Interview Kim Versteynen – Kim In the Middle

Kim In the Middle: The 7 Year Itch

Kim Versteynen: “Mijn stem heeft zich ontwikkeld over vele muzikale grenzen heen”

In 2011 debuteerde ze met Kim In the Middle, haar jazzkwartet met Arne Van Coillie, Flor Van Leugenhaeghe en Luc Vanden Bosch, wat een vervolg kende met de cd Open & Close in 2014.

Ze profileert zich als een zangeres die fijnzinnig grasduint in wereldmuziek, singer-songwriters en eigen werk, altijd verweven met jazz. Diezelfde mix vinden we terug in haar nieuwste feestelijke release The 7 Year Itch met een conceptueel ijzersterk, diepgaand gerijpt en vernieuwend project met nieuw aan de drums Gert-Jan Dreesen. Reden voor een verkennend gesprek met Kim Versteynen (34).

Zeven jaar geleden debuteerde je met Kim In the Middle en dat grijp je nu feestelijk aan in je nieuwe plaat The 7 Year Itch als een soort uitdaging, want je straalt echt… Wat is bepalend geweest in je traject om hier op uit te komen?

Kim Versteynen: Ik heb meer zelfvertrouwen om gewoon te doen en uit te proberen waar ik voor sta. Dat zie je ook in de fotoshoot rond deze plaat. Ik had gewoon het stoute idee om een trouwjurk aan te trekken en daarmee op de toog van cocktailbar Koks & Tales te gaan zitten met een knipoog naar Marilyn Monroe in The Seven Year Itch. Die referentie heb ik op mezelf betrokken. Dat vond ik fantastisch, dus deed ik dat gewoon. Misschien is het wel een breekpunt, dat ik op een bepaald moment heb beslist en geleerd om meer te focussen op het plezier van alles.

Wat heeft je gestimuleerd en geïnspireerd als zangeres, wat deed je groeien en evolueren?

Kim Versteynen: Zoals ik al zei het zelfvertrouwen en een attitudeverandering op persoonlijk vlak. Ik heb gemerkt dat mijn stem echt geëvolueerd is. Ik ben nog blijven studeren, heb een manier gevonden om die stem te ontwikkelen door er op een grondige manier mee bezig te zijn. Ik wou zien wat er met mijn stem nog allemaal mogelijk was. Ik ben opnieuw klassieke zang gaan volgen en heb me zelfs op logopedie toegelegd. Dat hielp me ook bij het lesgeven. Mijn leerlingen betekenen een stimulans voor me, ze leggen me vragen voor waar ik nog niet bij stilstond en dat leidt soms tot interessante oplossingen waar ik zelf wat mee aankan.

Hoe anders is de benadering van deze plaat?

Kim Versteynen: Het is een echte Kim In the Middle plaat met de creatieve aanpak, het mixen van het genres en het eigen werk, zoals we dat op de vorige twee releases hebben opgebouwd. Het album heeft een veel grotere dynamische opbouw: het evolueert van eerder feel-good klinkende nummers naar zwaarder werk, krachtig swingende jazz en vrije improvisatie. En Gert-jan op drums maakt natuurlijk een verschil.

Je partner en pianist Arne Van Coillie is natuurlijk een spilfiguur, maar Kim In the Middle is echt jouw ding?

Kim Versteynen: Inderdaad. Dit is mijn project en mijn groep, maar Arne maakt deel uit van mijn leven, dus kijk ik al eens door dezelfde bril. We luisteren vaak naar dezelfde muziek, geven beiden les en wisselen daar van gedachten over, uiteraard sluipt er wel wat invloed in. Arne vormt overigens een vierde van de sound van het kwartet en is los van eigen werk van hem zeer aanwezig.

Wat betekent de switch van drummer?

Kim Versteynen: Toen Luc Vanden Bosch stopte heb ik lang en hard nagedacht over een vervanging. Gert-Jan Dreesen speelde al een tijdje met het Arne Van Coillie trio en had zelfs als eens Luc vervangen met Kim In the Middle, maar ik wilde niet meteen die voor de hand liggende optie nemen. Dat is uiteindelijk mislukt (lacht), want na wat verder uitproberen heeft Gert-Jan me echt overdonderd.

