Peter Anthonissen en Gert De Bie: Hnita Jazz Club herademt jazz!

Het komt goed! Daarvan zijn Peter Anthonissen, zoon van Hnita-stichter Juul, en bestuurslid Gert De Bie overtuigd. De crowdfundingactie om de langgevelhoeve van de Hnita Jazz Club te renoveren om tegen midden 2022 te heropenen is op kruissnelheid met over de helft van de verhoopte 50.000 euro.

Peter Anthonissen en Gert De Bie bij de Hnita Jazz Club in renovatie © Bernard Lefèvre

De werf is bezaaid met bouwmaterialen, een nieuwe trap en bovenbalkon staan in de steigers, het podium is vast herkenbaar, de zitruimte vergroot, er komen nieuwe toiletten, waarvan ook één toegankelijk voor mensen met een beperking, de bar en backstage wisselen van plaats.

Toen Juul Anthonissen in 1983 een langgevelhoeve in Heist-op-den-Berg aan de Lostraat kocht had hij al een roemrucht verleden. In 1955 begon hij al met de organisatie van jazzconcerten. De Afro-Amerikaanse jazzmuzikanten werden na de tweede wereldoorlog warm onthaald in Europa, waar ze minder discriminatie ondervonden en om hun muziek naar waarde werden geschat. Juul had met zijn erudiete kennis het charisma om een vriendschappelijke en menselijke band op te bouwen met de aanstormende jazzgroten en haalde ze naar Heist-op-den-Berg of all places. “Ik kan beter opsommen wie ik niet heb gehad”, zei Juul me in een interview in 2005. “Een hoogtepunt was het optreden van Jack Sels in 1957”, vertelde Juul toen nog.

De jaren 60-begin jaren 70 ontving hij kleppers zoals Hank Mobley, Charles Mingus, pianist Bill Evans en de piepjonge Keith Jarrett.

In 1976 verhuisde de club van de Hnita-Zolder naar het Torengebouw boven het politiebureau. Met de politie in de buurt was het voor vele muzikanten zoals Archie Shepp in de boeiende documentaire ‘Juul’s Ears’ (2017) vertelt tamelijk hallucinant.

Een gouden periode van hoogtepunten met veelal exclusieve concerten o.a. Von Freeman in 1977 en Monty Alexander (liefst 3 keer in 1978) en de topjaren 1980-1982 met Abbey Lincoln, Chet Baker, Mel Lewis Big Band, Lou Donaldson, George Adams & Don Pullen Quartet, Clark Terry, Nat Adderley, The Swing All Stars met Scott Hamilton, Ray Brown ‘L.A. Four’, Dexter Gordon, Jeff Clayton, Tommy Flanagan, Toots Thielemans, John Scofield, Art Pepper, Betty Carter, Sam Rivers, Horace Tapscott en vele anderen.

Sam Rivers flyer met handtekeningen van Sam Rivers,  gitarist Bill White, bassist Kevin Harris en drummer Steve McCraven
concert op 25 november 1982 Hnita Torengebouw (archief Bernard Lefèvre)

Lostraat

“Met de aankoop van de Hnita Hoeve in de Heistse Lostraat in 1983 greep mijn vader terug naar de periode van de Hnita-Zolder” vertelt Peter Anthonissen, "de activiteiten waren toen heel gediversifieerd, dat ging van jazz en klassiek over theater en beeldende kunst, dat was echt een cultureel centrum avant la lettre.”

Hnita-Hoeve in augustus 1983, vóór de eerste concerten © Marijke Anthonissen

Peter kan er zich als 14-jarige bij de aankoop van toen weinig bij herinneren, maar zijn zus Marijke was destijds 24 en wist de enige foto uit het archief op te diepen waarop een langgevelhoeve in volle verbouwing pronkt. “Ongelooflijk maar drie maanden erna vond al een eerste concert plaats nog voor de club officieel geopend werd”, aldus Peter, “al was dat in een hoekje aan de bar, want het podium was nog niet klaar”. Hij weet nog wel wie er toen optrad: Joanne Brackeen (piano) en Clint Houston (contrabas) in duo.

In 1986 overleed Juuls echtgenote, wat voor hem een zware beproeving was. Peter en Marijke engageerden zich vanaf toen steeds meer in de organisatie.

