aan de klassieke muziek ontleende mijmeringen een onmisbare bijdrage.

Aan het eind van de set speelt het kwintet Played Twice, dat na een stille uitgesponnen introductie door Zanisi en Diodati ontaardt in een aanstekelijk swingende uitvoering van deze door de band geïncorporeerde Monk-compositie.

Een geslaagde finale van een inspirerende Italiaanse avond.


XY Quartet

Nicola Fazzini - alt- en sopraansaxofoon
Saverio Tasca - vibrafoon
Alessandro Fedrigo - basgitaar
Luca Colussi - slagwerk


Antonello Salis

Antonello Salis - piano solo


Francesco Diodati Quintet 'Yellow Squeeds'

Francesco Diodati - gitaar, composities
Francesco Lento - trumpet
Glauco Benedetti - tuba
Enrico Zanisi- piano, Fender Rhodes, synthesizer
Enrico Morello - slagwerk

Tekst ©️ Robin Arends  -  foto's ©️ Olga Beumer