Hij is zowel op persoonlijk als muzikaal gebied een perfecte match. De snelheid, de interactie, zijn geweldig gehoor, dat is helemaal wat we nodig hebben in onze groep. Iemand die echt mee de muziek bepaalt en zijn plaats opeist door zijn manier van spelen.

Flor Van Leugenhaeghe is een vaste waarde als bassist…

Kim Versteynen: Jazeker, een rots in de branding! Die zorgt echt voor de punch en de groove. Als hij aan de snaren plukt is er geen houden aan, dat is geweldig. Hij vormt een onmisbare schakel in de ritmesectie. Ik ken weinig bassisten met zo een stijl.

The 7 Year Itch is hoe dan ook pure Kim In the Middle, waarin je jazz injecteert met je eigen persoonlijke muzikale brede gelaagdheid, hoe kom je uit op die vele invloeden?

Kim Versteynen: Het repertoire weerspiegelt waar ik naar luister, wie ik tegenkom, met wie ik samenwerk, van wie ik wat opsteek bij studies, dat vormt de gouden draad van stukken die blijven rondhangen en die ik dan meeneem naar de repetitie om uiteindelijk te beslissen wat we ermee aanvangen. Meestal speelt er al een idee of arrangement in mijn hoofd.

Het openingsnummer Brief, heb ik opgepikt van Renzo Ruggieri, die ik in Hasselt en ook met het Arne Trio mocht meemaken. Hij is bij ons een minder bekend jazzaccordeonist maar écht een grote naam in Italië. Zijn compositie La Lettera is zo een liedje dat bleef hangen. Het komt uit de cd Opera? (Renzo Ruggieri Orchestra – 2011-nvdr). Ik heb daar de lyrics bij bedacht, Brief betiteld, en Renzo gevraagd om ons te begeleiden op melodica. Het is een liefdesbrief die gaat van hem naar haar in het eerste thema, dan volgt de solo van Renzo, en daarna volgt het tweede thema met het antwoord van haar aan hem.

Het slotnummer, E Com Esse Que Eu Vou van Pedro Caetano, raakt me omdat ik erg veel hou van Braziliaanse muziek. Daar word ik goedgezind van en het helpt me er bovenop als ik me wat minder voel. Het is zo een beetje de soundtrack van het leven: soms is het licht, soms valt het zwaar. Dat werkt inspirerend.

Andere keuzes zijn singer-songwriters en zelfs een klassiek stukje Fauré…

Kim Versteynen: Ja, die mooie verhalen van singer-songwriters. Kate Bush is zo’n artieste die heel sterk tot mijn verbeelding spreekt. Ik heb hier al zitten wenen bij stukken van haar en dan weet je dat het je raakt. Dat nummer The Man With The Child In His Eyes staat voor het type man waar ik op val.

Nog zo een sterk verhaal is het door Fred Neil geschreven Everybody’s Talking, bekend van Midnight Cowboy. Ik kan me zo inleven in die weemoedige sfeer.

Fauré’s Les Berceaux vond ik altijd al mooi, heeft iets melancholisch en kwam terug boven tijdens de klassieke zangles. Het klikte meteen toen we dat uitprobeerden met Kim In the Middle en het werkt ook bij het publiek.

Wat nog opvalt, is je uitgelezen keuze van enkele minder bekende, maar geweldige jazznummers, die je helemaal je eigen maakt met je warme jazzstem. Kun je daar wat meer over vertellen.

Kim Versteynen: Dark Cloud is onder invloed van Arne geweest, die heeft me dat ooit thuis laten horen in een jazzkwis. Arne houdt me als docent jazzgeschiedenis scherp in het ontdekken en beter leren kennen van jazz. Dark Cloud is een heel fijn thema om op te improviseren en daar waren we meteen mee weg. Om de dramatiek te onderstrepen hebben we het arrangement herbekeken. Het gaat over een persoon die wat in de knoop zit met zijn leven en smeekt om iemand die hem van onder die donkere wolk vandaan haalt.

