Manuel Hermia & Orchestra Nazionale Della Luna – There’s still life on earth

Over smeltende ijskappen, kwartnoten en de dynamiek van contrasten.

De nieuwste cd van Orchestra Nazionale Della Luna kreeg de titel ‘There’s Still Life On Earth’. Manuel Hermia, Kari Ikonen, Sébastien Boisseau en Teun Verbruggen als ecologische moraalridders? “We zijn geen fatalisten maar willen vooral aanzetten tot introspectie,” aldus Manuel Hermia.

Gezien de opgelegde beperkingen in de gegeven coronaomstandigheden was er deze keer geen afspraak in een Brussels café om rustig bij te praten met Manuel Hermia. Dan maar een korte babbel via de digitale weg in afwachting van een uitgebreider gesprek. Want Hermia neemt graag de tijd om te filosoferen over de dingen des levens en vooral de rol en het engagement van een muzikant in de maatschappij. Muzikaal blijft hij eveneens verrassend uit de hoek komen. Zo is er de romanticus die jazzstandards in zijn hart draagt. In die context verscheen begin februari haast in alle stilte ‘The Love Songs’.

Samen met Sam Gerstmans en Pascal Mohy breng ik al jaren een jazzprogramma voor kinderen, ‘Jazz For Kids’ (waarvan een gelijknamig boek met cd verscheen, gtb). De soundcheck gebeurt meestal aan de hand van standards. Zo groeide het idee om een album op te nemen met dat materiaal. Aangezien ik een zwak heb voor ballads viel de keuze op klassiekers als ‘The Nearness Of You’, ‘Stella By Starlight’ en ‘You Don’t Know What Love Is’. Trio’s die een soortgelijk poëtisch repertoire spelen, zijn er niet veel. Een scherp contrast met wat ik gewoonlijk doe en waarbij ik al eens hard te keer durf gaan maar zo hoor je eens een ander facet van saxofonist Manuel Hermia (lacht).

Vier groepsleiders

Orchestra Nazionale Della Luna is weer iets heel verschillend. De eerste kennismaking met de Finse pianist Kari Ikonen dateert ondertussen van tien jaar geleden.

Dat was in Boedapest waar ze gedurende drie opeenvolgende jaren een samenkomst organiseerden van vijfenveertig muzikanten uit diverse Europese landen. Die werden dan opgedeeld in negen groepen van vijf om tijdens workshops samen iets uit te werken. Daar ontmoette ik Kari. We hadden al snel door dat we een gemeenschappelijk vocabularium hadden, gegroeid uit respect voor de traditie en gekoppeld aan een grote honger voor experiment en vernieuwing. Bleek daarbij dat we beiden sterk geïnteresseerd waren in Oosterse en Indische muziek. Genoeg basiselementen van waaruit we konden vertrekken.

Hoe gebeurde de keuze van de twee andere groepsleden?

We kenden allebei de Franse bassist Sébastien Boisseau en wilden reeds lang met hem samenwerken. Dit was de ideale gelegenheid. Teun Verbruggen kwam er bij op mijn aanraden. Geen evidente zet want het gaat om vier leiders die elk hun projecten hebben. Dat is geen ongecompliceerd gegeven om te werken gezien de agenda’s. Op muzikaal vlak was er echter nooit een probleem. Integendeel, net daardoor durven we risico’s te nemen. Elk concert is weer wat anders omdat we avond na avond blijven zoeken en uitproberen.

In 2017 verscheen dan jullie debuutplaat.

Die werd volledig in eigen beheer opgenomen. Kari en ik leverden hiervoor composities die we reeds hadden. Het verschil met ‘There’s Still Life On Earth’ is groot. Hiervoor schreven we specifieke stukken. We kenden elkaar ondertussen veel beter en wisten wat mogelijk was. Heel belangrijk is dat deze keer het Hongaarse BMC de hele productie op zich nam. Het label is gespecialiseerd in pan-Europese groepen. Met een Fin, een Fransman en twee Belgen, waaronder een Brusselse Vlaming en een Brusselse Waal, passen we perfect in dat plaatje. Voor alle duidelijkheid, ze kozen ons in de eerste plaats voor onze muzikale kwaliteiten.

Als muzikant moeten we onze verantwoordelijkheid opnemen

De kleurrijke hoes lijkt wel te zeggen “le plastique c’est fantastique”.

