Philip Catherine, de beste Europese jazzgitarist op tour met Paul Michiels & Jeroen D’Hoe 2014

© Jacky Lepage

Het moet geleden zijn van mijn eerste lief dat ik zo de zenuwen had om iemand vragen te stellen. Mijn voorbereiding was nochtans degelijk: website uitvlooien, Wikipedia en YouTube raadplegen en tot tweemaal toe de Canvasdocumentaire De weg naar Helsinki uitkijken. De Brusselaar Philip Catherine wordt beschouwd als de beste Europese jazzgitarist. Hij speelde samen met zowat alle grote namen van de jazz. Zoals bij alle geniën is er een hoek af. Hij blijkt onhandig en verschrikkelijk verstrooid te zijn. Hij passeerde ooit de luchthavencontrole door een toegangsticket voor te leggen: een kruising tussen John Cleese en professor Zonnebloem.

Nog altijd nerveus fietste ik naar The Chocolate Line, de wereldbekende chocolaterie waar zelfs The Rolling Stones hun marchandise bestellen. Een kwart kilo bijzondere pralines, dat kon ervan af. Philip verjaarde, 71 jaar jong. Bovendien een memorabele dag: het winteruur werd terug ingevoerd en Lou Reed overleed. Oh baby, you're so vicious…

Je gaat binnenkort op tour met Paul Michiels en Jeroen D’Hoe.

Paul Michiels van Soulsister ken ik al vijfentwintig jaar. Hij is een begenadigd muzikant en zingt enorm goed. De tunes van Paul zijn moeilijk. Daarom draag ik zorg om niet alles vol te proppen met noten. De klassiek geschoolde pianist Jeroen D’Hoe (winnaar Koningin Elisabeth Compositiewedstrijd 2003) maakt zeer goede composities. Hij is fenomenaal wat harmonie betreft.

Ken je de bijnaam van Paul Michiels?

Jawel. Polle Pap, een bijnaam die hij kreeg dankzij zijn job als melkboer die hij samen met zijn vader uitoefende. Trouwens, dat is niet de enige artiest. Ook de vader van Sting verdiende de kost als melkventer. Soulsister mocht ooit als voorprogramma mee op tournee met Sting. Zo is de cirkel rond.

Welke is je favoriete gitaar?

Ik hou van veel gitaren. Als akoestische gitaar verkies ik een Trameleuc, een instrument van Franse origine. Wat betreft elektrische gitaren gaat mijn voorkeur naar een Gibson ES-175 van Amerikaanse makelij waar ik al meer dan 40 jaar op speel. Een Les Paul heeft ook een mooie klank maar is veel te zwaar om mee te zeulen. Ik tour immers zonder roadie. Ik verplaats me het liefst per trein. Daarop kan je eten, slapen, schrijven… Ik neem liever geen vliegtuigen, tenzij het niet anders kan. Ja ja, ik ben ecologisch ingesteld.

© Jacky Lepage

Je speelde met tal van beroemde collega’s. Om er enkele te noemen: Marc Moulin, Chet Baker, Toots Thielemans, Robert Wyatt… en je verving Jan Akkerman bij Focus. Wat waren je ervaringen?

De zanger-drummer Robert Wyatt van Soft Machine heb ik leren kennen tijdens een jamsessie waar ook Marc Moulin aan deelnam. Dat was nog voor Wyatt tijdens een feest uit een raam viel en daardoor aan de benen verlamd werd (Zie ook Chet Baker. Philip Catherine heeft blijkbaar iets met artiesten die uit het raam vallen). Ik hou van diens album Rock Bottom. Het is een bijzondere plaat omdat het de eerste poging is om de werelden van jazz en rock te laten samensmelten tot iets nieuws. In 1974 nam ik mijn tweede album September Man op, met drummer Gerry Brown die speelde bij Marvin Gaye en Stevie Wonder. De productie was in handen van Marc Moulin. In 1997 coverde Robert Wyatt het nummer Nairam van September Man, zette er een tekst op en veranderde de titel in Maryan. Ik speelde er gitaar op en Jo Bogaert van Technotronic deed de productie.
Ik werd in 1976 gevraagd om Jan Akkerman te vervangen bij Focus. Ik kende de groep niet en was totaal onvoorbereid op een band met internationaal succes. Uiteraard heb ik alle nummers moeten instuderen. Op het moment zelf vond ik het bizar. Wat doe ik hier? Ik ben ongeveer een jaar gebleven. We hebben een uitgebreide tour gedaan en brachten samen één lp uit. Het was de moeite waard (aan te bevelen: Focus plus Philip Catherine met Virtuous Woman op YouTube, wat eveneens staat op zijn laatste cd Côté Jardin). Mijn respect voor Thijs Van Leer. Hij is klassiek geschoold en munt uit in harmonie.

Hou je ook van andere muziek naast jazz?

Klassieke muziek spreekt me erg aan. Chopin, Ravel, Debussy, Mozart… Noem maar op. Daarnaast geniet ik van opera maar ook van James Brown. Op mijn eerste album Stream spelen we het thema van Give It Up or Turn It Loose van mister Brown. Voor de muziek van vandaag ben ik te oud. Norah Jones, zoiets kan ik nog smaken. Ik grijp graag terug naar de fusion van bijvoorbeeld Weather Report met de betreurde Jaco Pastorius (die op 35-jarige leeftijd overleed nadat hij in elkaar geslagen werd door een portier. Het is me wat met die muzikanten).
Waarom denk je dat muzikanten drugs nemen? Ik verwijs naar Miles Davis of naar Chet Baker met wie je samenwerkte.
Waarom nemen wielrenners epo? Er zijn geen excuses voor. Misschien komt het omdat artiesten fragiele mensen zijn. Drugs omwille van de emoties. Het heeft ook te maken met de tijdsgeest. In de sixties waren er veel junkies. Zelf heb ik in die periode marihuana gerookt.