Don’t Smoke In Bed kun je ook wat zwaar op de hand nemen. De versie van Nina Simone heb ik opgepikt toen ik kunstgeschiedenis studeerde in Gent. De dramatiek van Broadway en jazz ligt me. Dat schijnt tegenwoordig minder aan te spreken, maar ik vind het fijn om er mijn eigen verhaal van te maken. Volgens mij heeft die vrouw een briefje achtergelaten als alibi en eigenlijk de boel in brand gestoken…

Bart Maris is gastsolist op twee nummers, hoe kwam je bij hem uit?

Kim Versteynen: Ik wilde al veel eerder eens samenwerken met Bart. Dat is een heel fijne mens, ongelooflijk muzikaal gevoelig. Zijn manier van improviseren zag ik perfect sporen met het format van Kim In the Middle. Het is net zoals bij het koken in mijn hoofd, dan stel ik me voor hoe bepaalde smaken beter op elkaar afgestemd kunnen worden. Dat voelde ik zo ook aan in de samenwerking met Bart.

Van je vroegere gitarist Tim Finoulst koos je het nummer Joseph, waarvoor jij de lyrics schreef. Wat sprak je daarin aan?

Kim Versteynen: We hebben Joseph nooit opgenomen maar wel vaak live gespeeld. Het is een perfecte samenwerking tussen ons beiden, Tim voor de compositie, ik voor de lyrics. Daarbij laat ik me altijd inspireren door de feel of mood van de muziek en zoek dan vanuit een persoonlijke invalshoek of anekdote naar een verhaal. Bij Joseph deed het melancholische van de tune me denken aan mijn grootvader, die heet Josef (Jos) en daar heb ik nooit een goede band mee gehad. Ik wou die opbouwen, maar dat liep anders dan ik had gewild. Die frustratie zit in mijn verhaal.

Als ik dat in duo met Tim speel kunnen we dat klein houden en subtiel aanpakken, maar met Kim In the Middle krijg je met drum, contrabas en piano in plaats van gitaar sowieso een andere sound. Dat maakt deze versie heel verrassend.

Je hebt heel wat ervaring en een goede feeling voor teksten, hoe ga je daarbij te werk?

Kim Versteynen: Ik word ofwel gevraagd om lyrics te schrijven, ofwel kies ik zelf een nummer dat me aanspreekt en waar ik een verhaal bij bedenk. Ik ga sterk uit van mijn gevoel en de sfeer van de tune. Bij mijn vorige plaat Open & Close bijvoorbeeld deed A Mermaid’s Tale me aan iets mysterieus denken en zag ik net een film die de klik was om mijn evocatief brein te triggeren.

David Demuynck vroeg me voor zijn compositie Close The Door een tekst te maken, opgenomen op deze cd. David schrijft heel melodisch en ritmisch, soundscape-achtig, wat zeker te maken heeft met zijn Scandinavische roots. En hij is fan van Fender Rhodes wat je ook in dit nummer hoort. Voor de tekst heb ik me geïnspireerd op een moeilijke periode waar we het samen over hadden, een soort herinnering aan de tijd die voorbij ging…  

Bleke Lach is nog een verrassend nummer, een compositie van de befaamde bassist Eberhard Weber, waarbij je een Nederlandstalige tekst bedacht, het eerste nummer dat je zingt in je moedertaal, hoe kwam dat?

Kim Versteynen: Webers A Pale Smile was een tip van Arne. Tijdens een van de sessies thuis voelde ik meteen aan hoe sferisch en hypnotiserend dat stuk is, helemaal passend bij Kim In the Middle. Ik verbeeldde me een draaiorgelspeler, die in de sleur van zijn instrument nog alleen voor het geld speelt en zijn heil zoekt in de drank. Het leek me aangewezen om dat beter vertellen in mijn eigen taal.

Ik mailde Eberhard Weber die heel blij was met die keuze en mijn lyrics. Weber is een ongelooflijke grapjas en een schat van een mens. Hij nam ook op met Kate Bush, die toevallig op deze plaat een plaatsje kreeg.

Nieuw eigen werk is Bruxism, wat bedoel je daarmee?

