Marcel Kanche – De kluizenaar…

"Mijn leven is niet dat van een kunstenaar zoals je je zou kunnen voorstellen. Ik ben meer een ambachtsman."

© Vladimir Vatsev

Marcel is een vrije geest, dronken door boswandelingen en een inwoner van een enigszins verloren gewaande regio van Charente-Maritime... goed bewaard gebleven als voor de chaos. Het is in deze vredige omgeving dat hij dit "Nid" heeft gemaakt, waarvan hij de plannen aan ons onthult. Met geduld en nederigheid. En ook een beetje woede.



We komen veel over je te weten in de "samenvatting van een dwarse en eigenzinnige carrière" op je website, waarin je duidelijk over jezelf praat in de derde persoon... Heb je op een gegeven moment afstand genomen van de "Kanche, zijn openbaar leven"? Is dit een manier om de kunstenaar te demystificeren?

Marcel Kanche : (lacht) Ja... het leek een beetje pretentieus om 'ik' te zeggen. Dus ik neem afstand... Dat is er inderdaad. Mijn leven is niet dat van een kunstenaar, zoals je je zou kunnen voorstellen. Ik ben eerder een ambachtsman. Ik woon in een pastorie met mijn honden, een plek die verbonden is met de natuur. Als muzikant geef ik mij meer bloot aan de maatschappij. Het is niet hetgeen ik verkies (glimlach).

© Olivier Longuet

In deze biografie heb je het ook over geestelijke gezondheid. Je zegt dat je "genezen" bent…

Marcel Kanche : Ik heb een paar jaar als verpleger in een psychiatrisch ziekenhuis gewerkt... Maar ja, ik ben een erg melancholisch persoon. Laten we zeggen dat ik in een zekere 'malaise' zat toen ik jong was. Maar ik voel me prima vandaag. Ik ben best blij dat ik ouder word. Ik ben rustiger, serener...

Je bent voorstander van bezinning, je woont het liefst in een landelijke omgeving. Je zegt ook dat je de voorkeur geeft aan het Cristal-label, dat volgens jou humaner is dan de grote structuren die je ook hebt gekend...

Marcel Kanche : Ik breng veel tijd door met ambachtslieden, ik houd van het contact. Vroeger moest je naar het station om je treinkaartje te halen. Ik verkies het om met mensen om te gaan i.p.v. met bedrijven waar je niemand kent. Ik begrijp dit systeem niet, ik heb eenvoudige relaties nodig. De mensen van Cristal zijn niet ver van waar ik woon. We kunnen samen koffie drinken, over dingen praten... Geen muziek, want we zitten niet echt op dezelfde golflengte (lacht).

We praten tegen machines...

Marcel Kanche : Ja, ik heb me net ingeschreven op Zoom om dit interview te doen. Om opgenomen te worden, moest ik bewijzen dat ik geen robot was. Ik word er gek van! Een robot vraagt een mens te bewijzen dat hij geen robot is!

Voor jou ligt hier het hele dilemma: vrij en onafhankelijk blijven in je artistieke en levensstijlkeuzes terwijl je de huur betaalt... Dat is natuurlijk geen schande, maar is het voor jou van vitaal belang om nummers te schrijven voor M, Vanessa Paradis of Axel Bauer?

Marcel Kanche : Ik heb een band met de mensen die je noemt. Met Matthieu (Chedid - "M" - nvdr) werd een echte chemie tussen ons een hit. Maar ik wil hen oprecht bedanken, ik zal niet in de soep spugen. Dankzij deze liedjes ben ik echt vrij om te doen wat ik wil, zonder concessies. Ik zal altijd graag voor anderen schrijven. Zowel Vanessa Paradis als Matthieu zijn echt charmant... en respectvol. Ik voel me daardoor in een bevoorrechte positie.

Ik zie je vaak tussen twee stoelen zitten - ongetwijfeld onbewust - het Franse chanson en de meer mainstream variant. U kijkt niet veel televisie, neem ik aan?

Marcel Kanche : Eigenlijk word ik niet uitgenodigd op televisie. Ik heb ooit meegedaan aan een nieuwsprogramma met een groot publiek. Ik denk niet dat het goed ging... Ik ben zeker niet diplomatisch genoeg. (glimlacht)

Zat je tussen de Bashung die je gekend hebt, en Manset?

