Yakiv Tsvietinskyi: overal thuis in de wereld

© Anna Sarvira

Yakiv Tsvietinskyi is een van de meest interessante en actieve muzikanten van de Oekraïense scene. Hij staat open voor bijna alle muziekstijlen, speelt graag op verschillende instrumenten en is altijd op zoek naar mogelijkheden om over de hele wereld iets nieuws bij te leren. Soms is het moeilijk te geloven dat één persoon met zoveel vaardigheden en kennis kan werken zonder in de war te raken.

Yakivs levensverhaal bewijst dat een gezonde dosis doorzettingsvermogen buitengewone gebeurtenissen en belangrijke ontdekkingen aantrekt. Na zijn studie in Michigan (VS) keerde hij terug naar Oekraïne om de jazzafdeling van de Dnipro Academy of Music uit te bouwen. Tijdens de pandemie werd hij geselecteerd voor een van de toonaangevende opleidingsprogramma's voor jazzmuzikanten - Focusyear in Basel (Zwitserland) - en verbleef daar een jaar, en nu is hij vertrokken voor een opleidingsprogramma aan het Herbie Hancock Institute, waar hij ook masterclasses zal geven en daarnaast op tournee zal gaan over de hele wereld. Elk van deze plaatsen heeft een bepaalde impact gehad op zijn ontwikkeling en zelfbewustzijn als muzikant.

De afgelopen jaren hebben Yakov en ik elkaar vooral ontmoet ter gelegenheid van interviews. Deze keer wilden we zo graag alles delen wat er de laatste tijd was gebeurd dat het gesprek een paar uur duurde, zonder dat we het in de gaten hadden. We spraken over van alles, ook over dingen die voor ons vanzelfsprekend waren, zoals onze levensverhalen. En het was een geweldige kans om ons eigen verhaal te heroverwegen en met anderen te delen.

© Oleg Samoilenko

Laten we bij het begin beginnen - je eerste kennismaking met muziek. Je begon met klassieke muziek, nietwaar?

Inderdaad.

Op welk moment voelde je je aangetrokken tot andere muziekstijlen?

Ik was al geïnteresseerd in jazz lang voordat ik naar de muziekschool ging. Mijn ouders hadden en hebben nog steeds een behoorlijk rijke platencollectie - ze draaiden muziek van Oscar Peterson, Dizzy Gillespie, Thelonious Monk of Chet Baker, en daar luisterde ik al naar toen ik een kind was. Ik besefte het nog niet en ik wist niet wat het betekende om jazzmuzikant te zijn, maar ik hield ervan.

En ik begon met klassieke muziek, want dit is het klassieke scenario van muziekonderwijs in ons land. Natuurlijk waren er geen jazzafdelingen op de muziekschool en was er geen improvisatie, maar er waren altijd docenten die geïnteresseerd waren in dit repertoire. Het was zeker leuker om te spelen dan complexe klassieke stukken, tenminste voor een ongeschoold kind van het platteland (lacht).

Toen ik studeerde waren er al twee jazzorkesten in Dnipro. Er was geen jazzafdeling, ook al waren daar muzikanten die improviseerden en vooral jazz speelden. Toen ik bij het orkest van de hogeschool kwam, werd ik meteen uitgenodigd om op te treden en kreeg ik concerten aangeboden. Bij toeval kwam ik in een groep terecht die originele fusion speelde, dus ik moest wel gaan improviseren, vooral omdat we veel concerten speelden en er mensen naar toe kwamen... Ik kan zeggen dat ik in een echt draaikolk van het muzikale leven terechtkwam, terwijl ik nog bijna niets wist.

Later ontmoette ik een bassist, Yurii Buzylov, die nog steeds in Dnipro woont en werkt. Hij is een man die veel heeft gedaan voor het onderwijs in Dnipro en Oekraïne.

