David Torn – Only Sky
D
ECM
Er zijn markante musici die op de achtergrond blijven. Je hoort een hele tijd niets van ze en dan staan ze met hun werk ineens weer volledig in de belangstelling. Ze krijgen de aandacht zonder deze zelf al te nadrukkelijk naar zich toe te leiden. Zoals gitarist en klankmagiër David Torn, een bekende naam.
Dat hij bijzonder is, is op dit solo-album van zevenenzeventig minuten met elektrische gitaar en ûd binnen soundscapes van meet af aan duidelijk. Only Sky is een ultieme vorm van kosmische blues. Torn hallucineert voorwaarts en terugwaarts de ruimte in, de ruimte van het muzikale verleden en de actuele fysieke ruimte waarin de muziek plaatsvindt, zich voltrekt. Magisch is de wijze waarop oeroude thema’s en stijlelementen uit de soundscaping naar voren komen, raak vorm krijgen zonder daarin vastgezet te worden. Omspelend, met ellipsen en fragmenten, blijft het geheel in open beweging waarbij zich dan wel contouren scherp aftekenen.
De naald waar Torn mee graveert, is bloedheet en brandt zich diep in. Proces én resultaat treden even markant naar voren, dualiteiten smelten als sneeuw voor de zon. Soundscapes vormen, duiken in oude stijlen, thema’s, songs, het gaat alles in één beweging door, onlosmakelijk met elkaar verbonden, elkaar voedend. En het komt steeds dicht en raak bij de essentie .
Meteen aan het begin, in At least there was nothing, jagen klankflaarden door een al vibrerende, opzwellende ruimte waarin oervormen van bepaalde muziekstijlen verscholen zitten, oervormen die uit uit het Amerikaans landschap voortkomen, deze laten doorresoneren. Frappant en indrukwekkend is het hoe dan in de openingstrack de klanken van de elektrische ûd uit de klankstorm opstijgen en de luisteraar flink in de associatieve greep nemen.
Spoke with folks, het tweede stuk, is een afgeremde, uitgeklede oer rock-vorm die het midden houdt tussen Howlin’ Wolf, John Lee Hooker, Vanilla Fudge en Steve Reich met verre echoe’s van blue grass pionier Bill Monroe. Je krijgt onmiddelijk de neiging in oude opnamen te grasduinen!
Track 3, Ok, Shorty, is a beauty of a song en track 4, Was A cave, There … , is een masterpiece op eenzame hoogte. Je hoort de grote lege concertruimte, The Experimental Media and Performing Art Center (EMPAC ) in Troy, upstate New York, resoneren en responderen. De reverb is nog machtiger dan bijvoorbeeld die van het Vigeland Mausoleum in Oslo dat al beroemd is vanwege zijn bijna 20 seconden reverb. Uit de beginklanken rijst gestaag een concertant iets op dat uiteindelijk een gewaagd amalgaam van elementen uit Jimi Hendrix, het Arditti String Quartet, de muziek van de filmklassieker Metropolis en industrial sounds vormt.
Track 7 is een subtiele hemelse ballad. Wederom komen uit de soundscape melodische lijnen voort en omgekeert gaat de melodische lijnen in de soundscape op. Track 8 werkt met gong effecten en roept mooi – ver in de verte – associaties met het gefangenenkoor Va Pensiero uit Verdis Nabucco op. De slot-track verglijdt via een langgerekte intro naar een Shenandoa-archetypus en eindigt stralend dan weer dreigend in een ambigue mengsel dat plotsklaps, urplötzlich afbreekt.
Wat Torn speelt, is niet zonder meer evident wel uitermate helder. Hij heeft een aanwezige niet-aanwezigheid even als een niet aanwezige aanwezigheid waardoor zijn muziek in haar bewegingen van een andere orde lijkt. Hij is de schalkse zwarte magier, altijd goed voor een verrassing zowel in het zachtzinnige als in het extreme, bizarre. De wijze waarop hij hier alles vorm geeft, zijn draai eraan geeft, is van extra klasse. Voor diegene die hem met Only Sky voor het eerst hoort en kan waarderen, is nog een hele ontdekkingstocht weggelegd, o.a. naar het extreme Prezens of het eveneens kosmische Cloud About Mercury.
Tekst: Henning Bolte op 14 mei 2015 - kwotering: 5 *
Foto: ECM
Tracklisting Only Sky:
1. At Least There Was Nothing
2. Spoke With Folks
3. Ok, Shorty
4. Was A Cave, There?
5. Reaching Barely, Sparely Fraught
6. I Could Almost See The Room
7. Only Sky
8. So Much What
9. A Goddamned Specific Unbalance
