Kathrine Windfeld – ongeremde componiste en gestructureerde band leader

Kathrine Windfeld: "Ik ben erg enthousiast over mijn big band - over het hebben van zo'n geweldig orkest dat mijn stukken speelt".

En ze heeft alle reden om gelukkig te zijn. Ze mag door Europa toeren, met haar eigen orkest maar ook als gastcomponist. Onlangs nam ze het album “Determination” op met de Zweedse Bohuslän Big Band, en ze heeft haar muziek gerepeteerd met The Frankfurt Radio Big Band.

Vorig jaar won zij met haar bigbandmuziek de prestigieuze English Rising Stars’ Jazz Award en een begeleidende Europese tournee. Het was echter te duur om met een complete bigband rond te vliegen.

Kathrine Windfeld: “Ik heb mijn sextet meegenomen, en van die band word ik ook superblij”.

De twee ensembles lieten Kathrine haar dromen als componiste, arrangeur en pianiste waarmaken.

© Cat Munro

Behoud de controle over je partituur

Kathrine kan nu in haar composities precies uitdrukken wat ze wil. Met name de titeltracks van haar laatste twee releases, "Determination" en "Orca", vindt ze "goede architectuur".

Kathrine Windfeld: "Ik kan 's nachts heerlijk slapen. Het geeft enorm veel voldoening om te weten dat mijn werken bestaan in deze wervelende jazzwereld. Ik kan altijd de partituur openen en zeggen: "Kijk eens hoe goed de muziek eruitziet." Wat er ook gebeurt, ik ben zo blij met die resultaten".


Sportpianiste

Kathrine slaapt echter niet altijd goed. Ze teistert onder meer de jazzscene in Kopenhagen tijdens jamsessies en vertelt met veel enthousiasme: “Ik ben een sportmuzikant. Ik hou van dingen die cool zijn en snel gaan, zoals rijden in een achtbaan. Van het spelen op jamsessies krijg je een goede techniek, en als je een ballad speelt, heb je ook een mooi geluid. Dingen zijn met elkaar verbonden, maar kunnen enigszins verschillende stemmingen opwekken. Ik hou ervan als de muziek mooi en gevoelig is, maar soms vind ik het ook leuk als het een voetbalwedstrijd is”.

De piano is erg belangrijk voor Kathrine: “Ik koos ervoor om niet alleen componist of dirigent te zijn. Ik wil echt spelen”.

Nadat Kathrine meer tijd kreeg om te oefenen en om "mensen te laten zien dat ze wil spelen", wordt haar geregeld gevraagd of ze pianiste wil zijn in projecten van andere muzikanten. Haar ervaring als bigbandleider kan niet worden genegeerd.

Kathrine Windfeld: “Ik ben het zo gewoon om te leiden en uit te zoeken wat moeilijk is, dat ik ongeduldig word als het niet klopt. Maar ik vind het heerlijk om side(wo)man te zijn”.


De bandleader die faciliteert

Kathrine voelt uitstekend aan welke richting ze wenst dat haar muziek uitgaat. Dat vereist soms beslissingen die niet door iedereen op prijs gesteld worden.

Kathrine Windfeld: “Als bandleader is het onmogelijk om iedereen altijd gelukkig te maken”.

Omdat ze ondernemend en energiek is, is het voor haar vanzelfsprekend om de rol van baas op zich te nemen.

Kathrine Windfeld: “Maar het is niet de uitvoerende rol zelf die mij aantrekt. Het is de muziek waar het bij mij om draait. Het leuke is om iets te faciliteren waar iedereen zo veel mogelijk op de voorgrond treedt. In werkelijkheid is het de rol van de dirigent om iedereen zich welkom te laten voelen, niet om zichzelf op het voorplan te zetten. Het is best dat we allemaal een klein deeltje zijn van een groter geheel”.


In focus

Het eenzame werk als leider van een orkest kan zwaar zijn, maar geeft ook voldoening:

Kathrine Windfeld: “Je krijgt alle aandacht - we hebben momenteel niet de hele bigband op Skype”, lacht ze. Ik leerde omgaan met het in de schijnwerpers staan. Als ik oefen, ben ik enorm kritisch voor mezelf, maar ik verontschuldig me niet op het podium. Daar lach ik en straal ik vreugde uit. Ik heb geaccepteerd om mijn muziek verder te ontwikkelen: een goed draaiende band, heerlijke visuals en de goede uitvoering van de muziek. We gaan uit het dak als we op het podium staan en we hebben de fantasierijke wereld in de uitvoering”.

© Stephen Freiheit

Inspiratie van Debussy en Schoenberg

De weg naar de jazz was voor Kathrine niet rechtlijnig. Ze studeerde eerst musicologie aan de Universiteit van Kopenhagen.

Kathrine Windfeld: “Ik heb misschien het feit vervloekt dat ik vanaf het begin geen hardcore jazzmuzikant was en dat ik sinds mijn 15e geen bebop meer heb gespeeld. Maar dat interesseerde mij toen gewoonweg niet. En ik heb instrumenten uit de muziekwetenschap meegebracht die van onschatbare waarde zijn".

Haar compositorische taal, zegt ze, draagt de kenmerken van inzichten uit de musicologie.

Kathrine Windfeld: “Op harmonieus vlak valt er oneindig veel te winnen bij Debussy en Schönberg. En bij het leren over bewegingen, bijvoorbeeld een begrip van het Sudoku-achtige principe van het schrijven van muziek, dat het zowel horizontaal als verticaal moet werken”.


De grammatica van jazz

Een mix tussen "The Bad Plus, iets helemaal gratis en iets dat een beetje Balkan-geïnspireerd is". Zo beschrijft Kathrine de muziek die ze speelde toen ze begin twintig was. De composities waren complex, maar het klonk allemaal een beetje hetzelfde.