Helemaal niet (lacht). Het is net het tegendeel. Het ontwerp is van Huszár László, de man die alle artwork voor het label doet. Dat maakt deel uit van de deal. Hij ontwerpt telkens de hoezen, in 3D trouwens. We gaven hem wel de titel mee en een idee van waar we naar toe wilden. Deze was trouwens al lang gekozen voor de huidige coronocrisis.

Het blijft natuurlijk een geladen boodschap.

Door veel op de baan te zijn met die eerste cd leerden we elkaar persoonlijk goed kennen. We kwamen tot de vaststelling dat het engagement bij elk van ons zeer groot is. Dat kom je niet veel tegen op dergelijk niveau. Meestal heeft de groepsleider bepaalde ideeën en worden die weliswaar samen uitgewerkt maar is de inhoudelijke betrokkenheid niet zo sterk. In dit geval dus wel. Alle vier zijn we ervan overtuigd dat we als muzikant onze verantwoordelijkheid moeten opnemen. De ecologische voetstap van de talrijke verplaatsingen voor optredens zijn daar slechts een aspect van.

Jullie gingen deze keer zelfs zo ver om een clip te maken.

Dat is inderdaad het geval voor ‘Melting Poles’. Geen opname van het kwartet dat ergens staat te spelen maar expliciete beelden van het smeltende poolijs. Zo komt de boodschap sterker over, hopen we. Het is de bedoeling dat er nog dergelijke clips volgen.

Een spel van contrasten

Er straalt een heel aparte dynamiek uit van de cd.

Dat komt vooral door het werken met contrasten. Dat Kari een aantal complex gestructureerde composities aanreikte, heeft daar natuurlijk eveneens een en ander mee te maken. ‘Kääpikkäät’ is daar een voorbeeld van. Toen we de eerste keer de partituur onder ogen kregen, was het wel even blazen. Deze zit boordevol ritmische uitvindingen die aartsmoeilijk uit te voeren zijn. Je kan niet op een traditionele manier tellen in dat stuk en er zit een heel bizarre onderverdeling in verwerkt. ‘Cannon Canon’ is nog zo een model. Hiervoor baseerde hij zich op de traditionele vorm van een canon maar transformeerde deze zodanig dat die past in een moderne jazzstructuur.

Kwartnoten op de piano

In ‘Al Bahr’ en ‘Al Qamar’ komt jullie fascinatie voor Oosterse muziek naar boven.

Het is een spel met de structuren van de maqam. Heel bijzonder is dat Kari een systeem uitgevonden heeft waardoor hij kwartnoten op de piano speelt. Normaal kan dat enkel door het instrument te herstemmen. En dan nog. Hij ontwierp een hulpmiddel dat je op een piano monteert zodat het wel mogelijk is. Daardoor benader je de klank van een oud. Momenteel is hij dat nog op punt aan het stellen. Twee jaar geleden kreeg hij in Finland een beurs die dit onderzoek mogelijk maakt. Een hele eer maar ook een grote verantwoordelijkheid. Jaarlijks wordt iemand uit een kunstendiscipline gekozen. Die krijgt dan maandelijks een som gestort, verspreid over vijf jaar. Ze verwachten niet echt een concreet resultaat op het einde al is dat altijd mooi meegenomen. Ze willen vooral de artistieke creativiteit stimuleren. Bij ons kan je enkel dromen van dergelijk initiatief.

De cd eindigt zoals hij begon, met de titeltrack maar in een andere eveneens korte versie.

De cirkel is rond op die manier. We zijn geen fatalisten. ‘There’s Still Life On Earth’ kan je beschouwen als een soort concept-cd maar we willen vooral aanzetten tot introspectie. Persoonlijk stel ik mij al jaren de vraag waar het allemaal naar toe gaat. Er zijn zaken die fundamenteel moeten veranderen. Die worden nu plots opgedrongen door de huidige crisis. Ergens zal er hopelijk een eerste grondige kentering komen. Er wachten ons nog veel onzekerheden maar een aantal absurde toestanden behoort hopelijk zo snel mogelijk tot het verleden.

Tekst © Georges Tonla Briquet  -  foto's © Krisztina Csendes

https://manuel-hermia.com/index.php/fr/
https://kariikonen.com/
http://www.teunverbruggen.com/
http://www.sebastienboisseau.com/

https://orcd.co/ondl-still-life