StarkLinnemann - Transcending Beethoven Volume 1 (bl)

S

UCM Records

Stark Linnemann huldigt de 250ste verjaardag van de geboorte van Ludwig van Beethoven met het ‘hercomponeren’ (transcending) van Beethovens sonate in D, opus 28. Hiermee vervolgt Paul Stark het concept van hercompositie en de samenwerking met Jonas Linnemann sinds 2012 zoals eerder gerealiseerd met ‘Transcending Chopin Volume 1, 2 en 3’ (zie Jazz'halo review HIER) en ‘Pictures at an Exhibition’ (zie Jazz'halo review HIER)

Beethoven schreef de sonate N°15 in 1801 na de overbekende ‘Mondschein’ en voor ‘Der Sturm’. De benaming ‘Pastorale’ gebeurde niet door Beethoven zelf. Ook de zesde symfonie staat bekend als ‘Pastorale’ en het slaat op het herderlijk karakter of rustig, gemoedelijke landleven. Die serene sfeer wordt vooral opgeroepen door een constant aanwezige grondtoon over de luchtige melodie. Hoe dan ook, al lijkt deze sonate bedrieglijk eenvoudig en luchtig (verrassend omdat Beethoven zich zorgen maakte over zijn doofheid), luister er maar eens grondig naar.

In de biografie van Jan Caeyers ‘Beethoven’ (De Bezige Bij) lezen we over de Pianosonate in D (op.28):  ‘(De sonate) is werkelijk groots en neigt – voornamelijk in het eerste en derde deel – naar het uitzonderlijke en het avontuurlijke’. Van Beethoven is bekend dat hij zelf een uitstekend pianist was en regelmatig zijn publiek met improvisaties wist te vermaken!

Pianist Paul Stark voelde zich sterk aangesproken door de meesterlijke Ludwig en ging bij zijn keuze van deze sonate af op het gevoel van de opus 28 zoals die onder zijn huid ging zitten en een diepere betekenis kreeg. Daarbij was de liefde voor de natuur bepalend wat ook Beethoven beroerde, vandaar de betiteling ‘pastorale’ door de toenmalige uitgever A. Cranz.

Het hercomponeren is een langdurig proces dat Paul Stark eerst alleen doorworstelt met het ‘origineel’ te ontleden, te spelen, interpreteren en improviseren tot het ombuigen met compleet ‘nieuwe’ eigen fragmenten. Dat proces ontwikkelt zich in de repetitieruimte met de band als een ‘work in progress’ en gaandeweg geven ook de andere bandleden hun visie op Starks versie.

Paul Stark onderlijnt nog zijn bredere kijk op de natuur dan Beethoven en drummer-percussionist Jonas Linnemann onderbouwt het pastoraal karakter met zijn percussieve orkestratie.

Paul Stark: “We trachten de natuur ‘uit te beelden’ die zich niet alleen in Europa maar ook in Afrika, India, Amerika… bevindt. Zo vatten we de muziek op als Universal Crossover Music en dat hoor je terug in de keuze van de verschillende stijlen en percussie-instrumenten.”

Het gebruik van een constant aanwezige grondtoon en afro ritmiek roept in het eerste deel (First Movement - Beethoven/Paul Stark) perfect het pastorale op terwijl de piano de melodische lijn uitzet en de bas invalt met passende accenten.

Het tweede (iets tragere) (Second Movement – Beethoven/Paul Stark) – Beethovens favoriete ‘andante’ – en derde (levendigere) deel (Third Movement – Beethoven/Paul Stark) sluiten daar perfect bij aan met schitterend gevarieerd en kristalhelder pianospel, subtiele drums en percussie (opmerkelijke solo in derde deel) en ingehouden, strak ondersteunende contrabas (fijn solerend in tweede deel).

StarkLinnemann nodigde voor dit album opnieuw de Poolse bassist Maciej Domaradzki uit die al meewerkte in de zogenaamde ‘pré-universal crossover music’ periode (1999-2011) met Starks eerste hercompositie, de ‘Pianosonate in b-mineur’ van Franz Liszt. Bij het hercomponeren weet Paul Stark vrij goed welke baslijnen hij wil horen en hanteert de door hem gecomponeerde akkoordenschema’s die een ‘klank-connectie’ hebben met fragmenten uit het originele werk. Over die akkoorden wordt spontaan geïmproviseerd zoals bij een jazzstandard in connectie met het originele thema, waarbij de bassist al improviserend dan weer helemaal zelf zijn solo invult.

Bij het magistrale vierde deel (Fourth Movement – Beethoven/Paul Stark/Jonas Linnemann) tekent Jonas Linnemann mee om dit helemaal in een steeds terugkerende loop van 5/8-4/8-5/8-6/8 maatsoort te componeren waardoor het geheel een eigenzinnig karakter krijgt. Heel spitsvondig, avontuurlijk en vol verrassende wendingen. In dit deel voel je de rust van de natuur overgaan in een extatisch dromerige harmonische sfeer met een constant aanhoudende drive en aanstekelijke groove die alsmaar versnelt (non troppo!) verstild onderbroken wordt met percussie en geleidelijk neervalt als de zon bij valavond.

Door de uitgesponnen hercomposities en improvisaties verhoogt StarkLinnemann het luistergenot met het dubbele van de duur van Beethovens sonate! Je ontdekt pas de meesterlijke krachttoer van StarkLinnemann met de muzikale draagkracht en bezieling van ‘Transcending Beethoven’ na intensieve herbeluistering. Terecht subliem in het overbruggen van klassiek, jazz en wereldritmes, grenzeloze wereldklasse!

Bovendien verschijnt een volume 2 van ‘Transcending Beethoven’ met de hercompositie van Beethovens ‘cellosonate opus 69’. Dan wel StarkLinnemann kwartet met Iman Spaargaren op tenorsax en klarinet.

© Bernard Lefèvre

Bezetting:

Paul Stark (piano, recomposition)
Maciej Domaradzki (contrabas)
Jonas Linneman (drums, percussie, recomposition)

Official Album release concert ‘Transcending Beethoven’ : 18 september 2020 – Het Concertgebouw, Amsterdam

https://starklinnemann.com/nl/