Sylvain Rifflet : sterren in de muziek...

“We Want Stars” is het nieuwe trio van de Franse saxofonist. Een gesprek...

Dag Sylvain, hoe is dit nogal ongebruikelijke trio tot stand gekomen?

Het zijn muzikanten die ik al heel lang ken, niet echt uit de jazzwereld. Vincent Taeger is de drummer die de afgelopen jaren het meest in Frankrijk heeft gespeeld, hij heeft veel studiowerk voor popmusici gedaan, maar we kennen elkaar al sinds we begin de twintig waren. Hij is van oorsprong een jazzdrummer en hij nodigde me uit om met hem te spelen op een locatie die steeds belangrijker wordt in Frankrijk, genaamd 'La Gare' (in het 19e arrondissement in Parijs); de concerten daar zijn elke dag gratis en er is altijd veel publiek. We ontmoetten elkaar in juli 2022 en ik vond het belangrijk om met hem samen te werken. Toen dacht ik aan een andere formule dan wat ik tot nu toe had gedaan, maar in lijn met het licht electro album dat ik twee jaar geleden uitbracht genaamd 'Dooble'. Bettina Kee op keyboards komt meer uit de popwereld.

Geen twee albums van jou zijn hetzelfde...

Het klopt dat mijn projecten verschillend zijn, maar ik probeer altijd een geluidsidentiteit te behouden die op elk album hetzelfde is en die de projecten uniek maakt. Het schrijven is anders: als ik componeer, denk ik niet aan een landschap of aan de vakantie die ik met mijn oma heb doorgebracht, ik schrijf echt vanuit de geluiden. Dus toen ik erover nadacht om met deze twee muzikanten en deze instrumenten te werken, kwamen er geluiden bij me op die meer inspirerend waren.

Is dit een project waar je lang aan hebt gewerkt voordat je de studio in ging?

Ja, toch wel. We hadden twee weken repetitie; ik had wat afgewerkte dingen meegenomen, maar ook ideeën, stukjes idee, geluiden. Dat vond plaats in Dudelange in Luxemburg, waar een kunstencentrum is, een briljante plek die een geweldig festival heeft dat 'Like a Jazz Machine' heet, waar ze een soort synthese van Europese jazz voorstellen en waar heel wat Europese muzikanten komen spelen.

Dan hadden we een residentie in Besançon op een andere echt coole locatie. Daarna hebben we drie maanden lang elke woensdagavond gespeeld op die plek waar ik het eerder over had: 'La Gare'.

En na nog twee concerten kwamen we in juni 2022 met muziek die klaar was, wat tegenwoordig heel zeldzaam is. In feite repeteer je tegenwoordig in de jazz vaak een week en ga je dan meteen de studio in, waar je je realiseert dat het moeilijk is, dat dingen anders gaan. In dit geval wist ik zeker dat het meteen zou werken.

De producer van het album is Vincent Taurelle, die net als ik een jazzachtergrond heeft. Hij is een geweldige pianist, een tovenaar met synthesizers en een uitstekende producer, die net de Franse electropopgroep 'Justice' heeft geproducet. Hij kwam naar een concert in 'La Gare' en zei tegen me: de band is klaar, we gaan iets doen wat we nooit meer zullen doen: we gaan opnemen en mixen.

We zetten de instrumenten op bij Ferber, plaatsen de microfoons, speelden en mixten live. En ik denk dat je kunt voelen dat we iets spontaans hebben gedaan, het orkest staat er en de takes zijn wat ze zijn. Er is een momentopname, een fotobeeld van het orkest zoals het op dat moment is.

Het is een beetje zoals vroeger, toen bands eerst toerden voordat ze opnamen, maar tegenwoordig is het vaak andersom…

Precies... Maar ik heb nu nog het probleem om een tournee uit te werken (lacht)... Maar dat komt nog wel…

Het spel van de drummer is opmerkelijk, erg offbeat... en de combinatie met de keyboards klinkt geweldig, en je eigen saxofoongeluid is duidelijk herkenbaar, de invloed van Stan Getz…

Dit is mijn handtekening, dit is mijn identiteitskaart.

Heb je ooit overwogen om de sax aan te sluiten op de electro voor de opname?

In feite is het een keuze. Ik wil niet verliezen wat voor mij centraal staat, mijn saxofoongeluid. Ik wil geen schijn van persoonlijkheid verliezen, mijn geluid verdrinken in iets dat het standaard maakt. Ik ben meer geïnteresseerd in een behandeling zoals op 'Monolodic' waar het een pedaal is die een deel van wat ik speel achterstevoren afspeelt, iets willekeurigs. Op 'We Want Stars...' is er een laag octaaf dat iets toevoegt, maar het wordt live gespeeld. De saxofoon is altijd aangesloten op een live galm, die altijd een live effect heeft.

