September Jazz editie 2017 doet al uitzien naar de volgende!

Laughing Bastards

Wat Laughing Bastards brengt, lichtte Willy Schuyten toe toen hij de eerste groep van de 21ste editie van September Jazz introduceerde, is geënt op het trio van Jimmy Giuffre. Om meteen te benadrukken: “Let wel, dit is het uitgangspunt, men speelt die muziek niet klakkeloos na!”. De groep putte, na aftrap van de set met ‘What’s My Name’ (David Saxon/Robert Wells), inderdaad al snel een eerste keer uit het oeuvre van “de man die ons geïnspireerd heeft” zoals Michel Mast bevestigde. Het kwartet bracht met name 2 korte stukken van Giuffre, ‘Gotta Dance’ (met een mooie baslijn van Nils Vermeulen) en ‘Time Enough’. Opvallend: de muzikanten bleven tijdens die eerste 3 vertolkingen nogal aan de partituur gekleefd, met slechts even ruimte voor een bescheiden solo van Mast en/of Jan-Sebastiaan Degeyter.

Pas vanaf ‘Matteo’, een compositie van Degeyter, leek de “opwarming” voorbij, wist men zich los te rukken en gingen de saxofonist en de gitarist er voor het eerst echt tegenaan. Meteen een hoogtepunt. Opnieuw een cover, daarna, en wel ‘Jesus Maria’ van Carla Bley, “ook een van de favorieten” aldus Mast. In dit rustiger stuk was de volledige hoofdrol geschreven voor Mast die schitterde, zeer creatief door Degeyter geruggensteund en met mooi brush werk van drummer Simon Raman: hoogtepunt bis.

Het kwartet dronk daarna andermaal uit de inspiratiebron, met een cluster van 3 korte, niettemin speelse stukken van Giuffre: ‘The Train And The River’, ‘A Ring Tail Monkey’ en ‘Finger Snapper’. In een geheel andere sfeer dompelde ons ‘Weigh’, terug een compositie van Degeyter, die ervoor zorgde dat het vuur dat daarnet even op een iets lager pitje had gebrand terug opvlamde: een stevige brok muziek waarin de gitarist ongebreideld een proeve kon geven van zijn veelzijdigheid, de saxofonist de gelegenheid kreeg nog eens voluit te gaan en Raman een straf staaltje drummen ten beste gaf.

Vooraleer de set te beëindigen, bezwoer Michel Mast de aanwezigen om zeker te blijven “want dit is een fantastische affiche”. ‘Would You’, ook al door Degeyter gecomponeerd, bleek een zeer sterk slotnummer met een bijzonder fraaie melodielijn.

Laughing Bastards was op papier misschien een gewaagde keuze om September Jazz te openen, maar kon zeker overtuigen, zij het dat het vuurwerk – ironisch genoeg – eigenlijk pas werd ontstoken in stukken die niet van de hand van Jimmy Giuffre zijn. De groep telt in de rangen bovendien een waarlijk getalenteerd en dus te koesteren componist in de figuur van Jan-Sebastiaan Degeyter.  




The Moutin Factory Quintet

Bij de aankondiging van The Moutin Factory Quintet roemde Willy Schuyten de tweeling Moutin als “de meest fantastische ritmesectie die je kan meemaken” en vertelde hij er in één adem bij dat muzikanten in Frankrijk over elkaar vielen om een van de broers in hun band te krijgen. Bassist François en drummer Louis bewezen bij het in duo inzetten van ‘Love Stream’ (Louis Moutin) terstond dat de presentator-programmator met geen woord had overdreven. François gaf al meteen een proeve van de virtuositeit waarmee hij zijn contrabas liefheeft, trefzeker zijn drumkit verkennende Louis verwijderde direct de voor de basdrum geplaatste microfoon waar hij geen nood aan bleek te hebben.

Pianist Paul Lay, gitarist Manu Codjia en altsaxofonist Christophe Monniot – huppelend, bijwijlen op de kleppen van zijn instrument kloppend - kregen tijdens het verder ontwikkelen van die compositie ruimschoots speelruimte. Louis Moutin stelde na deze stuwende opener de muzikanten voor - met aan het publiek het uitdrukkelijke verzoek zich luid te laten horen - en gaf voor de anekdote mee dat het door het enthousiasme van François voor Brugge is dat men in deze stad stond. De bassist zette op zijn beurt zijn broer even in the spotlight; van diens hand was ook het tweede stuk: ‘Hell’s Kitchen’, een creatie met aardig wat tempowisselingen, ingeleid door de verbluffende drummer en de boven zichzelf uitstijgende bassist, om vervolgens van een prachtig kleurenpalet te worden voorzien door een sublieme solo van Lay, het messcherpe, bijna bijtende gitaarwerk van Codjia en de alle registers van zijn alt verkennende Monniot (die het hele concert geen seconde bleek te kunnen stilstaan). Beide vorige stukken zijn te vinden op de cd ‘Deep’, gaf François mee; de volgende compositie (door hemzelf geschreven) bleek nog niet op schijf/cd vastgelegd.

