Wolfgang Muthspiel presenteert zijn tweede trioalbum

© Zuzanna Gasiorowska

Wolfgang Muthspiel presenteert zijn tweede trioalbum met Scott Colley en Brian Blade op 17 oktober 2023 in Flagey. Het moment om met de gitarist te praten.


De titel van je nieuwe album is "Dance of the Elders", maar wie zijn deze "Elders" ?

Welnu, dat zouden wij kunnen zijn, de muzikanten op dit album, maar toen ik het schreef, deed de titel eigenlijk denken aan een groep oudere mensen die dansten op een plein in Roemenië of ergens anders, omdat het een soort dans is met oneven maatsoorten, medium tempo, waarbij ik alle lichamen kan zien bewegen.

Is er daarom handgeklap op de track ?  En is het geïmproviseerd ?

Misschien is dat niet de reden: het handgeklap bevestigt de dans, maar dat is iets dat later kwam. Aan de andere kant staat het zo uitgeschreven, alleen Brian Blade's deel is geïmproviseerd. Meestal is het in 5/8, maar er is een gedeelte met loop dat anders is. Het is min of meer de basis van de eerste zestien maten van het nummer (hij zingt de eerste maten) en het handgeklap borduurt voort op dat thema. Het is grappig, want als we in concert zijn en ik begin in mijn handen te klappen, doet het publiek dat ook, maar ze kennen de kleine verschuiving in het thema niet en het werkt niet, zelfs niet voor mensen met een goed oor voor muziek. En het is moeilijk voor mij om bij te blijven als het publiek klapt, wat wel leuk is.

Op je twee trio-albums staan veel verschillende invloeden: jazzstandards, folkmuziek, Bach, Joni Mitchell... Waar komen al deze inspiraties vandaan ?

Het is als een biografische schets van mijn leven. Klassieke muziek en volksmuziek in het bijzonder; mijn vader speelde als amateur volksmuziek en was ook directeur van een koor. Als kind luisterde ik vooral naar volksmuziek, rustige muziek uit de vroege Renaissance. In onze platencollectie thuis zaten drie niet-klassieke platen: Billy Joel, liedjes... maar zeker geen jazz. Mijn vader was geobsedeerd door klassieke muziek. Mijn weg naar de jazz kwam later, toen ik dertien of vijftien was. Mijn eerste instrument was de viool, daarna de gitaar, aanvankelijk in de klassieke muziek, en ik kon al heel goed spelen toen ik de jazz ontdekte.

Wie waren de eerste jazzgitaristen die je beluisterde ?

Mijn eerste grote held was Pat Metheny, en ik ben nog steeds dol op hem. Hij had een enorme invloed. Aan de andere kant, voor akoestische gitaar, is het Ralph Towner. Het waren deze twee muzikanten, die op hetzelfde label zaten, die deuren voor me openden en me introduceerden in de wereld van ECM. Zo kwam ik ook in contact met de muziek van Keith Jarrett, Dave Holland, Kenny Wheeler, enz.... Alle grote artiesten op het label. Later ontdekte ik de oudere jazz. Toen ik twintig was, besloot ik naar de Verenigde Staten te gaan om te studeren en de sfeer op te snuiven op de plaats waar deze muziek vandaan kwam. Mijn muzikale reis was heel divers, en dat alles is nog steeds aanwezig in mijn muziek van vandaag.

© Laura Plefer

Wat je instrument betreft, heb je nooit in twijfel gestaan of je elektrische of akoestische gitaar wilde spelen ?

Op deze plaat is het meer akoestische gitaar dan elektrische. Dit moet het eerste album zijn waarop dat het geval is.

Je gebruikt gitaren die speciaal voor jou zijn gemaakt. Welke kwaliteiten verwacht je van je gitaren ?

Ik heb twee mensen ontmoet die mijn gitaren hebben gemaakt. Een van hen is een Italiaanse gitaarbouwer genaamd Domenico Moffa, die in Pescara woont. Hij was oorspronkelijk een vioolbouwer, maar begon toen met het maken van elektrische gitaren. En op een dag schreef hij me dat hij een gitaar voor me ging maken! Wel, dat vond ik interessant, maar ik kende hem niet, ik vond het een beetje verdacht. Ik ging naar Pescara en vond een vakman die een lange wachtlijst had... Ik nam de gitaar mee en vond ze prachtig en hij vertelde me dat hij ze had gemaakt door naar mijn muziek te luisteren.

Het is de gitaar die ik gebruik. Ze heeft de kwaliteit die ik prefereer en dat is dat ze gemaakt is met de geest van iemand die ook akoestische gitaren maakt: ze reageert heel snel, en heeft veel dynamiek. Sommige elektrische gitaren, zelfs de beste, geven de indruk dat er een compressor in zit, iets uniforms, deze klinkt bijna als kamermuziek.

