Jazzahead Bremen 2018, een terugblik

Jazzahead! is een ideale plek om mensen uit het jazzveld te ontmoeten. De in Bremen georganiseerde internationale meeting (een unieke combinatie van een conferentie en een cultureel/muzikaal festival) is een fenomeen voor iedereen die de muziek een warm hart toe draagt.

Deze dertiende editie staat Polen centraal. Zo wordt er een Polish Night georganiseerd waarin de muzikanten zichzelf kunnen presenteren en ook andere vertegenwoordigers van het partnerland (labels, media en podia) krijgen alle ruimte om zich in de Bremen Messe aan de ruim drieduizend professionals voor te stellen.

En er is nog meer dan Polen. In de showcases, verdeeld over twee avonden, kan een selectie van 32 (van de 609) indieners uit 49 landen in een half uur of drie kwartier hun muzikale kwaliteiten ten gehore brengen. Hier staan de muzikale acts die aankomend seizoen op het programma staan van uw favoriete podium, want de programmeurs luisteren gretig mee.

De correspondent van Jazz’halo is eveneens aanwezig en gaat op zoek naar de verhalen achter het succes van Jazzahead! en maakt kort voor de officiële opening van het festival kennis met de Griekse pianiste Tania Giannoulli. Ze is dit jaar voor de eerste keer in Bremen aanwezig om haar nieuwste album te promoten. Ze heeft zich goed ingelezen en weet wie er aanwezig zijn. Via de website van de organisatie heeft ze al verschillende mensen benaderd. “Ik zie wel wat het oplevert, het zou fijn zijn als ik optredens kan boeken en extra aandacht weet te genereren voor mijn muziek.”

Aanwezig zijn op deze beurs is belangrijk en dat weet ook Marco Valente, de Turijnse eigenaar van het label Auand. Hij staat in de stand van het Italiaanse Puglia klaar met een flinke stapel cd’s die hij grif van de hand doet: “Het is allemaal geweldige muziek, je moet er niets mee, luisteren is voldoende”.

Enkele kramen verderop staat Steffen Mayer, verkoper voor het Hamburgse label Herzog Music/Heart Beat & Soul. Hij doet het wat zuiniger aan met het verspreiden van geluidsdragers: “Hier heb je een sampler. Ik stuur je met alle plezier per post meer muziek op, maar ik houd er niet van om iedereen ongewild allerlei muziek in de maag te splitsen.”

In de Nederlandse Injazz-booth installeert zich de Nederlandse Pianist Rembrandt Frerichs met een stapel cd’s en ander promotiemateriaal. Hij begeleidt tijdens de zogenaamde European Jazz Meeting een showcase van zijn landgenote Hermine Deurloo, die dit festival voor de vijfde keer bezoekt. Ze geven een optreden in cultureel centrum Schlachthof. Frerichs: “Ik ben hier al meerdere keren geweest. Een rollercoaster. Ik heb ook al eerder een showcase gedaan. Maar als je vragen hebt over de showcase dit jaar laat ik de antwoorden graag aan Hermine over.”

Hermine Deurloo © Merlijn Doomernik

Deurloo: “Ik ben eerdere jaren wel in het Schlachthof geweest. Het was altijd vol en vrij bedompt daar, maar het is wel een leuk zaaltje, die andere zalen zijn meer North-Sea-Jazz-achtig. Ik ben blij dat ik hier mag spelen. Ik heb me meerdere keren aangemeld, onder andere samen met Tony Overwater en later met Zapp4 en nu met dit project. Fijn dat het deze keer wel gelukt is. Ik weet niet wat de jury heeft overgehaald om voor mij te kiezen. Misschien speelt het mee dat ik mondharmonica speel. Ik ben niet de honderdste saxofonist.”

