Amersfoort World Jazz Festival 2024

14 tot en met 18 augustus 2024

Het Amersfoort World Jazz (AWJ) Festival waar zoveel internationale musici uit alle continenten samenkomen is een begrip in de Benelux en voor jaarlijkse deelnemers uit Europa en daarbuiten. Dit jaar viert het gewaardeerde AWF de 45e editie. Een laagdrempelig muziekfeest waar ook de niet-betalende gasten volop van de meest uiteenlopende concerten kunnen genieten. Het festival gaat door op verschillende locaties in het centrum van de stad (Observant-café, binnentuin, zaal de Schutter, Lieve Vrouwekerkhof, Aegtenkapel, Theater De Lieve Vrouw, jazzclub Miles).

Dit jaar ligt de focus op (Zuid-) Afrika, maar ook Zuid-Oost Azië, de Baltische staten, Italië en Oost-Europa komen volop aan bod. De organisatie heeft maar liefst twee artists in residence uitgenodigd; de legendarische vocaliste Deborah Brown en de niet minder legendarische bijna 90-jarige  saxofonist Houston Person.

Deborah Brown en Houston Person © Peter Putters

Deze acts, maar ook veel nieuwe, nog niet eerder gehoorde projecten, zoals die van Peter Willems, Sanne Huijbregts & Maripepe Contreras. Een interessante combinatie van zang, stemimprovisaties, slagwerk (waaronder de kalimba en de vibrafonette), contrabas en riet. Eigen en bestaande composities worden op een geheel eigen wijze over het voetlicht gebracht. Een voorzichtige melodielijn van Willems die gaandeweg wordt uitgebouwd en vocaal wordt overgenomen door Huijbregts en de hobo van Contreras. Of een innemende muzikale vertelling die wordt verklankt door de duduk. Sprookjesachtige samenzang, een fragiele vocale introductie door Willems, begeleid door zijn eigen percussie op de contrabas, de zangexplosies van Huijbregts. Ze maken allemaal onderdeel uit van dit debuutconcert van dit onlangs geformeerde trio in de historische Aegtenkapel, waar ook deze editie weer verschillende kleine, onversterkte, formaties te horen zijn.

Maripepe Contreras, Sanne Huijbregts & Peter Willems © Cees Wouda

Een dag later staat ook de in Nederland wonende Roemeense zangeres Anita Petruescu met haar trio in de Aegtenzaal. Met haar loepzuivere stem zingt ze in verschillende talen ballades en songs, fijn begeleid door contrabassist Johannes Fend en de befaamde Miran Noh op de vleugel. De drie zijn uitstekend op elkaar ingespeeld en volgen elkaar beurtelings in de speelse melodielijnen en de onalledaagse akkoorden waarin de afwisselend eenvoudige dan weer complexe maar altijd aangrijpende melodieën zijn verpakt. Petruesca  geeft Fend en Noh alle ruimte om het gehele verhaal te schetsen en in te vullen, waarop haar stem uitsluitend hoeft te worden ingezet om de poëzie en haar composities te verklanken.

Miran Noh, Anita Petruescu en Johannes Fend © Peter Putters

Een andere zangeres weet deze magische poëzie of poëtische magie twee dagen later ook prima te bereiken. Simone Pormes heeft, samen met pianist Karel Boehlee, die ook op het podium staat, een aantal bijzondere composities samengebracht op haar album 'Sua melodia'. Pormes brengt, voornamelijk in het Portugees gezongen nummers, van dit album in de binnentuin van de Observant. Aan haar zijde staan naast Boehlee haar broer Usiël op bas, gitarist Peter Tiehuis, Jasper van Hulten op drums en Ferdinand van Duuren op percussie en na het eerste nummer worden violiste Arlia de Ruiter en cellist Jascha Albracht geïntroduceerd. Het ensemble brengt een mooie mix van bossa nova, fado en latin jazz die op momenten doet denken aan werk van Chick Corea.

