STORM! editie 2017: best wel bevredigende oogst

Sta mij toe het verwoorden van mijn indrukken van STORM! editie 2017 meteen te beginnen met de eindconclusie, luidende: van de elf concerten die gedurende drie dagen werden aangeboden, heeft er mij slechts één ontgoocheld, zij het dan wel in grote mate. Derhalve, om geen verkeerd beeld te geven van mijn appreciatie van de affiche in haar geheel, volgt hier eerst - dus tegen alle chronologie in - mijn commentaar bij dat specifiek optreden.

© Annie Boedt

Het concert van het Ambrose Akinmusire Quartet was het slot van een tournee, stond er op het papier dat Lies Steppe voor haar aankondiging gebruikte. Was er bijgevolg sprake van fysieke of mentale vermoeidheid, of was het voor de trompettist nu wel even genoeg geweest? We hebben er het raden naar… Feit is: hoezeer Akinmusire ook blijk gaf van zijn technische bagage en hoe virtuoos hij zich ook toonde in het aaneenrijgen van lange notenreeksen, van schor naar scherp en schril, dit was een optreden zonder ziel. Kil, ook, waardoor de vonk nooit oversloeg naar het publiek. Het publiek waarmee evenmin enige vorm van communicatie werd gevoerd: de trompettist beperkte zich tot het louter met naam vermelden van zijn medemuzikanten. Geen titels van composities, waardoor hier bijgevolg geen uitleg of bv. stukken uit de recent verschenen live-cd werden vertolkt…

Een concert dat bovendien voor de ganse duur in het quasi duister werd afgewerkt, waardoor wij de frontman eigenlijk slechts als silhouet hebben kunnen aanschouwen. Uit navraag bij KAAP bleek: op uitdrukkelijk verzoek van Akinmusire zelf. Die gril vergrootte nog meer de kloof tussen trompettist en toeschouwers die aan het eind van zijn set trouwens niet eens aanstalten maakten om een bisnummer te vragen...

Dit optreden was, helaas, het allerlaatste en dus de afsluiter van het festival. Ik had het de organisatoren van KAAP graag anders toegewenst, want uit wat vooraf was geweest, viel (heel) veel vreugde te putten.

Dag 1 – vrijdag 10 november

SCHNTZL

© Annie Boedt

De winnaar van de vorige STORM! Contest, kwam de eer toe het festival te openen en Hendrik Lasure en Casper Van De Velde stortten zich zeer gretig op hun set. Dat enthousiasme leidde er zelfs toe dat bij Casper even een drumstick uit de hand vloog. Het repertoire bestond overwegend uit nieuwe composities en improvisaties, slechts enkele stukken uit hun debuut-cd (o.a. ‘Genster’) kwamen aan bod. Bijna niet te geloven is het hoe dit duo zich in relatief korte tijd zo’n podiumprésence eigen heeft gemaakt: het is alsof ‘the stage’ hun natuurlijke biotoop is, en of dat podium nu klein is of van grotere omvang zoals in De Grote Post, geïntimideerd zijn ze geenszins.

Vrij snel werd duidelijk dat het aandeel elektronica in de muziek groter is geworden, wat zich concreet vertaalde in het gebruik van geluidseffecten en loops en soms resulteerde in soundscapes. Een enkele keer leek mij Lasure daarin echt té extreem te gaan, het betreffende stuk werd evenwel nog enigszins gered door het slagwerk van Van De Velde.

Slotsom: een goed optreden, in de loop waarvan ik echter steeds meer teleurgesteld geraakte door de richting die SCHNTZL die avond wenste in te slaan. De toekomst zal uitwijzen of het duo volhardt om op dat pad verder te gaan.

Shabaka and The Ancestors 

Shabaka Hutchings zou een psalm uit negen delen brengen, luidde het in de aankondiging, en een reis maken naar zijn roots. Dat laatste betekende dus richting het Afrikaans continent, en om op die bestemming te geraken had de tenorsaxofonist zowel een drummer (Tumi Mogorosi) als een percussionist (Gontse Makhene) in zijn band. Die twee zorgden gedurende het gehele optreden voor grooves die mee de aanzet gaven tot hypnotiserende en opzwepende muziek waarin altsaxofonist Mthunzi Mvubu, maar vooral Hutchings zelf – met zijn soms lange, meeslepende solo’s – de hoofdrollen vervulden.

© Annie Boedt

The Ancestors telden in hun rangen o.a. ook de in rode kapmantel gehulde zanger Siyabonga Mthembu die de zeer boodschap gerichte teksten nu eens met indringend stemgeluid zong, dan weer bezwerend declameerde. Een stomend concert, jazeker, maar na drie vierde ervan kwam in mijn hoofd plots hardnekkig dat citaat spoken van Neil Young op een van zijn live-cd’s: “It’s all one song…”. Net zo voelde het bij dit optreden aan naarmate het vorderde, waardoor het mij niet is gelukt die rit helemaal tot het einde uit te zitten.