Marcel Kanche : Ja, dat is wat ze zeggen in de pers... Bashung was een vriend van me, we hadden een echte band samen. Manset is een complexer persoon. Maar ja, de definitie is vrij goed. Ik ben de "Bashung van de goot", om een journalist te citeren (lacht). Bashung beweerde het tegenovergestelde... We bewandelden parallelle paden en van tijd tot tijd kruisten onze wegen. Hetzelfde geldt voor Bertrand Belin (die de teksten schreef voor het nieuwe album van Marcel Kanche - nvdr).

Ik heb de indruk dat je, net als Manset, heel weinig delegeert: je schrijft bijna alle teksten, je doet het mixen, de orkestraties... en zelfs de hoes van je album. Heb je weinig vertrouwen in anderen?

Marcel Kanche : Het delegeren (hij lacht)! In de jaren tachtig schreef ik een liedje met de titel "Je serai clément en tant que dictateur" (met de experimentele muziekgroep Un Département - nvdr). Maar eigenlijk delegeer ik graag... (hij denkt na) Wel, het is waar dat ik al heel lang op zoek ben naar de juiste vaardigheden. Ik weet waar ik naartoe wil. Soms is het een kwestie van tijd besparen. Maar zodra ik delegeer, is het carte blanche! Voor dit nieuwe album heb ik de muzikanten laten spelen zoals zij dat wilden. En ik ben verheugd met het resultaat.

© Olivier Longuet

En dan, vreemd genoeg, zit je ergens tussen Frans chanson en jazz in... Je wordt uitgegeven door Cristal, een jazzlabel, en je speelt met jazzmuzikanten, zoals Bruno Tocanne (op het vorige album)... Maar je brengt geen jazz…

Marcel Kanche : In de jazz zijn er “chapelles fermées” die me niet interesseren. Maar dat weerhoudt me er niet van om met jazzmuzikanten te werken. Zoals mijn bassist, de uitstekende Jules Bikoko. Ik begrijp niet waarom hij graag muziek met mij maakt. Ik ken niet veel van jazz en ik heb niet veel ervaring. Ik heb Don Cherry ontmoet toen ik jong was, ik was een grote fan van Carla Bley... Ik luister naar veel platen op het ECM-label, waar je te maken hebt met muzikanten die de grenzen van de traditionele jazz overschrijden. Ik vind het allemaal veel interessanter. Technisch zijn jazzmuzikanten over het algemeen erg sterk! Ik hou echt van drummers. Kortom, ik ben geïnteresseerd in jazz als het zich openstelt voor andere muziekgenres..

Wat zijn je muzikale voorkeuren?

Marcel Kanche : Ik raakte al heel vroeg geïnteresseerd in muziek door naar de radio te luisteren. Ik luisterde naar veel zangers: Ferré, Reggiani, etc. Ik hield van de achtergrond, de teksten. Later raakte ik geïnteresseerd in bands als Suicide en hedendaagse muziek. Ik sta open voor alles. Ik vind dat er in alle muziekstijlen interessante dingen zitten.

Laten we verder gaan met "Nid", de titel van je nieuwste album... Is dit "Nest" het nest dat je geduldig hebt gebouwd om in vrede te leven?

Marcel Kanche : Dit is het "Nest" waar ik leef (stilte). Ik heb er vier of vijf jaar over gedaan. Dat is lang wat mij betreft! Ik werk meestal veel sneller, ik ben nogal impulsief. Dit album is ontstaan na de dood van mijn hond, met wie ik zeventien jaar heb samengewoond. Ik had moeite om daar overheen te komen, dus schreef ik een liedje ("Je te suivrai" - nvdr) zonder echt te weten wat de volgende stap zou zijn. Dan was er de lockdown, deze bevoorrechte en uitzonderlijke plek waar ik woon, ver weg van alles, met de natuur die weer tot leven komt... Ik heb geduldig de liedjes voor deze plaat geschreven, één voor één. Ik speelde de instrumentale partijen, behalve de drums, die ik toevertrouwde aan Fabrice Favriou, die tien kilometer bij me vandaan woont. We wisselden bestanden uit en hij kreeg alle vrijheid. We namen er de tijd voor. Een soort contemplatie...

© Olivier Longuet

Zoals je zegt, je pakt graag het truweel...

Marcel Kanche : Nu wat minder, ik heb pijntjes, ik word binnenkort zeventig (lacht). In mijn leven heb ik altijd liever gewerkt, huizen gerenoveerd, dan dat ik een werkloze entertainer was. Ik hou van tuinieren, wandelen ...

