Jon Irabagon, een hattrick in improvisatie

J

Irabbagast Records

Niet een, twee maar drie nieuwe releases van deze Amerikaanse tenorsaxofonist en allemaal geïmproviseerd van de eerste tot de laatste noot. Opwindend, verstorend en stoutmoedig over heel de lijn. Onmisbare aanvullingen op het repertoire van een polyvalent muzikant die nooit terugschrikt om bestaande codes overhoop te halen.

Jon Irabagon Trio + One - Dinner & Dancing

Mooie uitnodiging in art nouveau stijl op de hoes voor deze buitengewone avond: “The Jon Irabagon Trio + One request the pleasure of your company at our spontaneously composed set of music”. Plaats en datum van het gebeuren, “Wednesday, the eighth of March two thousand and twenty three at eight o’clock in the evening, The Stone, New York”.

Het orkest bestond uit contrabassist Mark Helias, drummer Barry Altschul en Jon Irabagon zelf op altklarinet, sopranino en tenorsaxofoons. Voor de gelegenheid nodigden ze pianist Uri Caine uit. In twee sets van respectievelijk zevenendertig en dertien minuten vergastten ze de aanwezigen op een typisch New Yorks improvisatie event.

De schoorvoetende introductie gunt iedereen duidelijk de tijd om zich te positioneren voor het vervolg. Na drie minuten beginnen de vier zich al een eerste maal eventjes te roeren. Vanaf dan hervatten ze de mutaties met onverwachte tussenstops, korte solomomenten en tempowissels. Irabagon opteert hierbij regelmatig voor een verschillend instrument. De vrije noten golven door de ruimte en worden telkens op inventieve manier aan elkaar geregen. Korte uitbundige en urgente uitbarstingen ontbreken natuurlijk niet in het programma.

Alles lijkt bij deze heren haast automatisch te gaan. Ze liëren efficiëntie, verhalende lijnen en bravoure op organische wijze. Dat ze elkaar al decennia kennen heeft daar natuurlijk een en ander mee te maken. Wees verwittigd dat het tweede luik heel wat explosiever is. Hierin zitten trouwens de meest extreme links verwerkt. Een crossover tussen Irabagon’s eigen ‘Foxy’ en een halve eeuw jazzgeschiedenis.

Ook voor wie niet vertrouwd is met dergelijke niet-normatieve muziekprocessen en zeker voor fans van John Zorn. 

I Don’t Hear Nothin’ but the Blues
Volume 3 Part 2– Exuberant Stars

Nieuw werk van Irabagon’s stevigste groep met in de gelederen drummer Mike Pride en gitaristen Mick Bar en Ava Mendoza (!). Irabagon beperkt zich hier tot de tenorsaxofoon.

Een lange ononderbroken track van vijfenveertig minuten. Pride reikt met marimbaspielereien bij de aanvang de inleiding aan. Al snel duiken beide gitaristen op, geflankeerd door de saxofonist. Een wriemelende en knetterende ruilhandel van voorstellen en ideeën als scenario voor een verhaal waarin de rode draad een expliciete vorm van escapisme is.

Het kwartet maakt dankbaar gebruik van ogenschijnlijke disfunctionaliteit en obsessionele vrije associaties voor de invulling van hun achtvormig concept. Opgenomen op negen maart 2023 in The Stone, een dag na het concert van ‘Dinner & Dancing’.

Zoals in het verleden een knappe stripverwante hoes van illustrator Agassi Karl Saballa. Het album is opgedragen aan de Amerikaanse cultschrijver William Gaddis, auteur van het al even ontwrichtende ‘The Recognitions’.

Jon Irabagon & Brian Marsella – Blue Hour

Voor ‘Blue Hour’ ging Irabagon een verbond aan met toetsenist Brian Marselle, een medewerker uit de John Zorn clan. Deze laatste neemt niet alleen plaats achter de piano maar is tevens actief op Yamaha CS-60, Korg BX-3 en Ritm-2 terwijl de saxofonist afwisselend te horen is op mezzo soprano, sopranino en tenor.

Een uur lang doorkruisen de heren improviserend elkaars actieterreinen. Alsof ze de soundtrack schreven voor lichtzwaardgevechten uit Star Wars scènes om even later over te schakelen naar een meer mystieke sfeerschepping. Van versplinterend en razend (vooral de eerste twee stukken live opgenomen in The Stone) tot soms onbeschroomd cartoonesk maar nooit triviaal. Oftewel onbehagen en extase als yin en yang. De volledige checklist van “free” werd afgepunt, helemaal in contrast met de prachtige bucolische natuurfoto’s.

Zes lange nummers die aftoppen tussen tien en zestien minuten. Best beluisteren met koptelefoon want van bij de aanvang suizen de stereo-effecten om de oren.

© Georges Tonla Briquet

Jon Irabagon is samen met onder meer Adam O'Farrill en Marcus Gilmore eveneens te horen op ‘Breaking Stretch’ (Pyroclastic Records), de nieuwe cd van vibrafonist Patricia Brennan.

https://www.jonirabagon.com/
BANDCAMP
https://www.brianmarsella.com/