Jazz in Sant’Anna Arresi Sardinië

Ai Confini Tra Sardegna e Jazz, 1-9 september 2018

Wie jazz en Sardinië zegt, komt automatisch uit bij Paolo Fresu. Hij is de internationale jazzambassadeur van het eiland. Dichter bij ons hebben we onder meer Augusto Pirodda en Manolo Cabras. Deze laatste probeerde ons al jaren te overtuigen om eens naar het Ai Confini Tra Sardegna e Jazz te gaan. Deze zomer lukte het eindelijk. Het werd de ontdekking van een uniek festival.

Kleinschalig maar wel degelijk groots

Sant’Anna Arresi is een haast minuscuul dorpje in het zuidwesten van Sardinië, op zowat vijfenzeventig kilometer van de hoofdstad Cagliari. Op slechts enkele minuten rijden, strekken zich ellenlange natuurstranden en lagunes uit. Het is in dit kleine oord dat sinds 1985 een jazzfestival plaatsheeft met namen op de affiche waar vele organisators met grote budgetten een natte droom aan over houden. Of wat te denken van Anthony Braxton, Sun Ra Arkestra, Hamid Drake, Evan Parker, Dave Douglas en Archie Shepp. Een mega-evenement dus? Helemaal niet. Maximum 300 mensen kunnen plaatsnemen in het kunstmatig gebouwde amfitheater in het midden van de dorpskern. Geen frontstage of VIP-toestanden en fotografen krijgen geen restricties opgelegd. Een goede klankinstallatie zonder decibel-tsunami’s en de rustige sfeer zorgen voor een huiskamergevoel. Bovendien is er een duidelijke uniformiteit in het programma, een element dat tegenwoordig overal zoek is. Nog een zeldzaamheid: slechts twee groepen per avond op het hoofdpodium. Wel worden er een paar maal in de buurt extra gratis optredens ingelast, telkens op een unieke locatie. Dat kan een boerderij zijn maar ook een van de nureghe (de typische piramidevormige torens uit de bronstijd die je overal vindt op het eiland) of gewoon een verlaten strand. Het zijn net deze concerten die Ai Confini Tra Sardegna e Jazz een uniek cachet geven.


Editie 2018

Net als tijdens de voorbije edities was de affiche van 2018 weer indrukwekkend. Met onder meer Roots Magic, The White Desert Orchestra, The Young Mothers, David Murray Quartet, Talibam & Joe McPhee en Dr. Lonnie Smith was er bovendien een mooi evenwicht tussen Italiaanse namen en internationale artiesten.

Het hele festival stond in het teken van integratie en dat op verschillende vlakken, zowel politiek als muzikaal.


Chad Taylor & James Brandon Lewis Duo

Op onze eerste avond zorgden saxofonist Chad Taylor en drummer James Brandon Lewis al meteen voor een rake uppercut. Een loeiende sax (weliswaar binnen de genietbare Sant’Anna Arresi-normen) en hyperkinetische drumcapriolen evoceerden de gouden periode van freejazz en pure improvisatie, de ganse tijd gelardeerd met koerswijzigingen en volumewissels. Het duo handhaafde deze intensiteit een uur lang. Beide muzikanten bleven inspirerend uit de hoek komen met Taylor af en toe op duimpiano maar vooral ook kunstig actief met zijn cimbalen in pure Billy Hart-stijl. Brandon Lewis vond zijn inspiratie afwisselend bij de spirituele Coltrane en de meer moderne Jon Irabagon.


Chicago London Underground

Even op adem komen na deze frontale aanval was er niet echt bij. In de context van “integratie” volgde het uitwisselingsproject tussen Chicago en Londen onder de naam Chicago London Underground. Rob Mazurek (cornet, electronics) en Chad Taylor (drums), die een los-vaste werkrelatie onderhouden sinds meer dan twee decennia, trekken tegenwoordig op met de Londense gelijkgestemden Alexander Hawkins (piano) en John Edwards (bas). Dit kwartet trad trouwens eerder dit jaar op in Moers. Met deze laatste referentie weet je meteen in welke hoek het muzikaal gebeuren van deze vier improvisatoren te situeren is. Onstuimige ontladingen, weerhaken alom, kubistische en gekartelde structuren en een helse dynamiek. Toch was er af en toe ruimte voor wat transparantie en lieten ze in hun kaarten kijken hoe ze improviserend maar beredeneerd een flow creëren die dan weer uitmondt in een bulderend gemanoeuvreer. Mazurek ging een paar keer heftig luidkeels te keer, woede en frustratie uitschreeuwend als een sjamaan. Testosteronjazz maar met onderliggende links die reikten van Afrika via Amerika tot Europa.