Zou je Vernon Subutex zijn geworden, het personage dat Virginie Despentes heeft gecreëerd en waarvan je de tekst hebt herdrukt?

Marcel Kanche : Deze tekst raakt mij, omdat ik gevoelig ben voor mensen die buitengesloten worden. Maar in de wereld van Subutex zijn er drugs en alcohol. En daar hou ik me niet mee bezig. Ik ben een heel gezond persoon: ik drink niet, ik ben helemaal niet destructief.

En toch, ik citeer uit het eerste nummer van het album: "I could have died at Woodstock, in the arms of a heroine (...)". Dat is op zijn zachtst gezegd behoorlijk expliciet...

Marcel Kanche : (lacht) Ja, dat geef ik toe. Maar eigenlijk was ik te jong ten tijde van Woodstock. Ik heb er altijd spijt van gehad dat ik die tijd niet heb kunnen meemaken. De modder… (lacht)

De modder en de heroine…

Marcel Kanche : Ik ben niet geïnteresseerd in al die overdaad. Ik heb veel mensen zien vallen. Ik heb nooit hulpmiddelen nodig gehad. Toen ik heel jong was, realiseerde ik me dat wandelen in het bos of in de bergen net zoveel sensaties gaf, dat het me in staat stelde om een verhoogde staat te bereiken zonder ook maar de geringste substantie te gebruiken.

Een beetje zoals al die Noorse muzikanten op het ECM-label?

Marcel Kanche : Ja, het is waar. Ik luister graag naar al die muzikanten uit het noorden, zowel in de jazz als andere stijlen. Er zit een kracht in hun muziek, een verbinding met de natuur. In de steden hebben we geen verbinding meer met dieren en de natuur, ook al gebeurt het daar wel. Ik ben gewoon een dier... Een plant, misschien. Niets meer dan dat. Verbonden zijn met de natuur is rustgevend, een bron van kracht. Daar voel ik me bevoorrecht om... Maar ik ben ook boos over de vernietiging van de natuurlijke omgeving, ook al heb ik de gevolgen nog niet direct ervaren…

Ik heb veel van je werk beluisterd en ik denk dat "Nid" de Kanche-stijl goed samenvat: langzame ballades, nogal donker, maar vooral heel poëtisch...

Marcel Kanche : Ik ben het er helemaal mee eens. Dit album komt overeen met wat ik denk. Het is oprecht, er zijn geen leugens. Ik accepteer het, niet als luisteraar maar als een verlengstuk van mezelf.

Je bedoelt de romanschrijver en dichter Olivier Cadiot - auteur van het boek ‘Un nid pour quoi faire’? Heb je het antwoord gevonden?

Marcel Kanche : Ik vind het leuk wat hij doet. Nee, er is geen antwoord. Dat is de grote vraag van het leven... Muziek, kunst... Waarvoor? Tegenwoordig wordt muziek gestreamd. Ik ben het helemaal kwijt! Waarvoor hebben we een cd nog nodig? Ik koop echter nog altijd vinylplaten. Als ik een schilderij wil ontdekken, kijk ik er niet naar op een computerscherm. Ik vind het leuk om een koffer te openen en oude foto's die ik heb genomen eruit te halen, om mijn kinderen te zien opgroeien... Ik hou van boeken, papier, materialen.

© Olivier Longuet

Ben je van plan om met dit "Nid" op pad te gaan? Ben je dat van plan?

Marcel Kanche : Ik heb een vriend in Brussel die me heeft uitgenodigd. Ik hou van Brussel, het is een kosmopolitische stad met interessante mensen. Als ik nog jong zou zijn en een stadsleven zou willen, zou ik er zeker voor kiezen. De concerten komen er misschien, maar niet voor september 2024. Ik heb een paar aanbiedingen. Ik doe niet veel concerten, ik zoek ze niet per se op, ik wacht tot iemand me uitnodigt. Een paar jaar geleden kwam ik naar Stavelot met Jean-François Pauvros. Hij is een uitstekende free-jazz gitarist die gespeeld heeft met artiesten als Arto Lindsay. Ik liet hem improviseren en soms was dat op het randje. (lacht) !

Interview © Yves Tassin (vrije vertaling : Jos Demol) – foto’s © Olivier Longuet / Vladimir Vatsev
Een samenwerking JazzMania / Jazz’halo

Marcel Kanche - Un nid
Cristal / L’autre distribution

recensie JazzMania (F)