Hij vertaalde bijvoorbeeld 'How to Play Bebop' van David Baker…

Hij heeft veel boeken over jazztheorie vertaald. Je zou hem een echte jazzactivist kunnen noemen. We begonnen traditionele jazzconcerten met hem te spelen, en ik kreeg mijn eerste lessen jazztheorie van hem, samen met mijn eerste ervaring in het spelen van jazz. Tijdens deze concerten ontmoette ik Mykhailo Lyshenko, met wie ik lange tijd heb samengewerkt, en ook Dmytro Lytvynenko, met wie ik nog steeds muziek opneem. Natuurlijk verdween de klassieke muziek naar de achtergrond en toen de jazzafdeling werd geopend [aan de Dnipro Muziekacademie], heb ik me officieel omgeschoold.

Er was een tijd in je leven dat je optrad met de band Hromadianyn Topinambur. "The Theatre of Hard Rock", verhalen over de gemiddelde post-Sovjetburger...

Weet je, ik denk dat als deze band jazz had gespeeld, ik deze plaats [Dnipro] niet verlaten zou hebben. Ik zou niet in het buitenland zijn gaan studeren, ik zou gewoon met hen hebben gespeeld. Iedereen is heel verschillend, elk van de leden heeft een apart open karakter, het zijn allemaal muzikanten van hoog niveau. Tegelijkertijd brachten we veel tijd met elkaar door. Met deze band reisden we naar de toen nog onbezette Krim, naar Odesa en door heel Oekraïne.

En ik kan ook zeggen dat ik daar mijn vaardigheden voor arrangeren heb opgepoetst, toen ik tijdens de repetities snel partijen schreef voor drie blaasinstrumenten, waarbij ik alle mogelijke technieken uitprobeerde die ik in de handleidingen had gelezen.

De band had vroeger een Russische naam, maar dat is lang geleden veranderd en ze zijn begonnen met het opnemen van muziek alleen in het Oekraïens. Roman Zabuga, de leider, dient momenteel in de Nationale Garde en slaagt erin om actief nieuwe muziek te schrijven, en wanneer hij met verlof is, neemt de band alles op. Maksym Husevych, de bassist van de band, werd ook opgeroepen.

"Nu heeft elke Oekraïense muzikant een missie om te laten zien wat er
in Oekraïne gebeurt en wie de Oekraïners zijn. Het is een heel moeilijk proces,
maar ik denk dat alleen al die stimulans onze muziek veel beter maakt."

Daar gaan we dan: je ging later met een Fulbright-programma naar de VS, keerde terug naar Oekraïne en begon een revolutie als docent aan het Dnipro Conservatorium... Vertel eens, wat waren je bedoelingen toen je daarheen ging en wat gebeurde er daarna?

Om terug te komen op het onderwerp onderwijs in Oekraïne: mijn doel was niet alleen om het instrument te gaan studeren, wat ik altijd al had willen doen. Ik wilde ook zien hoe muziekonderwijs functioneert in een omgeving waar jazz al bijna 100 jaar in een of andere vorm wordt onderwezen. Hoewel jazzmuziek in de jaren 1950 officieel werd onderwezen in de Verenigde Staten, werd het daarvoor als folklore doorgegeven van meester op leerling.

Ik was van plan om een onderwijssysteem te creëren dat goed zou werken in de Oekraïense context. De belangrijkste (en voor de hand liggende) moeilijkheid bij dit alles is dat de Oekraïense jazzgemeenschap veel kleiner is. De kennis die een Amerikaanse student alleen al kan opdoen door oudere collega's te zien spelen, is niet zo gemakkelijk toegankelijk voor een student uit Oekraïne. Dat wil zeggen, we moesten kunstmatig voorwaarden scheppen in de academische omgeving zodat deze gemeenschap, als een goed verzorgde plant, goed kon groeien en kon integreren met gemeenschappen van buiten Oekraïne. De twee jaar van mijn studie waren geweldig, het was waarschijnlijk de beste periode van mijn leven. Ik ontmoette zoveel mensen met wie ik gemeenschappelijke interesses had, dat het zelfs vreemd leek.

In welke stad mocht je gaan studeren?