Deze legendarische pianist en componist staat een dag eerder centraal in het Siciliaanse programma in het theater De Lieve Vrouw. Dit theater biedt dit jaar wederom een podium aan het Sena Performers International Laureate Festival, dat plek biedt aan internationale artiesten en hun gasten. Tijdens deze concertreeks krijgen tien internationale festivals de kans om jazztalenten in de schijnwerpers te zetten, en zo een mooie slinger te geven aan hun internationale carrière. Zo ook de 17-jarige Siciliaanse pianist Tomasso Lannino die een sublieme vertolking van Corea’s 'Children’s Songs' ten beste geeft terwijl Tomasso’s vader Fabio door zangeres Laura Sfilio liefdevol, maar onder protest, lichtvoetig dansend naar de vleugel wordt geleid. Bij het slotakkoord wijst de flegmatische bassist/componist en festivalorganisator Fabio trots naar zijn zoon. Hij gaat het zeker maken.

© Nico Brons

Een vergelijkbaar moment is er een goed uur later als de Poolse saxofonist Sylvester Ostrowski en zijn zoon Slavek op het podium staan. De  18-jarige zanger Slavek, die afgelopen editie eveneens aanwezig was, vertolkt een volledig in het Pools gezongen tango en laat horen dat het talent in de familie niet is beperkt tot de saxofoon van Sylvester. Hoewel de Poolse tekst voor de meeste bezoekers lastig  is te volgen, is hoorbaar dat de jonge Ostrowski zijn stem uitstekend onder controle heeft. Hier klinkt een ware belofte en hij heeft geluk, want de vader heeft een uitgekiend Pools ensemble geselecteerd om Slawek aan het Nederlandse publiek te (her-) introduceren.

Een dag later sluit de Australische saxofonist Adam Simmons het Laureatenfestival af met een daverend optreden. Hij vervangt zijn landgenoot Jamie Oehlers die om privéredenen niet aanwezig kan zijn. Simmons betoont zich een groot improvisator op, maar ook buiten, het podium. Hij weet namelijk een grandioze performance neer te zetten met een gelegenheidskwartet bestaande uit pianist Sebastiaan van Bavel, contrabassist Steve Zwanink en slagwerker Sven Rozier. Alle drie routiniers en dat is duidelijk te horen. Na een korte repetitie annex soundcheck annex kennismaking staan de vier op het podium met een minimum aan houvast. Toch weten de drie begeleiders zich prima staande te houden in het door John Coltrane en Ornette Coleman geïnspireerde programma. Simmons danst op rode sokken over het podium en geeft tussentijds sublieme solo’s weg terwijl Rozier, Zwanink en Van Bavel de motor draaiende houden.

 
Ben van den Dungen  & Adam Simmons © Cees Wouda

En zoals gezegd, het festival biedt voor ieder wat wils. Zoals een aanstekelijke smooth-jazzgig door saxofoongenie Mr. Koh Saxman uit Thailand, samen met de Thais/Japanse Takeshi band featuring  saxofonist Eakpiya Sanpond in de binnentuin van De Observant. Op dezelfde locatie is er een programma gewijd aan de grote Horace Silver door tenorsaxofonist Ben van den Dungen en pianist Rob van Bavel en de Zuid-Afrikaanse trompettist Darren English, bassist Steve Zwanink en drummer Mitchell Damen. Een bewonderenswaardige gig waar niemand minder dan Houston Person in het publiek tot aan de laatste noot genoot van de wervelende swing van de Kaapverdische grootmeester op de piano. Van Bavel overtreft zichzelf in zijn solo’s, die uit vele lagen bestaan. Op een moment weet hij tijdens een solo een stukje Monk in de linkerhand in te zetten, terwijl hij met de rechterhand met hoge snelheid de Silverroute volgt. En dan is er het sublieme samenspel van Van den Dungen, zelf een leerling van Silver-adept Michael Brecker, en English. Het past naadloos in het concept en levert vele mooie momenten op. Wie de ogen sluit is daadwerkelijk aanwezig bij een optreden van het Silverkwintet. Wat wil een jazzliefhebber nog meer?

