« Rôles » of de muzikale perceptie van Hélène Duret

Ze studeerde cinema en theater in Montpellier, maar ook klassieke muziek, traditionele muziek, jazz, improvisatie en dans. Hélène Duret past haar creatieve ideeën op zoveel gebieden toe, of het nu op de Franse of Belgische podia is. Haar eerste opus "Les Usures" kwam in 2020 uit bij IGLOO en hier is "Rôles " waarover we in dit interview met haar praten.


Allereerst, wat drijft je om aan het Conservatorium van Brussel te komen studeren ?

Het was vooral uit interesse voor het werk van Stéphane Galland en John Ruocco. Toen ik zag dat ze in Brussel lesgaven, probeerde ik het Conservatorium binnen te geraken en dat lukte. Ik heb ritmelessen gevolgd bij Stéphane, zeer interessante methodes. Ik was al geïnteresseerd in de ritmes die hij speelt, de ritmes van de Balkan, de vreemde ritmes die ik ooit exclusief wilde spelen. Stéphane heeft dit tot in het extreme doorontwikkeld. Ik ontdekte Aka Moon toen ik in Montpellier was, waar Stéphane een masterclass kwam geven waaraan ik deelnam. Ik was ten zeerste onder de indruk van deze les. Er was geen poespas in zijn manier van lesgeven, hij bezit een natuurlijke eenvoud.

Je speelde ook theater en we voelen in het album een reflectie op de dramaturgie van de stukken...

Misschien. Hoe dan ook, ik denk er niet aan als ik een nummer overweeg. Ik word natuurlijk beïnvloed door wat ik hoor, wat ik zie en wie ik ontmoet. Bijvoorbeeld het stuk genaamd "Flying Low": ik heb veel dingen ontwikkeld rond dans en lichaamsexpressie. Ik volgde workshops hedendaagse dans, o.a. die van David Zambrano die in het Tictac Centre in Brussel doorgaat, waar hij zijn hedendaagse danstechnieken ontwikkelt, waarvan er één de "Flying Low" wordt genoemd, vandaar het stuk.

Over dit stuk van het album had ik me misschien een verwijzing voorgesteld naar “Hi Fly” van Randy Weston gespeeld door Eric Dolphy, saxofonist-fluitist, maar ook klarinettist...

Neen, maar het is wel een mooie vergelijking, want Eric Dolphy beïnvloedt me enorm, vooral voor improvisatie. Er zijn niet veel klarinettisten die improvisatie op dit instrument op zijn wijze benaderden. Het is zowel geruststellend als opwindend. Het zit vol ideeën.

Frankrijk heeft enkele uitzonderlijke klarinettisten, heb je ze ontmoet ?

Heel lang geleden volgde ik masterclasses in Montpellier bij Louis Sclavis. Ik was toen vooral met klassiek bezig. Hij kwam met zowel zijn klassieke als improvisatieachtergrond, het stelde mijn geest enorm open en versterkte mijn idee om aan improvisatie te willen doen. Maar ik heb nooit met hem samengewerkt. Wat Sylvain Kassap betreft, ik ontmoette hem kort geleden in een bar in Parijs waar hij een concert gaf met Richard Comte, die me vroeg om aan het einde van de set mee te improviseren. Ik had ook aan een van zijn composities gewerkt aan het Conservatorium.

De enscenering van het album: eerst een solo, en het eindigt met twee van je muzikanten die in duo spelen: een knipoog naar je muzikanten ?

Eigenlijk is het eerste stuk, maar dat hoor je niet echt, een duet met Sylvain Debaisieux op tenorsax. Zijn sound zit heel dicht bij het geluid van de klarinet, Bb-klarinet en saxofoon. Het is één en dezelfde melodie die we in tweeën splitsen zodat er een klarinetpartij en een saxofoonpartij is. Er is een versie van dit stuk waar het met vijf wordt gespeeld, een heel vrij stuk. Voor het laatste nummer, tijdens de studiosessie, namen Benjamin en Max even de tijd om samen te improviseren en ik koos dit nummer om het album af te sluiten omdat ik het goed vond om te beginnen en te eindigen met een duet. En ik hield ook van het idee om, midden in het album, Fil zich te laten uitleven op de contrabas op "Pas de Signal" en "Reine Sous Terre". Dat is een beetje waarom ik het album "Rôles" noemde, omdat ik de klassieke interpretaties die je in de jazz hoort wakker wilde schudden.

In hoeverre is er improvisatie bij studio-opnames in vergelijking met het live spelen ?

We hebben tussen de drie en zes versies van elk nummer gemaakt, maar zonder echt te veel te retoucheren aan de versie. Er was geen montage. Live zijn de versies langer… of niet. Voor het album wilde ik iets homogeners.

Benjamin Sauzereau componeerde twee titels, hoe heb je hem leren kennen ?

Ik ontmoette hem in 2014 in de auto van Margaux Vranken! We gingen naar een concert in Rotterdam met andere vrienden, waaronder Casimir Liberski, we zagen elkaar weer in de Chapitre in Brussel en tijdens jamsessies. Het was een trigger voor mij omdat Benjamin veel componeert en ik was niet erg zeker van mezelf op dit gebied. Het verplichtte me om de compositie te ontwikkelen. Zijn relatie met muziek en zijn sound inspireerden mij enorm. Zijn beide composities zijn voor het album geschreven.

De klank speelt een belangrijke rol op het album…

Het groepsgeluid kwam er vrij natuurlijk vanaf het begin in 2017. Het was geen gekozen richting. Vanuit ieders profiel viel het geluid op zijn plaats.

Zijn er plannen om in België te spelen ?

De Belgische concerten zijn gepland voor 2023: L’An Vert Liège (27/01) en Jazzstation in Brussel (28/01). De officiële release is deze zomer in Marciac en daarna toeren we in Frankrijk.

Vanwaar komt de groepsnaam “Synestet” ?

Het is een eerbetoon aan synesthesie. Een neurologisch fenomeen, mensen die de werkelijkheid waarnemen door verschillende zintuigen te mengen, zoals een muzikant die kleuren ziet tijdens het spelen van muziek. Er zijn genoeg vormen van synesthesie, er zijn mensen die bijvoorbeeld voornamen associëren met vormen. Ik praat er bij elk concert een beetje over en vaak komen mensen aan het einde van het concert zeggen dat ze het concert op een andere manier hebben ervaren. Daar komt ook de titel “Rôles” vandaan.

Tekst © Jean-Pierre Goffin (vrije vertaling: Jos Demol) – foto’s © Roger Vantilt
Een samenwerking JazzMania / Jazz’halo

Igloo Records
Chronique JazzMania