Alexandra Grimal special

A

OVNI

Twee dubbel-cd’s van de Franse sopraansaxofonist Alexandra Grimal die in het verleden het pad kruiste van Joëlle Léandre, Marc Ducret, Paul Motian, Manolo Cabras en Giovanni di Domenico, om maar enkele namen te citeren. Meteen twee totaal uiteenlopende contextualiseringen van haar componeertalent.

Alexandra Grimal & Benjamin Lévy
The Monkey In The Abstract Garden
OVNI

Zowel hoes als muziek stralen een minimalistisch estheticisme uit. Niet verwonderlijk aangezien het centrale thema Japanse begrippen zijn voor interval, afstand, tijdsduur en ruimte. Alexandra Grimal verwerkt deze aan de hand van een solo-cd op sopraansaxofoon. Op de tweede schijf is de focus gericht op haar stem die electro-wizard Benjamin Lévy volledig integreert in zijn soundscapes.

Op de solo-cd (‘Ma’) staan negen nummers zonder titel. Net geen drie kwartier lang uit Grimal ideeën en vooral gevoelens in het kader van het onderwerp. Geen watervallen van noten of lange seriële reeksen maar op haast filosofische wijze infiltreert ze de beschikbare microkosmos aan de hand van de sopraansaxofoon. Het doet vooral denken aan een ritueel van hogere machten aanroepen om een innerlijk evenwicht te bereiken zonder af te dwalen in lege meditatieve stijloefeningen. Noten dwarrelen en zweven rond maar nooit doelloos. Telkens vormen ze ingenieuze clusters zonder dat het poëtisch aspect verloren gaat. Het is een continu spel van verruimen en versmallen.

Voor het tweede deel liet Grimal de saxofoon links liggen en concentreert ze zich op haar vocalen. Soundscape designer Benjamin Lévy drapeert deze met de meest diverse geluiden, effecten en “decoupages” alsof hij overal een semantische mist creëert. Hij verplaatst het hoofdpersonage, in casu Grimal, in verschillende enclaves als het ware. Nu eens in een drukke omgeving boordevol achtergrondgeluiden dan weer in een woest natuurgebied waar scherpe windvlagen voor onrust zorgen. Telkens weegt de desolaatheid zwaar door. Een quasi-mystieke sfeer van Gregoriaanse gezangen duikt af en toe op terwijl de parallellen met het solowerk van Lynn Cassiers eveneens sterk opvallen. De twee werken trouwens regelmatig samen. De spaarzame teksten zijn van Grimal en botanicus, conceptualist en auteur Gilles Clément.

Het toch wel felle contrast tussen de twee delen maakt hen net aanvullend. Sereniteit tegenover verwarring en in vraag stellen. De sobere hoestekeningen die ogen als kaligrafie, zijn van Grimal.

Musici:

Alexandra Grimal: sopraansaxofoon, stem
Benjamin Lévy: electronics

Alexandra Grimal & Antoine Cegarra
La Vapeur Au-dessus Du Riz
OVNI

In het kader van haar residentie 2015-2017 kreeg Alexandra Grimal de vraag van de Scène Nationale d’Orléans voor een opera. Dat werd ‘La Vapeur Au-dessus Du Riz’ waarvoor auteur, acteur, dramaturg en regisseur Antoine Cegarra het libretto schreef. Het beperkte orkest voor deze productie bestond uit zeven muzikanten waaronder Lynn Cassiers en Théo Ceccaldi. De Italiaanse Chiara Taviani was de choreografe van dienst terwijl een immens videobeeld als decor diende. Kortom, een totaalspektakel met verschillende kunstvormen in elkaar verstrengeld.

Grimal omschrijft het als een scenische droomwereld waarin ze muziek, stem, tekst en lichaam van de zeven protagonisten manipuleert. Er is een zekere aansluiting met de klassieke opera maar alle conventies worden op een of andere manier aangepast, gemetamorfoseerd en eigenlijk helemaal overhoop gegooid. Noem het gerust hedendaagse opera maar dan een gemuteerde versie, dixit Grimal. Een voorstelling boordevol vraagtekens die barst van de metaforen en verwijzingen. De grenzen tussen wat je hoort en wat verzwegen blijft of tussen wat zichtbaar en onzichtbaar is, vervagen voortdurend.

Dat de onderscheiden uitvoerders en muzikanten meesters in het improviseren zijn, speelt voor een aanzienlijk deel mee. Aan de hand van partituur en libretto contesteren zij op hun beurt vaste ankerpunten en stellen ze de onderliggende incongruenties helemaal scherp.

Concreet gaat het om drie acts (‘Ebullition’, ‘Evaporation’, ‘Dissipation’) verdeeld over twee cd’s. Gedurende net geen anderhalf uur ben je getuige van een subtiel spel van aftasten en schoorvoetend uittekenen van vervreemdende perspectieven door de zeven hoofdfiguren die zich continu bewegen in een geconcipieerd vacuüm waarin ze de poëzie van de stilte tot canon verheffen.

Voor fans van Ictus, Ligeti en zeker voor wie recent het samenwerkingsproject ‘Sphères Croisées’ van Les Lundis d’Hortense en Ensemble Musiques Nouvelles zag (streaming) in het kader van Ars Musica.

Musici:

Alexandra Grimal: sopraansaxofoon, stem
Lynn Cassiers: electronics, stem
Sylvaine Hélary: fluit, stem
Théo Ceccaldi: viool, altviool, stem
Atsushi Sakai: cello, stem
Bruno Chevillon: contrabas, electronics
Sylvain Lemêtre: percussie, stem

Alexandra Grimal special

A

Other