Sant’Anna Arresi Black Quartet

Geen lokale band maar in het teken van het festivalthema een geïntegreerde groep met muzikanten van diverse origines: saxofonist David Murray, contrabassist Jaribu Shahid, drummer Chad Taylor (ter vervanging van Tyshawn Sorey) en saxofonist James Brandon Lewis. Vier kleurrijke figuren van verschillende generaties met elk een imponerende staat van dienst.

Ze brachten een ode aan de Amerikaanse componist en cornettist Lawrence “Butch” Morris (1947-2013) die een heel eigen manier van dirigeren ontwikkelde. Hij maakte trouwens jaren deel uit van Murrays groep. Aan de hand van nummers als ‘Secret Of The Circle’, ‘Joann’s Green Satin Dress’ en ‘Long Goodbye’ weefden ze een ingenieus patchwork aan elkaar met flarden bop, swing, souljazz en zelfs exotica. Met Murray en Brandon Lewis afwisselend samen of solo vooraan in de frontlinie. Shahid en Taylor kregen meer dan voldoende tijd om zich op hun beurt te profileren. De hevigere passages werden verlucht met contemplatieve en licht sacrale momenten. Een meer dan waardig eerbetoon.


A Pride Of Lions

Met Joe McPhee, Daunik Lazro, Jousha Abrams, Guillaume Séguron en (opnieuw!) Chad Taylor stond er wederom een indrukwekkende formatie op het podium. De vijf lieten al hun duivels los en brachten een contrasterend spel van aantrekken en afstoten, exuberant en haast contemplatief en eenlijnig maar toch boordevol dynamische wendingen. Telkens net voor ze hun objectief benaderden en op een gezamenlijk punt aankwamen, was er wel een onder hen die voor een bruuske koerswijziging zorgde en alles begon weer van voor af aan. Een lange maalstroom van invalshoeken op een middernachtelijk uur. Maar daar stoort zich geen enkele inwoner aan in Sant’Anna Arresi. Ze zijn duidelijk gewoon dat de jazzgoden begin september hevig tekeer gaan.


Rob Mazurek & Gabriele Mitelli: een confronterend en apocalyptisch moment

Die tweede avond hadden we eerder al afspraak gehad voor een concert op het strandje van Is Solinas, een paar kilometer van de dorpskern van Sant’Anna Arresi. Het tijdstip: net geen uur voor zonsondergang. In de kleine strandbar kon je lokale biertjes en wat versnaperingen aanschaffen. Een handvol zonnekloppers lag nog te genieten van de laatste warmte en keek wat verwonderd naar wat hier te gebeuren stond.

Net voor de vloedlijn stond een tafeltje met een mengpaneel en wat elektronica en de twee cornetten van Rob Mazurek en zijn Italiaanse collega Gabriele Mitelli. De locatie was heel bewust gekozen in het kader van het thema “integratie”. Het is op dergelijke plekken dat bootvluchtelingen aanstranden. Mazurek en Mitelli kregen carte blanche om dit te verklanken. Ze bouwden hun set op als een heuse suite. Het publiek werd geleidelijk aan meegezogen in een menselijk verhaal dat zich als het ware letterlijk voor je voeten afspeelde. Beiden toverden met hun muziek beelden tevoorschijn die je enkel kent van in de media. De realiteit kwam plots heel dichtbij. Hoe lager de zon zakte, hoe intenser de atmosfeer. Het leek alsof de twee de zonsondergang wilden tegenhouden.

Minimalistische electronics in combinatie met Mazurek zijn spel met bellen en cimbaaltjes en diens sjamanistisch gezang, werkten betoverend. Toen de twee tenslotte volledig gekleed al musicerend de ondergaande zon tegemoet stapten in het water tot aan hun schouders, werd het muisstil tot de laatste noot uitgestorven was. Dit was geen gepland scenario maar het bewijs dat muziek in bepaalde omstandigheden tot uiterst aangrijpende belevenissen kan leiden.

Een confronterend en haast apocalyptisch moment zoals je slechts een paar keer in je leven meemaakt.

http://www.santannarresijazz.it/en/home/#festival

Tekst en kleurenfoto © Georges Tonla Briquet  -  foto’s © Luciano Rossetti