Juul Anthonissen met Peter Hertmans en John Abercrombie © Jos L. Knaepen

Een heel nieuwe generatie jazzmusici maar ook vroegere bekenden komen optreden met in 1987 McCoy Tyner waar Chris Joris met dochter Naima een blijvende herinnering aan overhoudt. Andere toppers waren: Renee Rosnes, Ralph Moore, Joshua Redman, Kenny Garrett, John Abercrombie, Mike Stern, Joe Haider en Bert Joris, Peter Hertmans, Wallace Roney, Tony Williams, Jimmy Cobb, Ben Riley & Kenny Barron…

Juul Anthonissen met Ben Riley (links) en Kenny Barron (rechts) © Jos L. Knaepen

Peter Anthonissen vindt het moeilijk om kiezen welk concert hem toen het meest aansprak, maar na enig aandringen gaat hij voor Art Blakey and The Jazz Messengers in 1989.

“Het was overigens zijn laatste optreden in België en met een ruime bezetting”, herinnert Peter zich, “dat had te maken met de toenemende doofheid van Blakey die zich stevig liet omringen met trompettist Brian Lynch, trombonist Frank Lacy, tenorsaxofonist Javon Jackson, altsaxofonist Terence Tony, pianist Benny Green en bassist Essiet Okon Essiet.”

“De manier waarop mensen terugblikken op de Hnita-geschiedenis heeft veel te maken met de leeftijd die iemand had op een bepaald concertmoment en wat hun ervaring daar toen bij was”, voegt Peter eraan toe.

Enkele initiatieven geven nog een impuls aan de werking van de club. Fotograaf Jos L. Knaepen organiseert solopianoconcerten van 2006 tot 2008. In 2008 overlijdt Juul Anthonissen. In 2009 wordt het beeld van Juul onthuld met een concert van het Bart Defoort Quintet en stelt Jos L Knaepen zijn fotoboek Jazz Masters voor.

Gregory Porter - Hnita Jazz Club 2011 © Jos L. Knaepen

De volgende tien jaren volgt een moeilijke periode, al vinden er nog altijd fijne concerten plaats met als hoogtepunt voor Peter Gregory Porter in 2011. Nog een bijzondere gast was Jules Deelder in 2015 zoals ook te zien in de film Juul’s Ears. Memorabel vond ik zelf nog Logan Richardson in 2016, die overigens al eens optrad in Hnita Jazz Club in 2013 als lid van het kwartet van de Cubaanse pianist Aruán Ortiz.

Logan Richardson soundcheck - Hnita Jazz Club op 16 april 2016 © Jos L. Knaepen

Een nieuw elan

In 2017 slaakt Peter een noodkreet, de Hnita-Hoeve vertoont slijtage en het regent binnen. Hij vindt steun bij onder meer Gert De Bie, eigenaar in Heist-op-den-Berg van boekhandel Het Voorwoord en Staminee De Living, waar regelmatig concerten plaatsvinden. Samen met Kris Wuyts, Lieven Lambrechts en Bert Van Roy nemen ze de toekomst van de club resoluut in handen. Ook Marijke Anthonissen blijft betrokken.

In 2019 volgt een eerste renovatie met de herstelling van het dak. Intussen vonden nog altijd concerten plaats in de tijdelijke locatie Bergola met Vincent Herring als laatste op 3 februari 2020 toen de coronacrisis uitbrak en zalen verplicht moesten sluiten.

Gert De Bie: “Het nieuwe bestuur was het snel eens over 2 essentiële punten: een toekomst voor de club voor de volgende 50 jaar en de troef van kleinschalige live-beleving, we richten ons op 120 zitplaatsen. In kleinere zalen kan er immers snel een bijzondere wisselwerking tussen publiek en artiest ontstaan. Het wordt de uitdaging om die emotionele kracht te koppelen aan economische haalbaarheid.”

Peter Anthonissen: “We sluiten perfect aan bij wat de gemeente in de toekomst met het nabije gebied van plan is. Zo’n honderd meter van de Hnita Jazz Club komt een sport- en landschapspark, waardoor deze vroeger vergeten uithoek een belangrijke betekenis krijgt. Het was medebepalend voor onze beslissing om te geloven in de toekomst van de Hoeve als plek".


Spelbreker corona

Met corona verandert de kijk op de toekomst?

Peter Anthonissen: “We hopen dat het op langere termijn geen spelbreker blijft. We gaan hoe dan ook een vernuftig verwarmings- en verluchtingsysteem installeren".