    
© Nico Brons

Het AWJ-Festival staat ook bekend als Musician’s Paradise. Jazz’halo spreekt met souljazzlegende Houston Person. Hij heeft inmiddels 75 albums op zijn naam staan en binnenkort brengt hij weer een nieuw exemplaar uit. Ook produceert hij nog maandelijks muziek van collega’s. Af en toe jamt hij tussen de drukke bedrijven door met een van zijn oude maatjes, zoals bassist Ron Carter. Hij is artist in residence op het festival en speelt in verschillende combinaties, als solist met het Jazzorchestra of the Concertgebouw en verschillende combo’s. Het is niet zijn eerste keer dat hij te gast is op het festival en het is voor hem een groot feest om hier wederom te mogen spelen.

Houston Person: “Het is heerlijk om hier rond te hangen. Er zijn verschillende stijlen en tegenwoordig zijn ook veel musici erg origineel. Ik vind het geweldig om al die verschillende stijlen hier tegelijkertijd te zien. Ik heb geen voorkeur. Iedereen die ik heb gehoord, heeft me geroerd. Daarnaast was het festival erg goed georganiseerd en gepresenteerd. Door dit festival zijn mensen in de gelegenheid om alle stijlen te horen.”

De avond voorafgaand aan het gesprek is Person getuige van (o.a.) het hierboven genoemde optreden van het Horace Silvertribute. “Ik keek gisteravond naar de concerten en het viel me op dat iedereen zo geïnteresseerd is in de muziek. Musici uit verschillende landen die onderling communiceren en dat is geweldig.  Want het gaat allemaal over muziek. Ik hou er van om in een omgeving te zijn waar iedereen met muziek bezig is, zeker als het van zo’n hoog niveau is. En iedereen heeft hier daarom een uitstekende tijd.”

© Peter Putters

Naast het World Jazz Festival is er de jaarlijkse bijeenkomst van het World Jazz Network (WJN) in de Observant. Een groeiend gezelschap van professionals in de muziek die zich (in willekeurige volgorde) bezighouden met de toekomst van de muziek, internationale samenwerking en netwerken. Spin in het web van dit netwerk zijn AWJ- festivaldirecteur Alexander Beets en zijn Zuid-Afrikaanse collega André le Roux. Het WJN-gezelschap dijt langzaam maar zeker uit. Dit jaar is onder hen, behalve de organisatoren en programmeurs van festivals in de Baltische staten, Oost-Europa en  Italië, de VS (Kansas), de programmeur van jazzclub Ronnie Scott’s, Paul Pace en Maxine Gordon (schrijver, journalist, onderzoeker, archivaris, directeur van de Dexter Gordon Society en nog veel meer) aanwezig. Alle participanten onderstrepen het belang van vernieuwing en het onderhouden van een goed netwerk. In een tijd waarin de geldkraan wordt dichtgedraaid, maar het aantal musici blijft toenemen is creativiteit, volhardendheid en bevlogenheid onmisbaar om het hoofd boven water te houden. Een internationaal netwerk is daarbij onontbeerlijk. Aan het enthousiasme van de deelnemers zal het niet liggen.

Alexander Beets © Nico Brons

En het netwerk zal komende jaren naar alle waarschijnlijkheid blijven groeien. Het festival zal echter het hart van de stad verlaten. Door het wegvallen van subsidiegeld (van het Fonds Podiumkunsten) zal de volgende editie onder een andere naam (Musicians’ Paradise) in een andere periode (mei/juni ’25) op een andere locatie (Oliemolenkwartier) plaatsvinden. Lees er meer over in het volgende artikel: Amersfoort Jazz verhuist naar Oliemolenkwartier vanwege wegvallen subsidie. Alexander Beets zal ook de aankomende twee jaar nog aangesloten zijn, al is het meer op de achtergrond. Beets kennende zal hij er vanaf de zijlijn alles aan doen om ook de volgende editie tot een groot succes te maken. We houden u op de hoogte.

Tekst © Robin Arends  -  foto's © Peter Putters/Cees Wouda/Nico Brons