Naast Frerichs en Deurloo staan de Noorse pianist Helge Lien met zijn trio, samen met de Poolse violist Adam Baldych op de bühne. Baldych heeft het erg druk met interviews en gesprekken. “Het is gekkenwerk, maar het is wel een ervaring op zich. Ik ontmoet hier meer muzikanten uit Polen dan in mijn vaderland. Als het festival is afgelopen verkeer ik nog minimaal een week in de sfeer van Jazzahead.”

Helge Lien is, ondanks dat hij inmiddels twee decennia zeer succesvol is met zijn trio, blij dat hij zijn muziek kan vertegenwoordigen. Het is de tweede keer dat hij hier met zijn trio een showcase mag doen. Ditmaal  heeft hij het te danken aan de aanhoudende inzet van Baldych’ manager. Het is jammer dat de tijd beperkt is, want op deze manier kan hij muzikaal gezien minder de diepte in, maar dat is inherent aan een showcase. Hij kan zich hier presenteren voor een keur aan internationale programmeurs die hij elders niet zo snel bereikt. “Elk concert dat ik boek door hier te zijn is mooi meegenomen.”

Ook zijn Poolse, bij het gerenommeerde label ECM aangesloten collega, pianist Marcin Wasilewski is verheugd dat hij zijn muziek van onder andere zijn laatste album Spark of Life hier kan vertegenwoordigen. “Jazzahead is erg belangrijk voor de muziek, vooral in deze voor muzikanten lastige tijden. Onze beroepsgroep wordt ernstig gedupeerd door de gratis verspreiding van muziek op het internet. Het is goed dat we hier met een showcase kunnen staan. Mensen kunnen zo zien dat ik er nog ben. We spelen al ruim 25 jaar samen als trio. Ik geef toe dat een half uur kort is, maar dat moet genoeg zijn om je kwaliteiten te etaleren als je professioneel muzikant bent.” Gelukkig mag het Wasilewski trio tijdens de Bremense clubnacht nogmaals acte de présence geven in het museum voor de moderne kunst.

In de laatste avond, de Overseas Night,  zijn de showcases een kwartier langer. Daar spelen Justin Kauflin en Jazzmeia Horn, evenals de Griekse, in New York wonende, contrabassist Petros Klampanis. De bassist heeft weinig tijd om iets van het festival mee te pikken. Hij arriveert vanwege een vertraging uit Berlijn later dan verwacht en heeft, na een televisie-interview en een gesprek met Jazz’halo amper de tijd voor de soundcheck. “Ik ben nu voor de tweede keer op Jazzahead en het valt me wederom op hoe ongekend de dynamiek hier is. Het is geweldig om mijn muziek hier te presenteren op dit festival dat is gewijd aan deze unieke muziek. Het is een ongekende ervaring en aan buitenstaanders is het lastig om het Jazzahead!-virus te verklaren.”

Dat is het ook voor de Oostenrijkse pianist David Helbock, die na twee keer met een showcase op Jazzahead te hebben gestaan dit jaar voor het eerst Jazzahead bezoekt zonder dat hij zich hoeft te bekommeren over zijn optreden. Aan interviews en afspraken is er geen gebrek, “maar het voelt toch vreemd dat ik hier gewoon maar wat kan rondlopen.” Op de vraag of hij het jammer vindt dat hij dit jaar geen showcase kan verzorgen antwoordt hij: “zeker, maar ik heb me niet ingeschreven voor een showcase omdat ik vorig jaar ook al aanwezig was. Misschien ga ik me volgend jaar weer inschrijven met mijn nieuwe werk. Het levert direct en indirect toch weer nieuwe optredens op en dat is fijn, aangezien ik geen manager heb en ik alles zelf moet regelen.” Dat de organisatie hem niet uit het oog is verloren bewijst de festivalfotograaf die interviewer en geïnterviewde uitgebreid op de gevoelige plaat zet.

In de Messe gaat het vooral om zaken doen. Zo weet de experimentele Israëlische gitarist Yuval Ron, die een dag eerder vijftig geplande gesprekken met o.a. pers, labels en programmeurs heeft gevoerd. “Het is een opgave, maar het is een ideale manier om jezelf onder de aandacht te brengen.” Hij legt een cd op tafel, een productie uit 2009. “Ik heb nieuwer werk, maar dat komt binnenkort uit. Geef me je kaartje, dan stuur ik je de link toe naar mijn werk in uitvoering.”