In de sequentie gefilmd op TSF Jazz (te zien op youtube) heeft de saxofoon een voller geluid…

Ik denk dat dit het effect is van de mix en de microfoons, want ik denk niet dat er veel veranderd is, het is een kwestie van opnemen. Het is een kleine plek, de microfoon staat heel dichtbij, het is niet echt een referentie... Aan de andere kant hebben we twee dagen na de opname een concert gespeeld in Ferber dat het geluid van het trio heel goed vastlegt.

Er is ook een verwijzing naar Bach...

Iedereen zegt dat ze van Bach houden, en niet voor niets. Mijn moeder is pianiste en zij speelde altijd Bach, dus ik begon met piano en Bach. Toen ik overstapte naar de saxofoon, dacht ik dat het gedaan was met Bach... Het is een karikatuur, maar het is wel een beetje waar. Maar Bach was er altijd, en tijdens de lockdown ging ik terug naar de basis, wat betekende dat ik weer tien uur per dag saxofoon kon spelen, en ik begon weer aan Bachs partita's te werken.

En voor de goede orde: ik wilde echt Bach en ‘Boom’ mixen, die in feite Vincent Taeger is, bijgenaamd Vince Boom. Ik heb de laatste jaren gewerkt aan circulaire ademhaling en ik ben er heel comfortabel mee geworden, dus ik heb niet langer het probleem van de ademhaling: adem je vanwege de frase of omdat je buiten adem bent? Dat probleem heb ik niet meer.

Op het einde is er een mooi eerbetoon aan John Surman...

Het is het mooiste verhaal op de plaat. Ik had een track waar er dingen spelen achter synths met arpeggio's zoals op John Surman's 'Portait of a Romantic'. Bij Surman is het allemaal gecomponeerd en het hele synthesizergedeelte is bevroren, statisch.

Het verschil met mijn plaat is dat Bettina de arpeggio's op het keyboard speelt in de snelheid die zij wil en ik me moet aanpassen met de harmonie. Toen ik dit stuk opnam, dacht ik bij mezelf dat John Surman, die 88 jaar oud is, waarschijnlijk nooit de kans zou krijgen om dit live te zien. Dus besloot ik het naar hem op te sturen, en het was Jozef Dumoulin die me zijn e-mailadres gaf. Ik stuurde hem een e-mail en de volgende dag of twee nam hij contact met me op om te zeggen dat hij de track erg mooi vond en vroeg of ik hem de plaat wilde sturen. Toen ik terugkwam van vakantie, lag er een handgeschreven brief van John Surman waarin hij me vertelde dat hij de plaat geweldig had gevonden en dat hij zijn invloed erin had ontdekt. En daar was ik erg trots op!

Je bent betrokken bij Magriff, dat werkt aan multidisciplinaire projecten: heb je overwogen om de muziek op deze plaat te combineren met bijvoorbeeld dance?

Met dans heb ik niet veel gedaan. Ik schrijf veel muziek voor films, o.a. voor “Malo fait du vélo”, een mooie film voor ARTE TV. Maar dans zou een goed idee zijn. In de structuur die mijn partner en ik runnen, hebben we wat werk gedaan op Moondog genaamd “Perpetual Motion”, waar geen dans aan te pas komt, maar wel veel beweging.

“We willen sterren... geen satellieten” is een boodschap aan Elon Musk…

Ik haat Elon Musk. Ik heb namelijk een huis in de Drôme waar ik de helft van mijn tijd doorbreng. De Drôme is een van de plekken in Frankrijk waar je de sterren het beste kunt zien, en er is daar een observatorium, het Observatoire des Baronnies, uitgerust met telescopen. In augustus is er een ‘la nuit des étoiles’, we brengen er de nacht door en toen ik er met mijn dochter en een paar vriendinnen heen ging, werd ons verteld dat als we in het huidige tempo satellieten blijven sturen, we over tien jaar geen sterren meer kunnen zien, maar de lichten van de satellieten die Elon Musk stuurt. Ik vind dat verschrikkelijk omdat het enige dat de mensheid deelt, zelfs op de slechtste plekken ter wereld, de sterren zijn, en ik vind het angstaanjagend dat dit zou kunnen gebeuren.

Tekst © Jean-Pierre Goffin (vrije vertaling: Jos Demol)  -  foto’s © Marilyn Mugot
In samenwerking met JazzMania

Magriff / Outhere
BANDCAMP

Lees hier de recensie