© Annie Boedt

Christian Scott aTunde Adjuah

© Annie Boedt

Net als bij Shabaka Hutchings and The Ancestors kondigde zich deze gig terstond aan als behoorlijk opwindend, met vanaf de eerste minuten indruk makende muzikanten, in het bijzonder pianist Shea Pierre, de bij momenten magistrale saxofonist Logan Richardson en Scott zelf die uit zijn vreemd gevormde (en qua geluid soms vervormde) trompet de meest indringende en bijwijlen naar de strot grijpende klanken stootte. “When an audience is this quiet, it means they really care to see us”, sprak hij appreciërend na afloop van ‘Diaspora’.

© Annie Boedt

Dat hij daarna als vraag stelde “Do you guys like jazz” kwam op zijn minst bevreemdend over op een… jazzfestival, maar bleek de aanloop naar een ongemeen straffe versie van ‘Eye of the Hurricane’ van Herbie Hancock. Een absoluut hoogtepunt in een optreden tijdens hetwelk de muzikanten elkaar naar een hoger niveau tilden, er bij momenten ook een oefening in elkaar overtroeven van maakten. Scott is dan ook een frontman die zijn “begeleiders” gul en veel ruimte biedt. En -  net als de saxofonist die voor hem op datzelfde podium had gestaan – ook een man met een boodschap, wat zich soms uitvoerig manifesteerde in de bindteksten tussen of de inleiding bij composities. Zo verhaalde hij inspiratie te halen uit het voorbeeld van zijn grootvader die voedsel uitdeelde aan de armen. Hoe waardevol en lovenswaardig qua inhoud – “This is a song about an idea…” – die toelichtingen ook waren, bij momenten dreigden zij de flow uit het concert te halen. Maar Scott en groep slaagden er telkens feilloos in toch dezelfde graad van opwinding weer op te roepen.

© Annie Boedt

Een optreden dat ik behoorlijk kon smaken, en voor mij het beste van de eerste dag.

Dag 2 – zaterdag 11 november

Verneri Pohjola plays Pekka

© Annie Boedt

Het kwintet o.l.v. de Finse trompettist begon zijn set met ‘The Dragon of Kätkävaara’ (“a favourite of my father’s”), waarmee men er maar meteen aan herinnerde - voor wie niet met de les mee was – dat hulde zou worden gebracht aan vader Pekka. Zoon Pohjola, in onze regio al eerder te gast, bv. op Jazz!Brugge, demonstreerde tijdens dat eerste stuk, met o.a. felle uithalen, nogmaals van welk kaliber hij als muzikant wel is.

© Annie Boedt

Voorafgaand aan de tweede compositie sprak hij zijn dubbele vreugde uit: 1) dat er voor het publiek een bar was (dit was een staand optreden in een zaal waar verfrissingen werden geserveerd), en 2) omdat hij zich door die specifieke groep omringd wist. Een terecht eerbetoon, want ieder van de andere leden van het kwintet gaf in de loop van het optreden met bravoure blijk van zijn kwaliteiten, in het bijzonder de man aan de klavieren (Tuomo Prättälä) en de gitarist (Teemu Viinikainen).

© Annie Boedt

Frank Zappa en Pekka waren fan van elkaar, wil het verhaal, en die link was merkbaar tijdens dit concert: een compositie als ‘The First Morning’ had wat mij betreft ook best op ‘Hot Rats’ van FZ kunnen prijken. Een heel geslaagd optreden waar van begin- tot eindnoot de aandacht geen tel verslapte; een veelbelovend begin van de tweede festivaldag dus ook. 

Jon Balke Siwan

© Annie Boedt

Toetsenspeler en leider van het 14-koppig amalgaam van muzikanten uit verschillende continenten Jon Balke, leidde in dat het repertoire zou bestaan uit een mix van stukken uit het eerste album en nieuwe composities voor de komende cd. Door de oververtegenwoordiging van strijkinstrumenten klonk wat volgde in hoofdzaak als klassieke muziek, zij het badend in een zeer Arabische sfeer. Voor dat laatste zorgden vooral de percussionisten (Helge Norbakken en Pedram Khavar Zamini), de Turkse viool (Derya Türkan die geregeld met Renaud Garcia-Fons samenwerkt) en zangeres Mouna Boutchebak.

© Annie Boedt

Balke zelf toonde zich een zeer spaarzame keyboardspeler, veelal in een dienende, functionele rol discreet op de achtergrond. Maar wel de man die er – met zachte hand – in slaagde om die hele groep tot uitmuntende uitvoeringen te dirigeren. Wat men bracht, klonk het gehele optreden lang zeer mooi, maar gaandeweg ook zo clean dat mij een gevoel van gemis aan avontuur en spanning beving. Daardoor ontwaakte een ambigu gevoel.