Wie beschouw je als meestergitarist?

Oh la la. Bij de jazz zonder twijfel Django Reinhardt (nota bene geboren in Henegouwen), George Benson en Pat Metheny. In de blues steekt BB King er uit. Als rockgitarist mogen we de geniale Jimi Hendrix en Eric Clapton niet vergeten. Ook bij heavy metal zijn er sublieme gitaristen.

Het valt me op dat je nummers, instrumentals, altijd bijzondere titels krijgen. Hoe verzin je die?

Ah, dat is moeilijk. Dat hangt ervan af. Soms zijn het voornamen van vrienden. Soms ga ik te werk zoals de surrealist Magritte. Pendulum koos ik omwille van de ritmiek. Sommige titels werden aangebracht door mijn moeder. Of ze zijn gebasseerd op een anekdote of iets grappigs. Mijn dochters vonden dat ik teveel koffie dronk en dat ik moest overschakelen op thee. Ik kocht kamille, rozenbottel en dergelijke rotzooi. Op de duur had ik zeven soorten thee in huis. Vandaar het nummer Seven teas op mijn laatste album. Ik gebruik geen notaboekje om zaken op te schrijven omdat ik altijd mijn recorder bij heb.

© Jacky Lepage

Is het lastig om perfectionist te zijn?

Het is een afwijking of fabricagefout. Deze eigenschap is noch goed, noch slecht. Inderdaad, ik ben een perfectionist. Ik heb dat enkel in de muziek. Er mogen geen fouten gemaakt worden in de kwaliteit. Buiten de muziek ben ik absoluut geen perfectionist.
Juist voor een optreden ervaar ik geen stress. Wel lang ervoor, bijvoorbeeld omdat ik een slechte keuze van muzikanten gemaakt heb.
Naast eigen nummers speel je ook standards. Tijdens je laatste concert stond Over The Rainbow op de playlist.
Dit bekend lied werd gecomponeerd door Harold Arlen. Judy Garland zong het in de filmklassieker The Wizard of Oz uit 1939. Ik wist niet dat John Martyn er een versie van had.

Je vindt het terug op YouTube

Ik hou niet zo van YouTube, zeker niet van zaken die over mij gepost worden.
Je wordt beschouwd als de beste jazzgitarist van Europa. Doet je dat iets?
Dat is niet waar… Ik weet het niet… Laten we zeggen: zoveel te beter dat de mensen dit denken. In ieder geval speel ik dagelijks gitaar. Ik had nooit gedacht dat ik in dit vak zou rollen. Begin jaren zestig, ik was 17 of 18 jaar en ik studeerde nog, begon ik te touren als amateur. We speelden veel concerten. Pas begin jaren zeventig werd ik professioneel. Ik speelde in het kwintet van de beroemde violist Jean-Luc Ponty. En ik bracht mijn eerste plaat Stream uit die geproduced werd door de Franse zanger Sascha Distel.
Nooit gedacht dat ik prof zou worden…

Ondertussen concerteert Philip Catherine al meer dan een halve eeuw over de hele wereld. Hij heeft 25 albums uit.

Het interview had wat voeten in de aarde. Eerst driehonderd kilometer tuffen om het concert te zien. De soundcheck liep uit zodat het interview uitgesteld werd. Na het concert verzorgde hij zijn fans door als een gentleman te signeren. Helaas, hij kon niet blijven omdat hij zijn trein moest halen. Ik overhandigde de speciale pralines waarmee hij duidelijk in de wolken was. Hij gaf me zijn gsm-nummer. De dame van de merchandising, zijn vriendin, maakte me er attent op dat zijn geboortedatum in het nummer vervat was. Niet enkel bleek dit bijzonder, ook het feit dat zijn vriendin twintig jaar jonger was. Ik nam me voor om gitaar te leren spelen.
’s Anderendaags belde ik Philip op. Voicemail. Hij belde me terug en vroeg mijn vast nummer. Dit kon ik niet onmiddellijk voor de geest halen. Ik zou het hem sms-en. Hij belde me terug dat hij me in de namiddag zou contacteren. De hele dag geen Philip gehoord. De volgende morgen opnieuw sms-en. Hij bericht dat hij het vergeten was. Hij telefoneert me dat hij eerst een kop koffie drinkt, daarna zal douchen en me omstreeks 11 uur zou bellen. Om 11 uur geen telefoon. Toen ik om 12.30 uur bezig was met het middagmaal rinkelde de telefoon. Oef, eindelijk vond het interview plaats.
Nadien kreeg ik vier berichten van Philip. Het eerste met uitgebreide verontschuldigingen dat hij het vergeten was. Het tweede met niet minder dan 17 namen van gitaristen. Het derde een bedanking met de vraag naar mijn naam. Het is altijd interessant om de namen van goede interviewers te weten. En het laatste met opnieuw een uitvoerige bedanking. Straks komt hij nog op kerstavond bij me eten.
Een mix van Basil Fawlty en professeur Tournesol maakt hem juist sympathiek. Het uitzonderlijke is dat je niet dagelijks een muzikant interviewt die in het Amerikaanse blad Rolling Stone in de Top 100 aller tijden op de tweede plaats staat bij jazzgitaristen.

© Jos L. Knaepen

Dirk Ghys