Ik ging naar de stad Kalamazoo, waar ik alleen van had gehoord in een liedje, en ik dacht bij mezelf: "Waarom niet New York, waarom niet Los Angeles of Philadelphia?" omdat het de keuze was van de programmacommissie, waar ik weinig invloed op had. Maar ik ontmoette daar Andrew Rathbun, die speelde en opnam met Kenny Wheeler, mijn favoriete trompettist. Andrew is een ongelooflijke componist en tenorsaxofonist, en ik leerde van hem veel over compositie, arrangement en over vrije improvisatie. Het was dus duidelijk dat dit de beste omgeving voor mij was - ik kon de tijd nemen om te vinden wat ik nodig had. Als student kreeg ik de kans om te spelen met Peter Erskine, Theo Blackman, met wie ik nog steeds contact hou, en met vele anderen die daar waren.

Na mijn thuiskomst begonnen we het systeem op het Dnipro Conservatorium te veranderen. Ik was erg blij om te zien dat elk idee met oprecht enthousiasme werd ontvangen, wat zeldzaam is in ons land. In 2018 kwam een nieuw team van docenten bij elkaar: ik, Danylo Vynarykov, Oleksii Boholiubov en Kyrylo Revkov. Iedereen werkte met een ongelooflijk enthousiasme, dus we maakten veel lawaai in het hele land (lacht).

We wilden absoluut niet concurreren met andere academies. We wilden alleen een alternatief model bieden dat door onderwijsinstellingen in heel Oekraïne kon worden overgenomen, zodat iedereen vooruit kon. En het lijkt te hebben gewerkt. De meeste universiteiten hebben hun "profiel" gevonden. zoals in Berklee, New School of Juilliard School bijvoorbeeld, afgezien van het feit dat het niveau van lesgeven overal erg hoog is, biedt elke school een ander programma aan. Op de ene plaats geven ze les aan mensen die zich willen verdiepen in traditionele jazz en zijn geschiedenis, op een andere plaats gaat het de moderne kant op, bijvoorbeeld door zich te verdiepen in hedendaagse academische muziek en samen te werken met muzikanten uit die sfeer, of met een etnische component, net zoals in Berklee. Ik denk dat het in Oekraïne net zo zou moeten werken.

Hoe stel je je dit proces voor?

Natuurlijk is het geen wandeling door een veld vol madeliefjes. Het is een complex en lang proces, vaak pijnlijk, omdat je voortdurend te maken hebt met weerstand waar je geen invloed op hebt. Zoals de grootschalige invasie van Rusland in Oekraïne, die het leerproces zeker niet ten goede komt. Er was een moment dat ik een lezing gaf en sprak over hoe je een akkoord speelt of correct schrijft, en toen viel er een ballistische raket in de buurt van onze slaapzaal. We renden naar de schuilkelder, dus over wat voor muziek konden we het dan hebben?

Een van de studenten die die dag niet naar mijn lezing kwam, woonde 300 meter van de plek waar de raket viel. Hij stuurde me foto's en video's van verwoeste burgerhuizen. Het was een ernstig trauma voor hem, maar ik besloot hem op te vrolijken met humor en zei: "Dit is een teken! Je moet naar de lessen komen en muziek maken." Hoewel het op dat moment niet gemakkelijk voor hem was, werkte het uiteindelijk wel (lacht).

Ik sta er nog steeds versteld van hoe Oekraïners in staat zijn om een reden te vinden om grapjes te maken in de moeilijkste situaties om op de een of andere manier de stress te verminderen...

Ja. Ik denk dat we het zonder dat niet hadden overleefd. Maar zelfs door de grappen is iedereen zich bewust van de hele tragedie en doet alles om de overwinning dichterbij te brengen.

...en dan maak je plotseling de oversteek van Oekraïne naar Zwitserland, naar Basel. Waar kwam dit idee vandaan en hoe spontaan was het?