  
© Annie Boedt

Jon Balke Siwan op de affiche zetten in het kader van dit festival was toch wel een vermetele keuze die hier en daar ongetwijfeld voor verwarring zal hebben gezorgd en vooral bij de echte jazzliefhebbers de vraag zal hebben doen rijzen wat en waar in godsnaam nog de link met jazz was. Het antwoord daarop hadden de organisatoren al vooraf in de ondertitel van STORM! ingecalculeerd: “jazz and beyond jazz”…

Octurn feat. Clemens van der Feen & Magik Malic

© Annie Boedt

De muziek die we te horen zouden krijgen, situeerde zich tussen Olivier Messiaen en John Cage, las Lies Steppe tijdens haar introductie. Een passende omschrijving voor een optreden dat zich moeilijk in woorden laat vatten. Nu eens benaderden deze muzikanten elkaar aftastend en zorgvuldig zoekend, dan weer gingen ze resoluut samen tekeer: steeds leidde dat, in composities die quasi zonder overgang in elkaar overliepen, tot geslaagde resultaten.

© Annie Boedt

Jozef Dumoulin, die als muzikant nogal eens controverse oproept, integreerde zich ideaal in dit sextet en gaf met zijn klankadjectieven op Fender Rhodes mee kleur aan het wonderbaarlijk en eclatant pianospel van Fabian Fiorini. Bo Van der Werf blies straffe solo’s, maar zorgde op andere momenten net zo makkelijk voor een perfecte “blend” met fluitspeler en zanger Magic Malik.

© Annie Boedt

Drummer Dre Pallemaerts legde met zijn slagwerk – een gevarieerd gamma van heel subtiel tot erg fors – weer eens passend de juiste accenten en contrabassist Clemens van der Feen ondersteunde dat alles met weergaloze baspartijen en een esthetisch hanteren van de strijkstok.

Wat Octurn en gastmuzikanten op een glanzende schotel serveerden, behoorde tot het meest prikkelende en verrukkelijke van het aanbod op dag 2 en is ontegensprekelijk uitgegroeid tot een van mijn mooiste herinneringen aan deze editie van STORM!

FES feat. David Bovée: Boggamasta

© Annie Boedt

Het optreden van FES op 11 november 2017 betitel ik zonder aarzelen als het beste en meest beklijvende dat ik van “dit zootje ongeregeld” ooit heb gezien. Het project ‘Boggamasta’, feat. gitarist (en zanger) Bovée startte al bij de aanvang met wat ik zou durven te noemen “the usual crazyness” die Peter Vermeersch niettemin nooit uit de hand liet lopen, zodat het gehalte aan anarchie het muzikale gebeuren niet hinderde en het concert nimmer degradeerde tot een potpourri of een kakofonie zonder kop noch staart.

© Annie Boedt

Eens te meer was het onmogelijk aan die blazerssectie als collectief en aan de individuele leden ervan – met sterkhouders Bart Maris en Michel Mast - te weerstaan: zeer verstandige beslissing dus van KAAP om ook dat concert niet voor een zittend publiek te programmeren, want stil en - vooral - onbeweeglijk blijven werd de toeschouwer werkelijk niet toegestaan. Nooit eerder, ik herhaal het, zag ik FES zo aanstekelijk, wat niet in het minst de verdienste was van David Bovée die het niveau qua hilariteit tot het hoogste niveau bracht toen hij zijn stem liet klinken als die van de onvergetelijke Lurch uit ‘The Addams Family’.

Uitgelezen afsluiter voor dag 2 van STORM!.

Dag 3 – zondag 12 november

Steiger

© Annie Boedt

Al twee keer eerder mocht ik dit driemanschap live aan het werk zien, telkens met groot genoegen, maar wat Steiger op dat podium van de grote concertzaal in De Grote Post presteerde, vond ik waarlijk impressionant. Gilles Vandecaveye-Pinoy (zoals hij zichzelf voorstelde) opende op keys met klanken die een plots aanwakkerende windvlaag suggereerden, de intro naar ‘De Herfst Is Een Schijtseizoen’ (in de set de enige compositie die niet op de sterke debuut-cd prijkt, wat te betreuren valt).