Voor de akoestische gitaar gebruik ik het instrument van een ongelooflijke Australische gitaarbouwer, Jim Redgate, die ik heb ontmoet tijdens een tournee door Australië met Ralph Towner en Slava Grigoryan, en we hebben een ECM-album uitgebracht met dit trio. Alle drie gebruiken we gitaren die door deze gitaarbouwer zijn gemaakt, gitaren die makkelijk te bespelen zijn, akoestisch sterk en helder. Toen ik begon met klassieke muziek, bespeelde ik een heel goed instrument, maar een instrument dat moeilijk te bespelen was; de akoestische gitaar heeft veel te bieden.

Je speelt nu al vijftien jaar met Brian Blade. Welke kwaliteiten waardeer je in hem ?

Ik denk dat ik al meer dan twintig jaar met hem speel. Brian Blade belichaamt een totaal bewustzijn van het moment, zowel wanneer hij speelt als wanneer hij dat niet doet. Hij is echt altijd aanwezig en dat is de perfecte gemoedstoestand om muziek te maken, vooral jazz. Er is geen 'agenda' in zijn muziek: laten we de muziek spelen zoals die nu is, niet zoals we die gisteren speelden. Dat soort openheid voor het moment, voor het reageren op wat hij om zich heen hoort, is iets wat de muziek beter maakt.

© Nino Fernandez

Heb je bij Scott Colley hetzelfde gevoel ?

Absoluut! Ik voel me erg verbonden met hem. Als contrabassist heeft Scott Colley een heel persoonlijke stem. Ik heb veel met Larry Grenadier gespeeld, die een heel persoonlijke maar andere manier van spelen heeft. Maar Scott en Brian zijn al partners geweest in andere projecten en er is een ideale verstandhouding tussen hen. De chemie tussen die twee is enorm voor mij. Ik vind het geweldig, het is een luxe !  Je kunt een moeilijk nummer spelen of een eenvoudig nummer en je kunt er helemaal vrij in zijn, vanaf de eerste noten van een concert besluiten om te improviseren en het werkt. Je kunt alle standards spelen, alles wat je maar wilt... Ik heb geluk dat ik met hen mag spelen.

“Liebeslied” spelen in een beboptempo, is dat een herinnering aan het stuk dat je leerde op Berklee ?

Misschien wel. Ik heb het daar geleerd met die geweldige leraar Herb Pomeroy, een uitzonderlijke arrangeur. Toen ik dit stuk koos voor de plaat, dacht ik er niet over na, ik heb het zo vaak gespeeld in verschillende tempo's. Het is gewoon een stuk waar ik van hou omdat de harmonieën zo intelligent zijn. Er zit veel verfijning en subtiliteit in en een goed nummer kan op elk tempo gespeeld worden en toch zijn integriteit behouden. Het is een van de grote standards voor mij.

Waarom een nummer van Joni Mitchell ?

Ze was in de eerste plaats een van mijn heldinnen, maar ze was ook, denk ik, mijn allereerste kennismaking met jazz gerelateerde muziek, het album 'Shadows and Light' waarop ze met veel jazzmuzikanten speelt, dat was mijn eerste kennismaking van Michael Brecker en Jaco Pastorius, Pat Metheny kende ik al. De manier waarop ze zingt en de tekst brengt, de manier waarop ze de band schijnbaar moeiteloos leidt en de manier waarop ze improvisatie in haar nummers introduceert. Ze is altijd een bron van inspiratie en licht voor me geweest. Er is ook de connectie van Brian Blade, die op verschillende van haar albums heeft gespeeld. In feite zijn we alle drie fan van Joni Mitchell en dit was een manier om haar te eren met een nummer waar we heel veel van houden.

© Zuzanna Gasiorowska

Er is ook dit stuk van Bach, een componist die steeds meer aanwezig is in de jazz...

Ik speelde dit stuk zoals ik het me herinnerde. Het is een koraal uit de Mattheüspassie. Ik herinnerde me de partituur, die niet geschreven is voor gitaar of luit, en ik speelde het zoals het in mijn hoofd opkwam, maar ik improviseer niet, ik speel alleen de melodie. Het is iets wat ik nog nooit live heb gespeeld. Ik speelde het heel spontaan. In de studio kwam dit Bach-thema in mijn hoofd na een improvisatie en ik nam het van daaruit over. Het enige wat ik deed was het invoegen in de muzikale sfeer van dat moment.

Hoe verschillend is je gemoedstoestand wanneer je in de studio bent en wanneer je op het podium staat ?

Ik zou zeggen dat ik zou willen dat er geen verschil is. Ik zou op het podium willen spelen alsof het een opname is en in de studio alsof het een concert is. Dat is mijn doel.

En je denkt dat je het kunt ?

In elk geval heb ik het geluk dat ik veel mogelijkheden krijg om erin te slagen !

© Jean-Pierre Goffin (vrije vertaling: Jos Demol)  -  foto’s © Zuzanna Gasiorowska / Laura Plefer / Nino Fernandez / Mischa Nawrata
Een samenwerking JazzMania / Jazz’halo

Wolfgang Muthspiel, Scott Colley en Brian Blade zijn op 17 oktober 2023 in Flagey Brussel

lees HIER de recensie