Mark Solborg – BABEL
M
ILK
‘Babel’ van de Deens-Argentijnse gitarist Mark Solborg valt nog best te omschrijven als een auditief en visueel kunstwerk. Het gaat om een dubbel vinylalbum inclusief een boek op lp-formaat waarin niet alleen de achterliggende teksten staan maar tevens foto’s en “artwork” van Solborg zelf. Verpakt in een ecologisch verantwoorde uitklapbare hoes.
Mark Solborg was van bij het begin een van de boegbeelden die mee het ILK-label oprichtte. Het “lidmaatschap” is beperkt maar wie hier eenmaal onderdak vindt, krijgt volledig carte blanche voor elk eigen initiatief. De scheidingslijn tussen partituur en improvisatie wordt daarbij continu overschreden.
‘Babel’ was een compositieopdracht op vraag van Koncertkirken Organ Sound Festival en Jazz i Trekanten. De première had plaats op 22 en 24 februari 2022 in respectievelijk het Trapholt Museum (Kolding) en de Koncertkirken in Kopenhagen. Voor de uitvoering koos Solborg bekenden uit zijn vertrouwde biotoop: Susana Santos Silva, Francesco Bigoni, Anders Banke, Simon Toldam en Peter Bruun. Hijzelf speelt gitaar en is in de weer met electronics. Allen hebben onderlinge connecties via ILK of diverse projecten waarin ze samen spelen.
Over de titel en het thema staat in de bijgaande tekst het volgende te lezen. “Is the myth of BABEL about God creating communicative discord to control man, or was the intent to nurture fertile diversity? A disruption of a self-perpetuating echo chamber, to stimulate a more varied and complex perspective of the world? Maybe she wanted to show us that we will find strength to solve the problems of the planet in each other’s differences and multiple talents, not in uniformity and polarization?”.
Om het Babel aspect extra te illustreren zijn er achttien aparte stemopnamen. Solborg stelde namelijk zes vragen op (What is your first name? What is your age? Where do you live? What do you love? What do you fear? What do you dream about?), stuurde die rond naar mensen van uiteenlopende taalgroepen en generaties, vroeg hen om de antwoorden op te nemen en hem te bezorgen. Vervolgens bewerkte hij dit materiaal. Toch werd de finale collage geen Babylonische wirwar maar past die naadloos in het totale luisterspel.
De aanpak voor de finale uitwerking sluit meteen aan bij ‘Tungemål I, II & III’, de trilogie van Solborg over muzikale linguïstiek en partituurcodes maar dan wel opgebouwd rond een dialectiek van zijn instrument (lees hier de recensie). Een studie die hij een breder perspectief toemeet door de toevoeging van akoestische instrumenten. Het overgrote deel van ‘BABEL’ is uitgeschreven maar Solborg liet ruimte aan zijn muzikanten voor hun persoonlijke inbreng. Dat hij de basisstructuur eerst voorbereidde in duo met pianist Toldam was daarbij een bewuste zet om de werkprocedure te vergemakkelijken.
Elke plaatkant begint met een interludium van door elkaar gehaspelde stemopnamen. Nadien wordt telkens een verschillend scenario uitgerold. “Alsof je steeds van dezelfde plek vertrekt voor een wandeling maar onderweg continu andere mensen en talen hoort,” aldus Solborg.
Op kant A doorbreken na twee minuten donkere snarengeluiden en licht spacy effecten dit geluidscanvas. Op sobere wijze sluiten de overige instrumenten aan. Na enige tijd worden zo de contouren duidelijker afgetekend. Tot gitaar en trompet na een tiental minuten uitfreaken en tijdens een kort tussenspel een stijlbreuk ontketenen. De poëtische setting van het begin zetten ze daaropvolgend verder, meteen het teken dat de basklarinet de kleurpatronen bepaalt en de piano een duistere schaduwzijde toevoegt waarna een wazige mist alles inpakt. Enigmatische kamermuziek op de grens van klassiek en jazz.
Na de (veel kortere) stemmencollage is het omzichtig gitaargetokkel dat de stemming bepaalt bij de introductie van kant B. Blazers verlengen de onderlinge connectie, aanvankelijk experimenteel maar gestadig in volume toenemend zonder dat het tot een driftige catharsis komt, integendeel. Na zes minuten doemt een allesomvattende nevelbank op die een dreigende stilte genereert. Enkel melancholische fluittonen houden aan tot spaarzaam gitaargetokkel en geluidseffecten mee het verhaal verderzetten. Beheersing ten top gedreven.
Opnieuw een mix van stemmen als intro van kant C en wederom het herkenbare gitaargetokkel, nu vergezeld door zachte fluittonen. Hier volgt vijf minuten later een kleine stilistische ommezwaai door exploten van klarinet en basklarinet aangevuld met electronics. Later komen daar nog de typisch vervormde trompetuitlaten bij van Santos Silva. Een aparte ontwikkeling in de verhaallijn die vervolgens een kosmische wending neemt en verbogen wordt tot nogmaals een schimmige sonore vertelling.
Voor alle duidelijkheid vermelden we toch dat het niet echt gaat om een dubbele vinyl. Er zijn slechts drie plaatkanten gevuld omdat het werk onderverdeeld is in drie delen die op zich eveneens telkens opgesplitst zijn in drie. Een bewust spel met cijfers door Solborg.
Uitgebracht in beperkte oplage van tweehonderdvijftig genummerde exemplaren. Om het helemaal af te ronden, is er zelfs een single als “teaser” uitgebracht, ‘FOLK’, de gelijknamige song op kant B. Een gepaste synthese van het volledige werkstuk. Deze is enkel digitaal beschikbaar.
© Georges Tonla Briquet
Musici:
Susana Santos Silva: trompet, tape
Francesco Bigoni: clarinet, tape
Anders Banke: (bas)klarinet, (alt)fluit, tape
Mark Solborg: gitaar, electronics
Simon Toldam: piano, toetsen, tape
Peter Bruun: drums, percussie, tape
