BIM 50 jaar: Double-bill met Ian Cleaver en Iman Spaargaren

Bimhuis Amsterdam, 4 juni 2022

De Beroepsvereniging van Improviserende Musici (BIM) bestaat 50 jaar en dat is reden genoeg voor een feestje. De BIM presenteert tot en met 1 oktober vijf van samenstelling veranderende double-bill avonden en podiumgesprekken op de grote Nederlandse jazzpodia. De lustrum-bands voldoen aan twee spelregels: iedere musicus is in een ander decennium geboren en geen van de musici hebben onderling eerder samengewerkt.

De zaterdag voor Pinksteren vindt in het Amsterdamse Bimhuis de eerste double-bill plaats. Er staan twee sets op het programma. Een optreden wordt verzorgd door trompettist Ian Cleaver en de andere door tenorsaxofonist/klarinettist Iman Spaargaren. Het concert valt samen met het driedaagse Red Light Jazzfestival dat plaatsvindt op verschillende podia en publieke ruimtes in de stad. Op de balie van het BIM-huis staat een doosje condooms met het logo van het festival, met dank aan de Condomerie, een van de partners/donateurs van het RLJ.

Na een korte introductie door BIM-bestuursvoorzitter Fleurine neemt Cleaver de muzikale aftrap met zijn kwintet, bestaande uit leden die zijn geboren in vijf verschillende decennia. Op het programma staan enkele eigen composities, onder andere geïnspireerd door New York, de stad waar Cleaver momenteel studeert. In het eerste nummer wordt het genuanceerde altgeluid van Van Gelder soms overstemd door de krachtige slagen van de enthousiaste Han Bennink, maar al gauw klinkt er milder slagwerk dat prachtig samensmelt met de overige instrumenten.

Behalve eigen composities horen we ook enkele standards van Gershwin, Monk en Strayhorn. "Prelude to A Kiss" wordt in duet vertolkt door Cleaver en Van Ruller. Cleavers’ breekbare trompetklanken en de melancholische akkoorden van Van Ruller maken dat men een speld kan horen vallen in de goed gevulde zaal. Een ander duo bestaat uit Bennink en Van Gelder. In een vrije improvisatie meandert Van Gelder langs en over Benninks ritmes en salvo’s om uiteindelijk te eindigen in - een aanzet tot - een calypso. Een bijzonder en beheerst samenspel van twee musici die elkaar en de wereld niets meer hoeven uit te leggen. Hun muziek spreekt immers voor zich.

Het complete kwintet eindigt met de eigen compositie "Puki". Iedereen krijgt nog beurtelings de tijd om te schitteren op het ritmische nummer met Caraïbische inslag dat eindigt met een prachtige solo van de bandleider. Han en Ben speelden het thema van Ornette Coleman's 'Chronology' als duo aan het einde na de improvisatie. Een swingend einde van een geslaagde eerste set.

Na de pauze interviewt onafhankelijk jazzprofessional Vera Vingerhoeds beide bandleiders over het onderwerp improvisatie. Het gesprek verloopt wat moeizaam en eindigt met de oneliner: “je kunt alle kanten op met improvisatie”.

Daarna is het de beurt aan Iman Spaargaren. Hij staat op het podium met een band die is samengesteld uit een violist, gitarist, fluitist en slagwerker. Een band zonder bas waar Spaargaren alle kanten mee op kan, van modern klassiek, folk, rock en free jazz en dat doet hij ook. Hij waagt zich aan grote politieke thema’s, zoals is af te leiden uit de titel van een nummer genaamd "Individualism versus Collectivism". Daarnaast komt ook muziek aan bod die is geïnspireerd door persoonlijke belevenissen zoals "Through The Woods", een verklanking van een natuurwandeling rondom Hilversum.

Alle (eigen) composities kenmerken zich door een zorgvuldige spanningsopbouw waarin alle muzikale elementen zorgvuldig gedoseerd aan bod komen. Met beperkte middelen weten Spaargaren en de zijnen op momenten een vol, orkestraal geluid voort te brengen. Het ensemble bedient zich van een rijk pallet aan muzikale ingrediënten, dissonante akkoorden, langgerekte fluitklanken, ritmisch slag- en strijkwerk en puntige gitaarsolo’s.

En altijd is er Spaargaren die op tenor of klarinet, afwisselend dienend en op de voorgrond, de regie houdt. Wie de ogen sluit waant zich het ene moment aan de dis in het kasteel van de graaf en het andere moment in een Ierse pub of een jazzclub. De set biedt veel verrassingen en afwisselende thema’s, maar bovenal treffende improvisaties zonder piep of knars.

Tekst en foto’s © Robin Arends

Eerste set:

Ian Cleaver: trompet
Ben van Gelder: altsaxofoon
Jesse van Ruller: gitaar
Jos Machtel: contrabas
Han Bennink: slagwerk

Tweede set:

Iman Spaargaren: tenorsaxofoon, klarinet
Jasper le Clercq: viool
Dodó Kis: blokfluit
Paul Pallesen: gitaar
Yonga Sun: drums