Ik had niet de bedoeling om Oekraïne de rug toe te keren, het was meer een gevoel dat ik iets miste in mijn spel en muziek. Omdat ik lesgeef, was ik me er scherp van bewust dat ik tegen een bepaald kennisplafond aanliep, en het vertrouwen van leerlingen is enorm. Ik wilde nieuwe ervaringen opdoen die ik kon delen en zo deze kennissengrens verleggen.

Ik heb me aangemeld voor het Focusyear studieprogramma in het eerste jaar, een vriend raadde het me aan. Ik bekeek de lijst van docenten en was gewoon verrukt. Ik slaagde niet, maar ik werkte aan mijn fouten, vulde mijn portfolio aan, kortom alles was een niveau hoger. Dus in december 2019 werd ik uitgenodigd voor de tweede ronde audities. Eerst was ik ongelooflijk opgewonden, toen was ik bang en nog later begon de pandemie.

Het was een belangrijke gebeurtenis die mijn gedachten over wat ik met mijn leven wilde doen, veranderde en inspireerde. Mijn toenmalige vrouw kreeg een baan bij de Opera van Lviv en ik realiseerde me dat ik naar Lviv zou verhuizen. Ik had contacten met mensen, maar het kostte veel tijd en energie om bij het team te komen en mijn podium te vinden. Het was een existentiële verbijstering. Ik begon te twijfelen of ik de auditie ooit zou halen, en ik had al een bepaald voordeel verloren omdat de audities online zouden worden gehouden.

Uiteindelijk heb ik de auditie gehaald en het was een interessante ervaring. Naast het feit dat ze naar je luisteren en met je praten via de camera, geven ze je ook een oefening om uit te voeren. De oefening is een stuk dat je 's nachts moet arrangeren. In mijn geval was het een wals van Diabelli uit het begin van de 19e eeuw. Een eenvoudig ding, maar dat bleek het alleen maar op het eerste gezicht. Ik kreeg tijd tot 14.00 uur - na een nacht arrangeren rende ik met een dictafoon door het conservatorium en vroeg mijn studenten en vrienden om hun partijen voor me op te nemen. Een paar dagen later kreeg ik een positieve reactie.

En het werd er niet makkelijker op?

Neen, de werkdruk was vrij hoog, met repetities van zes of zeven uur per dag. De opgehoopte vermoeidheid zorgde voor een permanent gevoel van onbehagen. We wisselden om de twee weken van leraar en elke keer was het een nieuwe wereld en nieuwe regels. Ieder van ons was gewend aan bepaalde professionele normen. Een orkesttrompettist bijvoorbeeld heeft zijn partituur, zijn stijl, de noten die hij moet accentueren, dat zijn de instructies waarmee hij werkt. In ons geval waren er geen instructies of diagrammen.

Vaak neuriede de leraar gewoon de stukken die we moesten spelen, en dat was het! Nu, zet dat allemaal op papier en bedenk een arrangement! En dan regel je jouw partij, luister je naar wat de anderen om je heen doen, spreek je mondeling met hen af wat je moet spelen en wanneer je het moet spelen. Uiteindelijk werd alles duidelijk toen we allemaal samen speelden, wat zowel spannend als stressvol was. Soms had ik het gevoel dat ik gek werd. Sommige weken waren erg moeilijk, we werden overladen met oefeningen, die niet altijd overeenkwamen met mijn visie op de dingen. We wisten echt niet wat we van onze docenten konden verwachten. Ze lieten ons beseffen dat onze visie slechts onze kleine luchtbel was, van waaruit we onze 'perfecte' blik wierpen op andere waarheden die net zo geldig zijn. Het leerde ons om overal klaar voor te zijn.

Zijn er mentoren geweest die echt indruk op je hebben gemaakt met hun benadering van muziek

Elk van hen was op zijn eigen manier uniek. In het begin werkten we bijvoorbeeld met de Zwitserse pianist Malcolm Braff, die is opgegroeid in Senegal. Hij had zijn eigen ritmische concept, dat me letterlijk deed 'ontsporen'. Malcolm legde uit dat je niet alleen met je eigen acht noten kon swingen, maar ook met combinaties van noten. Het belangrijkste is om vloeiend van vlakke noten naar swingende noten te gaan, die op hun beurt weer overgaan in een nieuw ritme, dat ook weer moet swingen. Het is best moeilijk uit te leggen, maar het concept is erg complex en we hebben allemaal nog steeds zenuwtrekjes als we terugdenken aan de zware week die we met Malcolm hebben doorgebracht (lacht).

