Jazz en opera, twee extreme voorbeelden
Various
Moonjune / Instinct Collection
Jazz en vocalen, het kan verkeren zoals deze twee nieuwe releases aantonen. Een improvisatie-opera en een opera gebaseerd op madrigalen van Monteverdi, allebei met heel bijzondere links naar jazz.
Dwiki Dharmawan – Hari Ketiga
Moonjune
Een improvopera gecomponeerd en uitgevoerd door muzikanten die een sterke binding hebben met prog, het is eens wat anders. Geen uitgebreide cast maar enkel een pianotrio met een gastvocalist (en enkele genodigden voor twee nummers). Het betreft wel vier bijzondere heren: de Indonesische toetsenist Dwiki Dharmawan, de Duitse Touch Guitars® AU8 wizard Markus Reuter, de Israëlische drummer Asaf Sirkis en de Italiaans-New Yorkse vocalist Boris Savoldelli. Elkeen van hen bracht reeds heel opmerkelijk werk uit bij MoonJune. Ze zaten dus op dezelfde golflengte. De muziek is van Dharmawan terwijl Alessandro Ducoli (bosbeheerder (!), auteur, muzikant) de teksten aanleverde. Centraal onderwerp is de nietigheid van de aarde in de context van de hele kosmos en de mens als verwoester van zijn eigen biotoop. Noem het gerust een conceptplaat.
Wat dit uiteindelijk allemaal inhoudt, valt te ontdekken op deze dubbel-cd onderverdeeld in negen acts met titels als ‘The Earth’, ‘The Man’, ‘The Loneliness Of Universe’ en ‘The Memory Of Things’. Een toboganrit van honderdvijfenvijftig minuten die haast onmogelijk te omschrijven valt. Enige aanknopingspunten: het betere Italiaanse pop- en rockwerk, David Bowie (zowel zijn glamrock-periode als zijn Berlijnse trilogie), Indonesische veldopnamen, Miles Davis (‘Bitches Brew’), Debussy, King Crimson en Japanse underground horror cinema. Een heuse space-opera waarvoor de soundtrack gecreëerd werd tijdens een enkele dag improviseren. Tekst en zang werden later toegevoegd.
Een sticker met de verwittiging “explicit disturbing” zou niet misstaan maar wat een trip.
Musici:
Dwiki Dharmawan: piano, mini-moog, Fender Rhodes, harmonium, ambient geluiden
Boris Savoldelli: zang, live electronics
Markus Reuter: Touch Guitars® AU8, live electronics
Asaf Sirkis: drums, cimbalen, ambient geluiden
Fabrizio Cassol/Tcha Limberger – I Silenti
Instinct Collection
Opera en de klassieke wereld zijn geen onbekend terrein voor Fabrizio Cassol (Aka Moon). In het verleden was hij betrokken bij verschillende producties op dat gebied (‘Requiem Pour L.’, ‘VSPRS’, ‘Pitié!’). Telkens “inspired by” wel te verstaan, wat hem enorme vrijheid schonk. Een begrip waar Cassol van houdt, op elk gebied. Toch legt hij zichzelf daarbij ook de aangepaste beperkingen op.
Voor ‘I Silenti’ (opnieuw een internationale samenwerking) duikt hij in het oeuvre van Monteverdi’s madrigalen en de cultuur van de sinti. Hij wist zich wederom te omringen met de juiste personen, te beginnen met de blinde violist en vocalist Tcha Limberger. Deze vormt de essentiële schakel bij deze symbiose van een middeleeuwse muziekstijl en volkstradities van de roma. Centraal staat deze bevolkingsgroep wiens bestaan door de eeuwen heen continu in de kiem gesmoord werd en van wie de geschiedenis zo haast verdween tussen de plooien van de tijd. Ze krijgen hier een stem in de persoon van Tcha Limberger en sopraan Claron McFadden, zelf twee culturele nomaden. Extra ondersteuning is er van mezzo Nicola Wemyss en tenor Jonatan Alvarado. Voor de muzikale omlijsting zorgen Limberger, Philippe Thuriot (accordeon), Vilmos Csikos (contrabas), Simon Leleux (percussie) en Georgi Dobrev (kaval). Samen doorkruisen ze Cassol’s composities doorweven met flarden uit madrigalen, traditionele Griekse liederen (de link naar de genocide en de grote uitdrijving van de Grieken uit Klein-Azië door de Turken in de jaren twintig van de vorige eeuw), manouche traditionals en een nummer van Thuriot. De teksten zijn (gedeeltelijk) ontleend bij onder meer Torquatto Tasso en Francesco Petrarca.
Gedurende net geen tachtig minuten stelt dit gezelschap ons een leefwereld voor boordevol geweld, trauma’s, frustraties en lament maar ook spiritualiteit, heimwee, hoop en passie. Epische grandeur wisselt af met introspectieve passages. Zeker niet vast te pinnen onder een enkel noemer. Voor operaliefhebbers die al eens naar jazz en seculiere muziek luisteren of voor folkies en jazzcats die ook naar klassieke muziek en opera luisteren. Meer details, inclusief het libretto, zijn terug te vinden in het uitgebreide cd-boekje.
© Georges Tonla Briquet