Ga je in de toekomst enigszins anders programmeren?

Gert De Bie: “Hnita blijft in de kern een jazzclub, maar als je zoveel tijd en energie in een zaal steekt, heeft het geen nut om die leeg te laten staan. Het is ook geen kwestie van genre op zich, maar van iets essentieels in muziek: zo kan je als programmator ook het verschil maken. Naast jazzconcerten zal er na de heropening ook ruimte zijn voor alternatieve muziek. We kijken breed: naar ons podium en ons publiek, dat gaat veel moois met zich meebrengen.”

Peter Anthonissen: “Voor mij is het altijd eigen geweest aan de geest van jazz om zich open te stellen en breed te denken".

Ook een kwestie van ontdekken? Interessante muzikanten die daarom nog niet zo bekend zijn aan te trekken… hoe pakken jullie dat aan?

Peter Anthonissen: “Goeie vraag! Het komt er vooral op aan alert te zijn. Gregory Porter is daar een heel goed voorbeeld van. Ik weet nog heel precies wie me op hem heeft attent gemaakt. Ik vertrouw ook meer op informele contacten dan op de formele circuits.”

Gert De Bie: “Dat is een kwestie van intuïtie en vertrouwen: de raad en smaak van een aantal goeie vrienden, daar kunnen ook betrouwbare bookers bij zijn. In heel het proces draait het om mensen waarmee het klikt: daar creëer je wat mee. Contacten met de artiesten, het clubgevoel, alles dichtbij het publiek: als iedereen zich goed voelt, dan ontstaat er dikwijls iets moois.”

Gert De Bie en Peter Anthonissen binnenin Hnita Jazz Club voor het ‘vertrouwde’ podium © Bernard Lefèvre

Als we in de toekomst kijken, naar welke artiesten kijken jullie uit..?

Peter Anthonissen: “Voor mij is dat een combinatie van drie punten waar ik me altijd al aan hield. Muzikanten waar we al een band mee hebben en die we graag opnieuw ontvangen. Dan muzikanten van een vorige of de huidige generatie die om een of andere reden hier nog nooit geraakt zijn, en die echt wel de moeite lonen om hier te laten optreden. Tenslotte het muzikaal talent dat we nog moeten ontdekken, of zelfs nog niet geboren is. De tijd staat niet stil: neem een jonge gitarist als Eliott Knuets, die is geboren in 2004".

Gert De Bie: “Ik wil bijvoorbeeld gitarist Bert Dockx vooropstellen, die mijn café is ontgroeid. Een muzikale duizendpoot die solo of met Flying Horseman, Dans Dans en Ottla hoge toppen scheert en perfect past binnen het comfort en de techniek van de Hnita Jazz Club".

Als je het hebt over artiesten met wie je een band hebt, wie kan dat dan zijn?

Peter Anthonissen: “Ik vind het moeilijk om daar specifieke namen op te plakken, omdat het om zoveel verschillende mensen en zoveel verschillende generaties gaat. Het gaat bij wijze van spreken zowel over artiesten van 30 als artiesten van 90 jaar. Het kan zowel gaan over Jef Neve als over iemand wiens naam opvallend vaak gevallen is sinds we onze crowdfundingactie lanceerden, namelijk Kenny Burrell. Bijzonder is dat mijn pa en Kenny Burrell als mekaars twinbroeder doorgingen, omdat ze op dezelfde dag geboren zijn, namelijk 31 juli 1931. Het zou mooi zijn de 90-jarige Burrell te laten overkomen uit L.A. waar hij nu woont en voor zover me bekend nog actief is. Of hij op die leeftijd echter nog bereid is het vliegtuig te nemen om hier op te treden, is zeer de vraag”.

Hebben jullie al zicht op de heropening?

Peter Anthonissen: “Wie zal optreden is nog niet bepaald, maar we werken aan een project dat we bij deze graag lanceren. We zoeken jongeren die door percussionist Joeri Wens zullen begeleid worden voor een initiatie in geïmproviseerde muziek. Het resultaat wordt een van de openingsacts op het podium".

© Bernard Lefèvre (april 2021)
Verschijnt ook op draaiomjeoren.com

Eerst de balken, dan de noten © Bernard Lefèvre

Hnita Jazz Club rekent op uw steun om de renovatie rond te maken.

Info:
www.hnitajazzclub.be/steun-hnita