© Yakov Tsvetinskyi

Jen Shyu heeft ook met ons samengewerkt. Ze beheerst tien talen en vrijwel alle traditionele Aziatische instrumenten. Haar filosofie is ook gebaseerd op ritme. Neem een maat met vijftien of dertien tellen, waarbij de noten zijn gegroepeerd in twee- of drietallen en deze groepen voortdurend veranderen. Soms is de melodie gebaseerd op deze groepen die in tegengestelde richtingen bewegen.

En terwijl je zo beweegt, kun je luisteren naar de frasen van de andere muzikanten, ze onthouden en ze ook zingen. Daarna vormden we een cirkel. Eén persoon kwam naar voren en improviseerde een theatrale scène op basis van de laatst gehoorde zin, waarna hij een andere persoon uitnodigde om deel te nemen aan zijn scène. Voor Jen was het ongelooflijk eenvoudig en natuurlijk. Ik was echt onder de indruk dat een muzikant erin slaagde om alle beelden en emoties die we met onze noten proberen uit te drukken, te materialiseren en er een nieuwe dimensie aan te geven.

Ik weet precies wat je bedoelt. Ook ik herinner me hoe ik mezelf vroeger verwijten maakte en me zorgen maakte als ik een topmuzikant zag tijdens een jamsessie of concert. Onbewust begin je jezelf te vergelijken en zeg je tegen jezelf dat je naast hem eigenlijk helemaal niets voorstelt. Op die momenten herinnerde ik me de zin van Ambrose Akinmusire die in mijn geheugen gegrift is gebleven: "Speel wat in je leeft". Het is niet gemakkelijk, want je moet die leugendetector constant aan laten staan om je te vertellen of je op de goede weg bent of niet. Maar als het eindelijk werkt, is je geest niet langer vervuild door deze gedachten. De muzikant waarvan jij denkt dat hij 'beter' is, zal nooit spelen zoals jij, en andersom. We leven allemaal ons eigen leven…

Dat klopt precies. Wat je zegt is zo waar. Ik heb daar zelf ook lang mee te maken gehad. We hebben ook gewerkt met Tina Margareta Nilssen, een muziektherapeute. Zij werkt juist aan deze problemen van innerlijke en fysieke blokkades. In die tijd voelde ik me gevangen tussen twee ideeën die allebei verkeerd waren. Aan de ene kant wilde ik niets persoonlijks vertellen via mijn muziek, omdat ik dacht dat niemand iets aan mijn verhalen zou hebben, maar aan de andere kant wilde ik niet praten over universele kwesties, want wie ben ik om daarover te praten?

Ik weet niets over de opwarming van de aarde (hij lacht). Ik had deze twee gedachten in mijn hoofd en op een dag kreeg ik te horen dat de meest essentiële en universele muziek die ik kon schrijven, de muziek was die over mijn persoonlijke ervaring sprak. Het lijkt misschien onbelangrijk, nutteloos, maar in feite is het, zoals je zegt, het beste gereedschap dat we in onze kunst kunnen gebruiken. Ons persoonlijke verhaal is interessant, of we nu Salvador Dalí zijn of een trompetleraar aan de Dnipro Academy of Music.

Focusyear Band 21 met Django Bates © private collectie

Wat is de grootste verandering die de afgelopen twee jaar in je leven heeft plaatsgevonden? Hoe zou je jezelf vergelijken vóór de volledige invasie en nu?

