Toine Thys – terug naar Orlando

"Betterlands", een album waar het menselijke element telt, de uitwisseling,
het contact. En wie kan daar beter over praten dan Toine Thys??

© Anton Coene

« Orlando » was een titel van een album van Toine Thys. Het werd een groepsnaam…

Toine Thys : Dat is het altijd geweest, maar om het te lanceren heb ik mijn eigen naam gebruikt. Het is een groep die ik in goede banen leid, maar ik sta erg open voor initiatieven en ideeën van de andere muzikanten. Maxime Sanchez en Florent Nisse dragen ook composities bij, wat alleen maar aangeeft dat het een vrij collectieve inspanning is. Al drie of vier jaar spelen we mijn muziek, maar ik vraag me ook af wat hun plannen zijn.

Maxime Sanchez en Florent Nisse zijn twee Franse muzikanten die net 'Flash Pig' hebben uitgebracht, een erg goed album...

Toine Thys : Deze muzikanten zijn veelgevraagd: Florent maakt deel uit van Thomas & Co, Maxime toerde door Korea met Youn Sun Nah. We werken aan het uitbreiden van onze aanwezigheid in Frankrijk.

De compositie van Florent Nisse heeft een heel aparte titel : « En Minder bat », een plaatselijk dialect?

Toine Thys : Het is geen plat Vloms, het is Noors. De titel betekent "een kleinere boot", wat de muziek een Scandinavisch gevoel geeft, rustig en nostalgisch, in een denkbeeldige wereld.

   
© Robert Hansenne

Een aantal titels zijn gebaseerd op woordspelingen...

Toine Thys : De titel van het album is 'Betterlands', een neologisme voor een betere wereld, en ik zal me verduidelijkeen. Het is een periode die we allemaal hebben meegemaakt; het basisidee is dat we beter kunnen in termen van 'samenleven'. Een van de dingen die we op ons niveau kunnen doen is dat mensen zorgen voor de mensen om zich heen, voor degenen die hetzelfde tijdperk delen, de welwillendheid is in gevaar, uitwisseling onder mensen... Er is het thema van bewustwording, dingen zeggen om bij te dragen aan een betere wereld. "Curandero" is geen woordspeling, het is een genezer in Latijns-Amerika: het idee is dat ik ergens droom van de voorzienige man of vrouw met woorden die ons allemaal optillen naar een gemeenschappelijk goed en ons in de juiste richting laten bewegen.

« Quartography », is dit een zinspeling op de vierde wereld?

Toine Thys : Waarom niet? Het is een kwartetstuk met twee verschillende kanten, een akoestische kant en een elektronische kant. Oorspronkelijk ben ik opgeleid als geograaf en dat ben ik nog steeds. Het is een beetje alsof je een kwartet in kaart brengt, twee verschillende en schijnbaar tegengestelde halfronden van dezelfde wereld.

Er wordt vrij discreet gebruik gemaakt van elektronica op het album...

Toine Thys : Je formuleert het heel goed. Ik gebruik al jaren effecten met mijn band GURU.FARM. De afgelopen drie jaar heb ik zo'n systeem ontwikkeld: een mix of gewoon in de productie. Ik luister naar veel muziek met loops en galm, en ik wil dat steeds meer in mijn muziek introduceren. Ik maak lagen van geluiden, van saxofoons, ik vervorm ze en dat alles samen met de contrabas, de piano en de drums.

© Anton Coene

Het is nog steeds akoestisch en creëert verschillende soundscapes...

Toine Thys : Dat is het idee. Er is niet letterlijk een instrument dat centraal staat. Als saxofonist worden we vaak geïdentificeerd als de zanger van de band, vooraan in het geluidsspectrum, maar soms hou ik ervan om dat andere vlak te integreren, een 'soundscape'. Het kan doordringender met vervorming, het hangt af van de context. Vaak, als ik elektronica gebruik, is het in een meer collectief moment waar iedereen recht van spreken heeft.

Is de verandering van drummer een stap in deze richting: is Teun Verbruggen meer afgestemd op de soundscapes op dit album?

