DE KOFFIE VAN MORGEN - LE RAVAGE D’ALI BABA

D

KAAP

Net in de Warmste Week valt in de media te lezen voor welke goede doelen de Vlaming smelt en, neen, ontwikkelingssamenwerking en hulp aan vluchtelingen vallen daar niet onder. Zoals in ‘Brassed Off’ Pete Postlethwaite in de rol van terminaal zieke dirigent zijn na de sluiting van de mijnen werkloze muzikanten verdedigde: “Indien het zeehondjes of walvissen waren, stond iedereen al lang op de barricades. Maar neen, dit zijn gewone mensen.”

Emotioneel scoren met schokkende beelden ondersteund door een variatie op ‘My Heart Will Go On’ wilde Simon Plancke, de bezieler van dit project, niet. De muziek moest weliswaar de beelden ondersteunen, maar abstract blijven en zo weinig mogelijk een standpunt innemen. Dat laatste wordt aan het publiek overgelaten. Dat betekent impliciet dat de soundtrack ook zonder de film moet overleven en dat lukt.

In drie tracks spelen stukjes interview een prominente rol, zoals in opener ‘Shamsa Pt.1’ waarin een man vertelt hoe hij onder de as van een vrachtwagen de tocht tot hier maakte. De vierdelige titeltrack opent met het meest aangrijpende fragment waarin een meisje van twaalf wordt geïnterviewd, waarna het slagwerk zwijgt en de beide toetsenisten een ietwat dromerige impressie brengen waar de stem van Peter Gabriel zo overheen past. Vervolgens krijgen we een genadeloos doortikkende percussie (o.a. drumstokken op de rim van de trommel), waar de toetsen weer binnenvallen. In het slotdeel lijken er twee mechanismen in het slagwerk te werken, die door de individuele timing naar en weer uit elkaar lijken te gaan.

Zoals bij elke film met een nieuwe soundtrack is er een onderscheid tussen geluid (zoals het minimalistische ‘Sahahn Pt.1’) en composities die voor aparte muziekstukken kunnen doorgaan, waaronder het rustige ‘Sea And Listen’. ‘Shamsa Pt.2’, dat toch een hoopvolle uitkomst laat vermoeden, doet trouwens erg denken aan de muziek die Hendrik Lasure schreef voor ‘Vanish Beach’, een toneelstuk dat over andere vluchtelingen ging, zijnde Duitse intellectuelen die aan de nazi’s wilden ontkomen. ‘9Vol Pt.1’ ligt daar ergens tussenin: de intro lijkt die van een improvisatiecollectief, waarna enkele geluiden van spelende kinderen uit het kamp op hun beurt gevolgd worden door onheilspellende drones. Buitenbeentjes zijn ‘Taba’, vermoedelijk een herinnering meegenomen door een vrouw of kind zonder papieren, en het 12 minuten lange slotnummer ‘9Vol Pt2’ dat de luisteraar met een ongemakkelijk gevoel achterlaat.

Deze release moet de filmbeelden missen, maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door het tweetalige boek (Nederlands en Engels), dat tevens een fotoreeks bevat die ter plaatse in Duinkerken en Brussel werd geschoten. De fotoreeks laat toe de beelden langdurig te bekijken en, met of zonder soundtrack, groeit hieruit toch een indrukwekkend verhaal.
‘Ongehoorde Verhalen’ (‘Unheard Stories’) is de titel van de teksten van negen verschillende auteurs, allemaal vrouwen. Deze stuk voor stuk verzorgde en hoogstaande werkjes lijken helemaal los te staan van de voorstelling zelf en ook met de muziek hebben ze op het eerste gezicht niets te maken. De bekendste namen zijn ongetwijfeld Hanne Provoost (die als enige met ‘Oogcontact’ voor een gedicht koos), Rachida Lamrabet en Dalilla Hermans. Aya Sabi verrast met ‘Paradijspoort’ maar Birsen Taspinar schreef met ‘Als Er Iemand Huilde, Was Het Mijn Moeder’ ondanks het zij-vertelperspectief het verhaal dat het meest aangrijpt.

De achilleshiel van de live-opvoering van ‘Le Ravage d’Ali Baba’ wordt de koper van het boek-met-cd (of omgekeerd) bespaard: de intro met enkele minuten beeld, opgenomen in Duinkerken, zonder de minste klank: geen op dat moment opgenomen geluid, geen achtergrondmuziek… Enkel beeld, volledig van klank ontdaan en gespeend, waardoor je je gaat afvragen of dit verhaal zich wel afspeelt in ons continent. Misschien had echter een track van een minuut stilte voor wie het niet overleefde of niet zal overleven niet misstaan.

Ga eens op een ongure winterdag met deze soundtrack op de smartphone op een verlaten strand zitten, de noordkant van Knokke of voor Kaaps huis Vrijstaat O. in Oostende. Hapklaar is ‘Le Ravage d’Ali Baba’ niet. Wel is het door vorm en inhoud, noem het maar caleidoscopisch, zowat de meest imposante release van het jaar. Als ondergetekende zich niet vergist trouwens is dit monument het resultaat van een projectsubsidie.

© Olivier Verhelst