4th Stream Festival - dedicated to the new wave of Jazz

BOZAR Brussel, 30 november & 01 december 2018

Bozar werkt hard aan haar imago om ook hedendaagse kunstvormen een plaatsje te geven in het programma en met 4th Stream willen ze zelfs een voortrekkersrol vervullen. De ambitie om jazz met een veelheid aan andere stijlen te laten vermengen brengt echter wel risico’s met zich mee. Het veelvuldige gebruik van veel elektronica, van synthesizers over effectpedalen tot loops, doet soms vragen rijzen wat er van het optreden zou overblijven indien de elektriciteit plots uitviel. Absoluut geen denkbeeldige situatie deze dagen.

Dinosaur, de afsluiter op vrijdagavond was daar een beste voorbeeld. Deze Britse groep rond trompettiste Laura Jurd klinkt op hun beste momenten even beklijvend als Jaga Jazzist, zoals in het vettige ‘Quiet Thunder’. Wanneer rock en funk daarentegen aan de kant worden geschoven en een overdosis monocultuur van synthpop aan de jazz wordt toegevoegd, heeft dat hetzelfde effect als heerlijke bruschetta die voor het opdienen door de ober heel even achteloos onder een chocoladefontein was geparkeerd. Helaas had die synthpop te dikwijls de bovenhand. Jurd bediende vaak de trompet met de rechterhand en een synthesizer met de andere, een ongetwijfeld aartsmoeilijke combinatie.

De echte dinosaurussen – volgens Wikipedia bestaan ze trouwens niet meer -  waren op zaterdag de legendarische Headhunters, waar oudgedienden Bill Summers (percussie, zang) en Mike Clarke (drums, en in tegenstelling tot wat de persinfo vertelt geen lid van de allereerste bezetting) zich tegenwoordig laten vergezellen door Jerry Z op keyboards (met de baslijnen op de linkerhand) en de uit New Orleans afkomstige Donald Harrison op sax. Tussen tijdloze parels als ‘Sly’, ‘Watermelon Man’ en ‘Chameleon’ zong hij ook enkele nummers uit de smeltkroes van zwarte stijlen die zijn stad rijk is. Summers ontpopte zich trouwens als een grappige entertainer, die met weinig middelen de zaal mee kreeg.

Wel jammer dat de toeschouwer hiervoor SCHNTZL moest laten liggen, temeer omdat dit het voorlopig laatste optreden was van Hendrik Lasure en Casper Van De Velde in duo. Twee dagen later zijn ze de studio ingekropen voor een nieuw project, Warm Bad, met een vijftal andere muzikanten. Wie Hendrik aan het werk zag in de theatervoorstelling Vanish Beach kan maar hopen dat hij zich ook aan enkele zangpartijen zal wagen.

Bij alle andere acts was de saxofonist de frontman, vaak aangevuurd door expliciet aanwezige percussie. Mattias De Craene ging met zijn trio MDCIII een heel  tribale toer op met twee drummers, Lennert Jacobs en de dominante Simon Seghers. Gedurende een klein uur werden we meeg zogen in een rollercoaster van slagwerk en vrij sober saxspel met songs als ‘Tinnit’ tot ‘Killer Sushi’ het optreden tot stilstand bracht. Rookmachines en geursticks maakten het af, een verhaal waar de toeschouwer meteen bij de les werd gesleurd. Als opener van een festival kon dit tellen.

Dat James Brandon Lewis Trio met gastgitarist Anthony Pirog een hoogtepunt zou worden, was vrij duidelijk en het kwartet ontgoochelde allerminst. Hoewel zijn werk invloeden uit zowel zwarte als blanke stijlen integreert, van  blues, gospel en hiphop tot experimentele improvisatie, verliest hij geen seconde de voeling met de jazz. De sobere bas van Luke Stewart en het niet aflatende slagwerk van Warren Crudup III ondersteunden de soli van Pirog en Lewis opperbest. ‘Say What’ is een bescheiden meesterwerkje, maar ook de nieuwe songs die in februari op plaat zullen verschijnen werden door het publiek goed bevonden. ‘Haden Is Beauty’ was een van de hoogtepunten, een ode aan Charlie Haden, waar Lewis een tijd bij studeerde. De staande ovatie was meer dan terecht.

Thiefs, een Amerikaans-Frans trio, mocht de zaterdagavond op gang trekken voor wat een tweede prachtige avond zou worden. Om de nodige afwisseling te verzekeren hadden ze met Edgar Sekloka een van de spoken word-performers van hun langspeler ‘Graft’ mee. Sekloka beperkte zich in eerste instantie tot introvert en onbeweeglijk de tekst op muziek voor te dragen om erna schichtig te verdwijnen, maar tijdens zijn laatste verschijning kon een danspasje er toch van af. Of hij nu zijn eigen teksten bracht (‘Beat One’) of van andermans zoals ‘Pas d’Ici’ of ‘I Live In Fear’, Sekloka deed het met volle overtuiging en bracht een aangename afwisseling in de act. Wat Thiefs trouwens presteert op hun jongste plaat ‘Graft’ of uit hun debuut blijft live moeiteloos overeind.

Afsluiter Soweto Kinch legde na SCHNTZL of The Headhunters weer het accent op de mix van hedendaagse zwarte stijlen, zijn tweede optreden op een Brussels jazzfestival dit jaar. Ondanks het spijtige feit dat de teksten vaak (node?) werden weggelaten en hij zich vooral op zijn altsax liet gaan, kwam zijn meesterschap als componist en performer weliswaar tot uiting. Het mocht wel iets kruidiger geweest zijn, want het optreden leek soms op een routineklus, zeker wanneer hij quasi achteloos de machinetjes aan zijn voeten bediende. Al kan meesterschap een zware inspanning uitstekend verdoezelen en heeft hij eerlijk gezegd, zoals de meesten op dit festival, eigenlijk geen nood aan dat speelgoed om te beklijven.

Hopelijk blijft 4th Stream niet beperkt tot één enkele editie en slaagt men er in om dit over te doen. Ergens is het jammer dat het festival niet nauwer aansloot bij andere activiteiten, want het leek een losstaand evenement. Nochtans heeft Bozar de voorbije jaren veel inspanningen geleverd om aandacht te schenken aan diverse vormen van urban culture. Het mag volgend jaar gerust met extra workshops.

Tekst © Olivier Verhelst  -  foto's © Cindy De Kuyper (30/11, zwart/wit) en Caroline Lessire (1/12, kleur)