Ik denk dat ik, net als de meeste muzikanten tegenwoordig, door een heleboel metamorfoses ben gegaan. Aan het begin van de invasie verloren veel dingen die belangrijk voor me waren letterlijk elke betekenis. De eerste maanden raakte ik mijn instrument nauwelijks aan. Muziek had geen plaats meer in mijn leven. Vroeger zochten we naar schoonheid, maar uiteindelijk bleek dat onbelangrijk te zijn. Daarom kon ik lange tijd de weg naar muziek en mijn instrument niet terugvinden.

Maar ik had meer geluk dan de meesten. Ik ken muzikanten die helemaal zijn gestopt met het luisteren naar muziek. Voor mij was muziek een uitlaatklep die me psychologisch hielp om te gaan. Toen begonnen we liefdadigheidsconcerten te spelen en opeens kreeg muziek een totaal andere betekenis. In werkelijkheid maakte het niet uit wat we speelden of hoe we het speelden, zolang we maar hielpen en geld inzamelden. Ik denk dat iedereen in de Oekraïense jazzgemeenschap vrijwilligerswerk deed. Dennis Adu, Usein Bekirov, David Kolpakov en onze hele groep muzikanten uit Lviv werkten in een magazijn, waar ze vrachtwagens met humanitaire hulp in- en uitlaadden. Onze muzikale gemeenschap was verenigd in een compleet nieuwe omgeving. En ons niveau van zelforganisatie was zo hoog dat het pakhuis ons zelfs een vaste baan aanbood (lacht). Het blijkt dat jazzmuzikanten heel goed zijn in het palletiseren en lossen van vrachtwagens.

“Toen zijn broer belde, zei hij hetzelfde: "Mykola stierf zodat jij muziek kon spelen".
Toen realiseerde ik me dat ik niet het recht had om te stoppen met spelen."

Ik denk dat het keerpunt voor mij de dood van mijn neef was, Mykola Tsvietinskyi, die sinds 2014 aan het front vocht. In mei 2022 stierf hij in de buurt van Vuhledar, bijna zijn hele groep werd gedood. Het nieuws kwam als een schok en ik kan het nog steeds niet volledig accepteren. Toen zijn broer me belde, zei hij onder andere "Mykola stierf zodat jij muziek kon maken". Toen realiseerde ik me dat ik niet het recht had om te stoppen met spelen. Het deed me beseffen welke reikwijdte en diepere betekenis mijn muziek moet krijgen.

Onlangs hoorde ik het verschrikkelijke nieuws van de dood van Serhiy Artemov, en dat heeft veel voor me veranderd. Hij was een goede vriend van me, we hebben elkaar ontmoet op de Academie in Dnipro en we hebben samen veel meegemaakt. En hij viel juist op door zijn gebrek aan ambiguïteit in muziek: hij had altijd duidelijk omschreven doelen, hij had een duidelijk idee van wat zijn werk moest zijn. Toen de grote oorlog begon, meldde hij zich aan als vrijwilliger. Ik probeerde hem over te plaatsen naar een militair orkest, om hem weg te krijgen van de gevechten, maar hij weigerde.

Hij zei tegen me: "Ik vervul mijn rol en ik zal die vervullen tot het einde: het doden van katsaps [Katsap betekent geit - het dier - en verwijst nu ook naar Russische soldaten - nvdr]. En daarna zal ik bas spelen."

Serhiy Artemov, Yakiv Tsvetinskyi, Ksenia Slobodian, Danylo Vinarykov en Mykhailo Lyshenko na het concert. © private collectie

Ik zou zeggen dat het eerste wat we zijn kwijtgeraakt onze zorgeloze houding is. Vroeger was muziek meer een vorm van entertainment dan een middel om iets belangrijks te zeggen. Tegenwoordig is het de missie van alle Oekraïense muzikanten om te laten zien wie de Oekraïners zijn en wat er in Oekraïne gebeurt. Het is moeilijk, maar ik denk dat deze extra motivatie onze muziek nog beter maakt.

Praten de muzikanten om je heen vaak over de oorlog en de verliezen? Spreken ze hun emoties uit of houden ze die voor zichzelf?