Muriel Grossmann, een op het eiland Ibiza wonende saxofoniste bezoekt Jazzahead! voor het eerst. “Ibiza is erg geïsoleerd. Ik breng mijn werk uit in eigen beheer. Ik ben inmiddels bezig met mijn tiende cd. Op Ibiza speel ik voornamelijk traditionele jazz, zoals werk van Count Basie, maar ik heb me ontwikkeld vanuit de Free Jazz. Ik heb met pianist Joachim Kühn en een twintigtal andere muzikanten geweldige ontladende, oorverdovende, improvisaties uitgevoerd in een ruimte ter grootte van een huiskamer. Op mijn albums hoor je Spiritual Jazz. Het zou mooi zijn als ik hier op Jazzahead! mijn muziek verder kan brengen. Ik heb net een goed gesprek gehad met een vertegenwoordiger van het label Enja. Maar ik ben er niet van afhankelijk. Ook als het allemaal niets oplevert heb ik voor de aankomende jaren voldoende materiaal op de plank om in eigen beheer uit te brengen.”

Franklin Kiermyer, een eenenzestigjarige Canadese, in Oslo residerende, slagwerker ervaart Jazzahead! als een noodzakelijk kwaad. “Ik ben al een tijdje geleden uitgekeken geraakt op de muziekbusiness. Het gaat de mensen die erin actief zijn namelijk niet om de muziek. Dat is jammer. Het zou moeten gaan om dat wat je de mensen kunt brengen en wat ze van je te horen krijgen, het gaat om contact tussen mensen, niet om de connecties.” Tegenwoordig leidt hij een band, die hij op aanraden van een van zijn jonge kwartetgenoten Scatter The Atoms That Remain heeft genoemd. De muziek van deze band wil hij hier nog wel onder de aandacht brengen.

Op de beurs worden allerlei middelen uit de kast gehaald om de bezoekers te verleiden. Op gezette tijden worden door de standhouders meetings georganiseerd: hier valt wat te halen en vaak is dat in de vorm van alcoholische versnaperingen. Het begint al rond 12.00 uur bij de Scandinavische stands met kleine glaasjes likeur en even later wordt er elders ook wodka, whisky, bier en wijn geschonken zodat vijf uur later een aanzienlijk deel van de aanwezigen in zekere dronkenschap verkeert. Op de informele bijeenkomsten vinden de ontwapenende gesprekken plaats en worden visitekaartjes uitgewisseld.

Bij de Belgische stand wordt Vedett en Duvel geschonken. Inge de Pauw, eigenaar van Stilletto Productions, heeft amper de tijd om ervan te genieten. Ze heeft de vrijdag tot diep in de nacht zaken gedaan en kan uiteindelijk aan het begin van de slotavond op het terras voor het Schlachthof terugkijken op een succesvol Jazzahead.

Petros Klampanis © George Lizardos

Pianiste Tania Giannouli is aan het einde van de laatste dag helemaal aan het einde van haar Latijn. “Een prachtige ervaring. Intens, maar het is de vraag of ik hier iets mee ga bereiken. Het viel me op dat er zo weinig Grieken aanwezig zijn. Een gemiste kans.” “Je hebt zo een interview met Petros Klampanis? Die ken ik wel. Doe hem de groeten maar van me.”

Een bezoek aan Jazzahead! is een investering in de toekomst, een kwestie van de lange adem, en dat realiseert de pianiste zich. Wellicht komt ze volgend jaar weer. Voorlopig gaat de aandacht van Jazzahead! vooral uit naar Noord-Europa. Tijdens de slotavond wordt aangekondigd dat in de veertiende editie Noorwegen is uitverkoren tot partnerland.

Tekst © Robin Arends