Amir ElSaffar & Rivers of Sound Ensemble LIVE (Brussel)

BOZAR, 14.11.2018

Met maar liefst zestien zaten ze op het podium van BOZAR. Een uitgebreid gezelschap om het publiek een rondleiding aan te bieden in de muzikale tradities van het Midden-Oosten, zij het door een caleidoscopische bril.

Trompettist Amir ElSaffar heeft zich de laatste jaren in de kijker gespeeld als een van de meest opvallende opkomende talenten (recent nog Downbeat winnaar 2018 in de categorieën “Rising Star - Trumpet” en “Rising Star – Arranger”). Hij maakt dankbaar gebruik van zijn gemengde achtergrond (Irakese vader met een zwak voor jazz en blues, Amerikaanse moeder die het vooral hield bij Haydn en Bach), wat in zijn muziek uiteindelijk leidt tot een verstrengeling van westerse jazzwaarden en oosterse tradities (de maqâms in het bijzonder). Dat collega trompettist Ibrahim Maalouf met dergelijke hybride stijl succes oogst, zal hem zeker niet ontgaan zijn.

Tijdens de introductie met moderator Lies Steppe, legde ElSaffar er de nadruk op dat uiteindelijk alles draait om vriendschap. Voor dit programma, in se een heuse suite, omringde hij zich met een heel eclectisch ensemble van (jeugd)vrienden en gelijkgestemde zielen. Onder hen pianist Aruán Ortiz (check zijn cd’s bij Intakt), drummer Nasheet Waits (Jason Moran, Mark Turner), violiste Dena ElSaffar (zijn zus), vibrafonist Jason Adasiewicz en saxofonist Fabrizio Cassol. Stuk voor stuk musici die voor hun werk niet alleen op zoek gaan naar nieuwe kennis van andere culturen maar ook telkens de mens achter de muzieknoten willen kennen.

Vooraf werd gevraagd dat fotografen het eerste kwartier geen beeldopnamen zouden maken om de intimistische sfeer van de intro niet te verstoren. ElSaffar liet het concert echter meteen vanuit een andere invalshoek beginnen. Er werd volumineus ingezet met de hele groep die zo een storm van epische grandeur creëerde. Geen pletwals of tsunami van decibels maar wel een imponerend geluidsdecor. Onverwachte tussenstukken voor solomomenten werden ingenieus ingebouwd zonder dat de flow verbroken werd. Een inleiding van zowat veertig minuten.

Deze teneur werd gedurende het hele concert (dat bijna 2 uur duurde) aangehouden. De ene ontlading volgde op de andere met op de juiste getimede tijdstippen ruimte om weer een ander groepslid in de kijker te plaatsen.

De zestienkoppige band slaagde er in om een hypnotiserende atmosfeer te creëren waarbij de micro tonaliteiten van de maqâm de rode draad vormden. Om het effect van de kwartsnoten te bereiken, werd de piano anders gestemd, had de gitarist extra frets op zijn instrument en was bovenal de vibrafoon element voor element speciaal bijgeschaafd. Met dit uitgebreid instrumentarium, waarin verder nog onder meer viool, jowza, vibrafoon, cello, saxofoons, mridangam, buzuq en darbouka zaten, was het klankenpalet zo goed als oneindig.

ElSaffar zelf musiceerde grotendeels op santur, duidelijk zijn lievelingsinstrument in deze context. De weinige keren wanneer hij uithaalde op trompet deden verlangen naar meer maar dat is dan voor een van de andere projecten van deze veelzijdige artiest.

Een concert als een wandeling door een muzikale tuin van Eden boordevol stijlelementen geplukt uit de Arabische en oriëntaalse cultuur en omkaderd door westerse afbakeningen. Geen wilde diaspora of dissonante mash up maar een uitgekiende en doordachte symbiose met de scherpe focus op het Midden-Oosten zonder dat dit uitmondde in een lesje muziekgeschiedenis voor gevorderden.

Centraal stond een begrip: emotie. Ook al zit alles heel technisch in elkaar en zijn de arrangementen van ElSaffar rijkelijk uitgewerkt, de kracht van de muziek zat in het doordringen tot de meest elementaire menselijke gevoelens en dat is wat ElSaffar al duidelijk maakte tijdens het inleidend gesprek. Vooral ook nog eens een bewijs dat jazz de enige echte wereldmuziek is.


Musici:

Amir ElSaffar trompet, santur
Carlo DeRosa contrabas
Orlando Aruán Ortiz Vizcay piano
Dena ElSaffar viool, jowza
Fabrizio Cassol altsax
George Ziadeh ud, zang
Jason Adasiewicz vibrafoon
JD Parran klarinet, bassaxofoon
Miles Okazaki gitaar
Naseem AlAtrash cello
Nasheet Waits drums
Ole Mathisen tenor en sopraan saxofoon
Rajna Swaminathan mridangam
Tareq Abboushi buzuq
Tim Moore percussie, darbouka
Zafer Tawil ud, percussie

Live 2018:

Amir ElSaffar & Ictus: 18.11, 17u10 (!) in Brugge (JazzBrugge)
https://jazzbrugge.kaap.be/programma/amir-elsaffar-and-ictus-interstices


Tekst © Georges Tonla Briquet  -  foto’s © Karine Vergauwen