We praten er natuurlijk veel meer over dan voor de oorlog, dat is zeker. Het is vreselijk om getuige te zijn van zoveel tragische gebeurtenissen. Zoals wanneer een projectiel op een gebouw inslaat. Zelfs als je niet direct getroffen bent en je de mensen die in dat gebouw woonden niet kent... het is een gedeelde pijn, het is iets dat diep in ons geworteld zit.

Ik heb muzikanten gezien die het gewoon opgeven. Ze zien nergens een betekenis, ze zien geen toekomst, ook al weten ze dat Oekraïne vrij en progressief zal zijn. We willen allemaal terug naar het zorgeloze leven van vroeger, maar dat zal nooit gebeuren.

Sommige muzikanten zijn praktischer ingesteld. Ze zeggen tegen zichzelf: "OK, we moeten muziek maken om humanitaire hulp te financieren." Er zijn zelfs minder bekende muzikanten die op tournee gaan, grote sommen geld weten in te zamelen en zich nuttig voelen. Wat voor mij de druk een beetje wegneemt is vrijwilligerswerk en geld inzamelen voor concrete doeleinden. Zoals Wayne Shorter ooit zei: "Je instrument is je menselijkheid". Daarvan bewust zijn helpt me. Je kunt symfonieën schrijven en albums opnemen, maar je bent nog steeds een mens en je menselijke conditie zal je op een gegeven moment inhalen. Dus ik denk dat het accepteren van de situatie de dingen een stuk gemakkelijker maakt voor muzikanten. We benaderen onze gemeenschappelijke missie allemaal anders, maar we gaan allemaal dezelfde kant op en dat is rustgevend.

Zie je een manier om ontmoedigde muzikanten "weer op het rechte pad" te krijgen?

Ja, ik denk dat we ze gewoon het gevoel moeten geven dat ze nuttig zijn. Dat is belangrijk, zelfs als het onbeduidend lijkt. Ik heb ooit een concert gegeven met een big band, onder leiding van Danylo Vinarikov, in het Dnipro Philharmonic. Het is een heel goede bigband, maar ik had de indruk dat het allemaal zinloos was en nergens voor nodig op dat moment: we speelden swingende, lichte composities en iedereen lachte.

Maar later kwam ik erachter dat een van de toeschouwers een soldaat met verlof was. Toen hij thuiskwam uit het leger, kon hij niet meer lachen door het enorme gewicht van de dingen die hij had gezien. En tijdens ons concert glimlachte hij voor het eerst! Zijn dochter vertelde me erover. En dan realiseer je je dat deze concerten door moeten gaan. Mensen hebben het echt nodig om de oorlog te vergeten, al is het maar voor even, en om de last die ze voelen te verlichten. Het geeft ze meer energie en verbetert hun geestelijke gezondheid zodat ze de realiteit onder ogen kunnen zien. Dat moeten alle muzikanten weten.

Wat zijn je plannen voor de toekomst?

Er gebeurt momenteel iets geweldigs met me. Ik ben onlangs toegelaten tot het Herbie Hancock Institute of Jazz. Nu ben ik bezig met al het papierwerk om daar te kunnen studeren. Ik heb er nog maar heel weinig tijd voor en ik begin me zorgen te maken, want bureaucratische zaken gaan altijd erg traag.

Officieel doe ik een masteropleiding, maar in werkelijkheid is het meer een residentie. Met de andere musici vormen we een ensemble en spelen we twee jaar lang samen. Ambrose Akinmusire is de artistiek leider van het programma en hij zal de meeste lessen geven. Daarnaast zullen we veel concerten geven. Op dit moment hebben we er een gepland in New York. Daarna gaan we naar Jordanië om concerten en lessen aan kinderen te geven. Daarna doen we een concert met Dee Dee Bridgewater en geven we les in Saudi-Arabië. Het worden waarschijnlijk een paar interessante en intense jaren.

Interview © Kateryna Ziabliuk (Meloport), 15.12.2023 (vrije vertaling: Jos Demol)

Een samenwerking Meloport / Citizen Jazz / Donos Kulturalny / Jazz’halo