Toine Thys : De twee drummers, Antoine Pierre en Teun, zijn fantastische muzikanten, zoals iedereen weet. Ik denk echter dat deze muzikale richting beter past bij Teun Verbruggen, die een geweldig gevoel heeft voor plaatsing in het geluid van de band.

Een goede drummer speelt een grote rol in het vormgeven van het geluid: hoe hij zijn bekkens hanteert, de ruimte die hij openlaat voor de andere leden van de band, hoe hij zijn eigen geluid hanteert. Er gaat een soort gezegde rond in de Amerikaanse jazzwereld dat de band zo goed is als de drummer: als de drummer niet goed is, zal de band nooit goed zijn. Teun heeft veel samengewerkt in heel verschillende werelden en ik denk dat er een echte wijsheid in zijn muziek zit. Hij heeft niets meer te bewijzen: als hij denkt dat hij op een bepaald moment niet zou moeten spelen, dan zal hij dat ook niet doen. Dat voel je vaak in zijn muziek.

Een balans tussen verhevenheid en wijsheid in de muziek als geheel, die de tekst op de hoes weerspiegelt...

Toine Thys : Het is geweldig dat je dat zegt. Hoe heerlijk ik het ook vind om mezelf in het openbaar te uiten tijdens een concert, het op papier zetten is iets pijnlijker. Ik heb er veel moeite mee gehad om het mijn vrouw te laten lezen en om het naar vrienden te sturen.

En dan is er nog het gevaar van te 'soft' te zijn: stop met jezelf op de borst te kloppen, we zijn allemaal gelijk, enzovoort.  Een goede invalshoek is contact. Het is zo belangrijk om aandacht te besteden aan de mensen die je in de loop van een dag ontmoet. Ik heb er altijd van genoten om met mensen te praten die ik nooit meer zal zien - een glimlach, een blik, personeel in winkels en cafés, een connectie maken.

© Didier Wagner

Is het iets wat je hebt ontwikkeld door je ervaring in Afrika?

Toine Thys : Ja, dat is een uitstekende voedingsbodem, en dat is een van de redenen waarom ik zo graag in Afrika rondreis: de manier waarop mensen naar elkaar kijken, de uitwisselingen, de lach en de levensvreugde zijn spectaculair. Hier wordt de telefoon een muur tussen mensen. Als ik de metro neem, haal ik mijn telefoon niet tevoorschijn omdat ik liever naar mensen kijk en niet bijdraag aan deze vorm van isolement... De afwezigheid van contact is zo triest... En als je kijkt naar wat ze op hun scherm bekijken, is het zo stom... afschuwelijk. De afwezigheid van contact is iets wat me dwars zit, ik probeer soms de ogen van mensen te vangen zodat er gewoon een uitwisseling ontstaat, ik heb het niet over verleiden, ik wil gewoon een uitwisseling tussen mensen uitlokken. En als dat niet gebeurt, zet je de deur open voor woede, frustratie en onbegrip.

Is contact een belangrijk onderdeel van de muziek die we op het podium maken?

Toine Thys : Ik vind het leuk dat je zegt "de muziek die we maken" alsof je deel uitmaakt van het ecosysteem van de jazz. We hebben het geluk om in zalen te spelen waar we direct contact hebben met het publiek. Tijdens de lockdown wilden artiesten zich uiten en met elkaar praten. Zo zie ik het ook: tussen de muzikanten op het podium en het publiek is er een echte uitwisseling van energie. Je hoeft alleen maar te denken aan de liveshows die we in ons eentje in onze kamer deden tijdens covid, dat was niet hetzelfde. De aandacht voor elkaar, de uitwisseling van blikken, is echt iets dat de kern van het album vormt.

Interview © Jean-Pierre Goffin (vrije vertaling: Jos Demol)  -  foto’s © Robert Hansenne / Didier Wagner / Anton Coene
Een samenwerking JazzMania / Jazz’halo

HYPNOTE RECORDS

Recensie Jean-Pierre Goffin (NL)