Indringend en intens zette Codjia de toon, waarna hij samen met Lay en vooral Monniot de hoofdrol in dit muziekstuk deelde, zich in de rug stevig gesteund wetend door die geoliede ritmesectie. François prees na afloop oprecht en met warmte die drie, over wie hij verklaarde: “on est priviligié de les avoir comme compagnons de route!”. Tijdens elk concert, lichtte hij vervolgens toe, brengen hij en zijn broeder in duo een eerbetoon aan een van de groten van de jazzgeschiedenis. Voor de set op de speelplaats van De Ganzenveer viel de keuze op Fats Waller, “un des grands maîtres”. ‘Ain’t Misbehavin’ als vertrekpunt gebruikend, dook de tweeling met volle overgave in een vijver vol improvisatie en wat zich gedurende de daaropvolgende minuten voor de ogen van het publiek ontvouwde probeer ik verbaal moeizaam te kwalificeren als “ongelooflijke timing”, “fenomenale wisselwerking louter op basis van wederzijdse blikken” en “onbegrensd onderling vertrouwen”. Een moment vol magie, te snel voorbij helaas… (Voor wie méér wil: zie www.moutin.com, waarop o.m. beeldmateriaal van gelijkaardige hommages in duo, bv. aan Monk).

Na deze krachttoer werd een ballad ingelast, waarvoor pianist Lay de intro verzorgde, waarna Codjia en Monniot eenstemmig het thema onderlijnden. Afgesloten werd met ‘Exploded View’ (François Moutin), een feature voor Christoph Monniot: superb, werd al snel duidelijk, want voortstuwend naar een climax met een losgeslagen saxofonist die behalve altsax nu ook sopranino speelde - een ogenblik zelfs  beide tegelijk - en een impressionante drumsolo van Louis Moutin die de drumsticks opnieuw even verving door de eigen handen.

Als voorbereiding op September Jazz had ondergetekende vooraf via het wereldwijde web concerten van The Moutin Factory Quintet in Sête en in Vienne bekeken, en de gecreëerde verwachtingen waren dermate groot dat gevaar voor teleurstelling niet ondenkbaar was. Die vrees te worden ontgoocheld heeft geen schijn van kans gehad. "We are all in the gutter, but some of us are looking at the stars" verwoordde,  onnavolgbaar, Oscar Wilde ooit. Mij is het gegund geweest tijdens September Jazz enkele van die sterren te zien schitteren.

BRZZVLL

Na een dergelijk rijk, succulent en bevredigend muzikaal maal, kon de vraag rijzen of het publiek nog wel voldoende appetijt zou hebben voor de derde gang van het gratis aangeboden jazzmenu. Het antwoord, nadat de 7 groepsleden van  BRZZVLL het podium bestormd en hun tanden gretig in een eerste uitgesponnen stuk gezet hadden, bleek verrassend snel positief.

Méér nog, het septet slaagde er met een ruime greep uit de nieuwe cd ‘Waiho’ in de honger opnieuw aan te scherpen. Lange composities zoals ‘Wizzly Whop’, ‘Mighty Mylou’ en ‘Jee’, reveleerden zich als volgestouwd met onweerstaanbare, bij momenten felle funky grooves gelegd door de drummers Maarten Moessen en Stijn Cools in associatie met het bonkige baswerk van Dries Laheye. Het klavierwerk van Jan Willems riep bij ondergetekende af en toe herinneringen op aan wat George Duke tijdens concerten van The Mothers Of Invention anno 1974 uit de keyboards toverde; de saxofoons van Vincent Brijs en Andrew Claes (ook op EWI en zelfs even finger cymbals) voorzagen al die solide funderingen van vele tinten dansbaarheid; gitarist Geert Hellings, schijnbaar in een bescheiden rol, zorgde middels frisse en verrassende accenten voor extra ornamenten. Die combinatie deed de temperatuur weer stijgen, met als gevolg dat naargelang het concert vorderde steeds meer festivalgangers naar de zijgangen vooraan en de stoelenvrije ruimte voor het podium optrokken.

Dat “subtiliteit” nimmer het ordewoord was tijdens dit concert, leek (een groot deel van) het publiek niet te storen: toen BRZZVLL terug naar de instrumenten greep voor een bisnummer, werd het in de voorste gelederen ronduit feest, met dansende, deinende of zich op ander wijze ritmisch bewegende lijven. De oproep van Willy Schuyten, na wegsterven van de laatste klanken, om terug present te zijn in 2018, 2019, … mocht dan ook rekenen op een enthousiaste respons.

September Jazz 2017 was een editie met een zorgvuldig uitgekiende affiche en elk van de aantredende acts leverde meer dan afdoende bewijs terecht naar “de speelkoer” van stedelijke basisschool De Ganzenveer te zijn uitgenodigd.

Tekst © Paul Godderis, 12 september 2017  -  foto's © Willy Schuyten