© Annie Boedt

Een eerste proeve hoe hij samen met bassist Kobe Boon en drummer Simon Raman – die samen één enkele persoon met vier ledematen lijken, zo ingespeeld zijn ze op elkaar -  in een en hetzelfde stuk moeiteloos van verstild naar uiterst heftig kan gaan en vice versa. Verder op het repertoire die namiddag: ‘Sturm der Liebe’ (“naar het gelijknamig feuilleton”); het speelse en van een Caraïbisch tintje voorzien ‘Saint Roch’; ‘Berlin Revisited’ (naar mijn mening hier in een véél sterkere versie dan op de cd vastgelegd) en ‘Bachfag’, het ultieme bewijs tot welke ongelooflijke timing die drie jongelingen in staat zijn.

Een heel hard applaus weerklonk na afloop voor Steiger aan wie nochtans niet het meest ideale tijdstip om te spelen (14.00 uur) was toebedeeld. Overigens was dit het enige pianotrio op STORM! editie 2017.   

Veder

© Annie Boedt

De Belgisch-Noorse alliantie, zichzelf noemende Veder, was voor mij dé revelatie van de laatste concertdag. Nochtans geen evidente combinatie van instrumenten, want euphonium (Niels Van Heertum), trompet (Eivind Lønning), klarinet/basklarinet (Joachim Badenhorst), gitaar/banjo (Ruben Machtelinckx).

Het kwartet zorgde voor een optreden waarin heel veel en zeer subtiel werd gesuggereerd en het voor een deel aan de verbeelding van de toehoorder werd toebedeeld om zaken in te vullen. Dat resulteerde o.a. in een prachtige passage waarin de blaasinstrumenten het ruisen van de wind evoceerden of een compositie opgedragen aan een vogel die de gewoonte heeft op een tak zijn prooi te prikken om deze te laten rijpen. Het geluid voortgebracht door de blazers vlocht zich ineen tot een perfecte klankeenheid ontstond, en op geen enkel moment - zelfs niet tijdens solo’s - voelde een van hen de behoefte om zich prominent op het voorplan te manifesteren.

© Annie Boedt

Dat op muzikaal vlak heel hoffelijk met elkaar omgaan werd op grandioze wijze bijgekleurd en mee vorm gegeven door de gitaar en banjo van Machtelinckx die af en toe zijn instrument gebruikte om lichte percussietoetsen toe te voegen. Van deze snarenvirtuoos heb ik in mijn collectie meerdere cd’s, maar op 12 november ontdekte ik niettemin ongekende facetten van hem.

Van dit concert, waarvoor het publiek de adem in- en mogelijke hoestbuien ophield, heb ik immens en intens genoten. Tot in het laatste nummer had men letterlijk een speld kunnen horen vallen, en vooral omdat naar het einde ervan de instrumenten de een na de ander uitdoofden. Het tweede hoogtepunt van de laatste concertdag!  

Ragini Trio & Bojan Z & Sawani Mudgal

© Annie Boedt

Ik zal eerlijk bekennen: door de wetenschap dat in dit project ook een belangrijke rol zou worden toebedeeld aan een zangeres, betrad ik al met enige scepsis de zaal. Immers, pas enkele dagen tevoren had ik een concert meegemaakt van een groep die totaal niet uit de verf kwam wegens volledig in dienst van een vocaliste. Hetzelfde fenomeen deed zich tijdens de set van Ragini Trio met Bojan Z gaandeweg voor: door de aanwezigheid van Sawani Mudgal – de ganse duur op de grond zittend – hadden vooral Nathan Daems en Bojan Z te zelden de handen vrij.

© Annie Boedt

De saxofonist, en ook soms bassist Marco Bardoscia, volgden vaak noot voor noot de zanglijnen. Te weinig dus mochten we Bojan Z – soms op twee klavieren tegelijkertijd – solo aan het werk horen en ook Daems scheurde zich slechts een zeldzame keer echt los. Bardoscia zorgde uiteindelijk voor een van de fraaiste momenten toen hij op een bed opgemaakt uit klanken van Bojan Z zijn contrabas met de strijkstok beroerde.

© Annie Boedt

Het eigenlijke Ragini Trio kan ik in de formule van triumviraat echt beter waarderen. De zangpartijen van de Indische Mudgal, hoe vlekkeloos gezongen ook, begonnen naarmate het concert vorderde steeds meer dezelfde te lijken en hetzelfde te klinken. Reden waarom ik het einde niet heb afgewacht en de zaal voortijdig heb verlaten, met in mijn kielzog minstens twee andere bezoekers die het eveneens voor bekeken hielden. Achteraf vernam ik evenwel dat na dit optreden een staande ovatie was gevolgd, wat erop wijst dat men met dit project wel degelijk een publiek heeft kunnen bekoren en begeesteren.

Eindevaluatie: de oogst van elke festivaldag leverde minstens één zeer goed tot uitstekend concert op, en was in het bijzonder op zaterdag en zondag rijk.

Tekst © Paul Godderis, 16 november 2017  -  foto’s © Annie Boedt & Willy Schuyten