Kathrine Windfeld: “Om mijn muzikale taal te ontwikkelen, moest ik mij overgeven aan jazz en het grammaticale in het spelen van jazz".

Ze solliciteerde maar werd niet toegelaten tot het Muziekconservatorium in Kopenhagen. Ze moest het jazz op ambachtelijke manier leren.

Kathrine Windfeld: “Ik vertrok naar Fridhem [Folkhögskola] in Zweden, waar ik gedurende twee jaren oefende als een gekkin. Dan schreef ik mij in aan het Conservatorium van Malmö.


Knapperige muziek

Terwijl ze in Malmö studeerde, vroegen ze haar of ze een jeugdorkest wilde leiden. Maar omdat ze vooral uitdagende en knapperige muziek schreef waren er musici van hoog niveau nodig.

Kathrine Windfeld: “En daarom besliste ik om een eigen band te starten. Dit was eigenlijk te gek voor woorden. Ik had niet meer dan twee of drie arrangementen geschreven”.

Kathrine denkt na en vervolgt:

Kathrine Windfeld: “Toen ik eenmaal een band had samengesteld, had ik verplichtingen. Daarna heb ik nog wat gecomponeerd. En toen ging het heel snel".

In de lente van 2014, sticht ze in Kopenhagen een versie van de big band. Tijdens het eerste jaar brachten ze een plaat uit en kregen ze een wekelijks contract in The Standard [een locatie die niet meer bestaat, in het oude douanegebouw van Kopenhagen in Havnegade].

Kathrine Windfeld: “Ik moest een waanzinnige hoeveelheid muziek produceren. Het was echt een kickstart. Sindsdien heb ik vier bigbandplaten uitgebracht en het werd op de een of andere manier opeens mijn manier van leven".


Dystopie en gek rijgedrag

De toegang tot ritmische muziek voor Kathrine kwam van "wereldmuziek, vreemde maten, vrije passages en felheid".

Kathrine Windfeld: “Op "Latency" staat een track met als titel 'Double Fleisch'. Het is een grappig deuntje omdat het heel snel gaat en van tempo verandert; bij het horen van dat deuntje denk je aan krankzinnig rijden. Ik vind het heerlijk om dat soort dingen te schrijven".

De komst van Trump was een game changer voor Kathrine, en hoewel ze geen politieke agenda heeft met haar muziek, is er iets dystopisch in de muziek.

Kathrine Windfeld: “Tegelijkertijd hebben veel van mijn recente nummers een heroïsch karakter".


De muziek strekt zich uit

Kathrine breidt haar muzikale effecten uit van 'de trillende, huilende stem voelen' tot het 'in een lach uitbarsten'.

Kathrine Windfeld: “De wereld is zo krankzinnig en mijn eigen geest zo mysterieus, dus mijn muziek moet kleurrijk, wild en contrasterend klinken.
Op "Orca" staat een somber nummer: 'Dark Navy'. Het heeft een aantal diepe tonen en een aantal geweldige close-voicings [de relatieve positie van noten ten opzichte van elkaar] waar de trombones recht naar beneden komen om de bodem te schrapen. Vooral in de laatste halve minuut is er een neerwaartse lijn die steeds donkerder en meer gecondenseerd wordt. Ik laat het dichtbij je komen als een nachtelijke hemel. En dan is er nog het nummer 'Fish', dat steeds helderder wordt en steeds hoger stijgt. Ik werk veel met oplopende harmonie. Er is een opkomend basloopje, en je krijgt op het einde echt de zon in je ogen omdat je zoveel helderheid in de muziek kunt creëren".

© Jacob Sune

De contrasten brengen succes

Als ik Kathrine vraag naar haar recept voor succes, komt ze terug op de contrasten.

Kathrine Windfeld: “Ik heb een rationele kant en een wilde en dwaze kant, en ik denk niet dat je zonder een van hen kunt”.

Structuur aanhouden in de muziek en de praktische rompslomp werken goed bij haar.

Kathrine Windfeld: “Maar als ik creatief moet zijn, heb ik niet het gevoel dat er grenzen zijn aan hoe dwaas en gek dingen kunnen zijn”.

Communicatie is ook belangrijk, zowel in als buiten de muziek.

Kathrine Windfeld: “Authentiek en natuurlijk zijn, geoefend en vaardig zijn is prima, maar als je een publiek wilt bereiken, heb je een goede persfoto nodig, een scherpe tekst en een band die goed heeft gerepeteerd en niet te veel kletst op het podium".

En als ze in Frankfurt is en in haar eentje 17 professionele Duitse muzikanten aanstuurt die ze niet kent:

Kathrine Windfeld: “Je moet echt goed zijn in het nemen van beslissingen die niet altijd over de compositie gaan”.


Klaar voor de rest van de wereld

Dit interview met Kathrine laat er geen twijfel over bestaan dat ze toegewijd, arbeidsgericht en doelgericht is. Het werk heeft zijn vruchten afgeworpen en de resultaten overtreffen wat ze had verwacht.

Kathrine Windfeld: “En dan, ben ik uiteraard klaar om de rest van de wereld aan te kunnen”.

Een Zuid-Afrikaanse blog benaderde haar, en een Japanse big band kocht een aantal van haar composities. Dus het klopt wellicht dat de rest van de wereld voor haar klaarstaat.

Tekst © Olga Witte / Jazzspecial (vrije vertaling: Jos Demol)  -  foto’s © Jacob Sune / Stephen Freiheit / Cat Munro
Thanks to Cim Meyer for the English translation