John Zorns Bagatelles op Gent Jazz, 9 juli 2019

John Zorn © Scott Irvine

In onze taal noemen we iets onbenullig wel eens een bagatel. In de klassieke muziek staat bagatelle voor een korte, eenvoudige compositie - een tussendoortje, meestal iets lichtvoetigs. Als John Zorn 300 muziekstukjes schrijft, een heel programma ‘Bagatelles’ opbouwt en daarvoor een resem van performante uitvoerders voorziet, dan mag je wel iets speciaals verwachten.

Op Gent Jazz werd de marathon in vier blokken gepresenteerd, die zo sterk begon dat we na het eerste al hoopten dat we het beste nog niet hadden gehad. Masada vatte de toehoorders meteen bij de lurven. Daar schoot een kwartet muzikanten uit de startblokken die onderling nog altijd die klik maken. Goed, ja, het legendarische concert op Jazz Middelheim van 1999 was vast meer zaligmakend, maar het vonkte bijzonder lekker tussen de heren die in ‘kleinigheden’ al best wat kwaliteiten naar voor schoven. Geperste geluiden inwerken in fijne muzikaliteit die een mix is van Joodse traditie en gedurfde jazz, technisch hoogstaand spel, perfecte interactie… De enige groep met John Zorn de muzikant zelf erin gaf al even het goede voorbeeld.

Na minder dan een half uur ruimde Masada baan voor een koppel magiërs: Sylvie Courvoisier & Mark Feldman. Met piano en viool kwam een eerste bezetting aan bod die eerder aan klassieke muziek refereert dan aan jazz. De energieke start werd vinnig doorgetrokken met begeesterde melodieën en contrasten. Voordat we genoeg konden krijgen van de klasse van dit duo, stond daar al het volgende superbe kwartet. De term alchemie kan dienen om een idee te geven van de fantastische verbindingen die het Mary Halvorson Quartet presenteerde. Moet je er fan van zijn om het vermengen van vervormde en zuivere klanken in pittige composities verbluffend te kunnen noemen? Ik denk het niet.

Het eerste deel liet al duidelijk merken dat de bagatelles van John Zorn de muzikanten tegelijk uitdaagden in hun technisch kunnen én hen uitnodigden om hun eigenheid in de muziek te leggen. De volgende delen gaven meer van dat. In het teken van variatie en verscheidenheid volgde een bonte bloemlezing met een intrigerende schare van muzikanten. Genrewissels kregen we, zoals je van Zorn mag verwachten, niet enkel met de verschillende bezettingen, maar ook binnen composities. Een streepje surf kon bijvoorbeeld zomaar ingelast zitten tussen delen in een heel andere stijl – en dat zat daar dan helemaal op zijn plaats. Zoals het omvangrijke Zorn-oeuvre put uit allerlei stijlen en invloeden, zo ook dus de bagatelles, die meermaals uitersten opzochten.

Kris Davis en Trevor Dunn © Danny De Bock

Trigger maakte met punk-bagatelles duidelijk dat Zorn als krasse zestiger zijn agressieve kant nog niet kwijt is. De duo’s Erik Friedlander & Michael Nicolas (cello’s) en Gyan Riley & Julian Lage (klassieke gitaren) illustreerden een subtiel gevoelsleven en een sterk ontwikkelde, verfijnde smaak, die in andere groepssamenstellingen met meer verschillende klankleuren werden uitgediept. Kort samengevat: hoogst elegant bij Kris Davis, flamboyant bij het Brian Marsella Trio, richting bombast bij John Medeski Trio, plezierig, edoch klasserijk jazzy bij Nova Quartet en verpletterend jazz-rockend bij Asmodeus. Er viel waarlijk wat te genieten!

Tussendoor waren er nog drie opmerkelijke solo-momenten. Craig Taborn aan de piano doorstond de opdracht om een sterke indruk te maken na de uitbarsting van punk. Ikue Mori kwam licht en speels over met wat je Apple-bagatelles zou kunnen noemen. En dan moet de naam nog vallen van Peter Evans. Die zette op eigen fysieke kracht een prestatie neer die aan het bovenmenselijke grensde. Hoe hij op trompet aan één stuk door de hem toebedeelde bagatelles blies, was werkelijk onwaarschijnlijk, fantastisch, fenomenaal.

Wie eind juli op reis is in Frankrijk of Spanje kan de Bagatelles Marathon nog bijwonen in Marseille of San Sebastian.

© Danny De Bock

MUSICI:

Masada: John Zorn, alto saxophone; Dave Douglas, trumpet; Greg Cohen, double bass; Joey Baron, drums

Sylvie Courvoisier, piano & Mark Feldman, violin

Mary Halvorson Quartet:
Mary Halvorson, guitar; Miles Okazaki, guitar; Drew Gress, double bass; Tomas Fujiwara, drums

Craig Taborn solo piano

Trigger:
Will Greene, guitar; Simon Hanes, bass; Aaron Edgcomb, drums

Erik Friedlander, cello & Michael Nicolas, cello

John Medeski Trio:
John Medeski, keyboards; Dave Fiuczynski, guitar; Calvin Weston, drums

Nova Quartet:   
John Medeski, piano, keyboards; Kenny Wollesen, vibraphone; Trevor Dunn, bass; Joey Baron, drums

Gyan Riley, guitar & Julian Lage, guitar;

Brian Marsella Trio:
Brian Marsella, piano; Trevor Dunn, bass; Kenny Wollesen, drums

Ikue Mori solo live electronics

Kris Davis:
Kris Davis, piano; Mary Halvorson, guitar; Drew Gress, double bass; Kenny Wollesen, drums

Peter Evans solo trompet

Asmodeus:
Marc Ribot, guitar; Trevor Dunn, bass; Kenny Grohowski, drums