Kim Versteynen: Bruxism betekent zoveel als tandengeknars. In de voorbije periode kende ik momenten van stress die hebben geleid tot een veranderende attitude en het breekpunt zoals ik al aangaf. Het tandengeknars dat zit in dat nummer, die broeierige stroom van muziek, de vocalise die ritmisch overgaat in een drumsolo en spontane vrije improvisatie.

The 7 Year Itch is een prachtalbum dat een breed publiek moet aanspreken, hoe ver reiken de ambities?

Kim Versteynen: The sky is the limit zou ik zeggen. Zowel in Vlaanderen als over de taalgrens – we spelen in Dinant in de jazzclub – en vooral in Nederland en Duitsland komen er concerten. Ik ben ook uitgenodigd voor gesprek in het programma Jazz van Philippe Baron (Musiq3-nvrd), naar aanleiding van het cd-releaseconcert in Brussel in januari 2019. En hopelijk opent dat ook deuren bij onze zuiderburen.

Je weet de authenticiteit hoog te houden als een hedendaagse jazzzangeres door de creatieve benadering van het repertoire, persoonlijke uitstraling en performance, hoe ga je daarmee om?

Kim Versteynen: Ik kan niet anders dan bewust of onbewust creatief omgaan met thema’s en muziek. Ik merkte in de klassieke zangles dat wanneer ik buiten de lijnen kleur mijn keuze voor jazz toch altijd weer bovenkomt en ik daar op terugval om mijn eigen stem te vinden.

Ik ben wel heel bewust bezig met persoonlijke uitstraling en performance, het me goed in mijn vel voelen en zorgen dat het visueel goed overkomt.

Ik vind het belangrijk om de verhalen te vertolken, de teksten te doen leven. Met Arne werk ik nog in duo aan een project rond levensliederen, Here’s To Life, gegroeid uit een zekere frustratie om vele muziekjes die we anders niet zouden brengen een plaats te geven.

Op het podium hou ik het graag bij de essentie, zorgen dat ik er ontspannen sta en natuurlijk piekfijn gekleed. Ik ben door een periode van bezinning gegaan en dat was nodig om afstand te nemen en alles in zijn perspectief te plaatsen. Ik voel me helemaal in topvorm en dat merk je in de videoclip die nu online te bewonderen valt.

Je bent samen met Arne voorvechter van de jazz in Hasselt en omstreken – beiden docent, jij voor zang en Arne jazzgeschiedenis en piano – hoe lastig is het om in en vanuit Limburg de nationale en internationale podia te veroveren?

Kim Versteynen: Het is grappig dat je dat nu vraagt. We hebben net in Hasselt een jazzkroegentocht in the Mood na 25 jaar afwezigheid terug leven ingeblazen (10 november 2018-nvdr). Arne was medeprogrammamaker en sturende kracht. Dat kende een geweldige opkomst: 31 horecazaken brachten live jazz. Intussen hebben we de jazzclub vzw The Mood overgenomen. De bedoeling is binnen de vzw de programmatie in Hasselt en bij uitbreiding in Limburg te centraliseren en zo een jazzbastion te vormen, dat meetelt in het nationale netwerk van jazzcentra zoals Antwerpen, Brussel, Gent.

Wat is je ultieme muzikale droom?

Kim Versteynen: Ik denk groeien op alle vlakken: op vocaal, muzikaal en persoonlijk vlak. Zoveel mogen spelen, ook op grotere podia en daarmee mensen raken.

Of ik tevreden ben? Met Kim In the Middle doe ik waar ik zin in heb. Ik geef niet toe aan concessies, ik wil mijn muzikaal ei leggen. Ik ben iemand die muzikaal over de grenzen heen kijkt en hoopt dat mijn publiek daar goed op reageert.

Wil je zelf nog iets kwijt?

Kim Versteynen: Ja, mensen die dit lezen kom naar onze concerten, overtuig uzelf, heb niet te veel vooroordelen over wat jazz is of kan zijn, of het vernieuwend moet zijn en of wat dan wel vernieuwend is. Welkom!

Tekst © Bernard Lefèvre – december 2018 – foto’s © Toon Aerts

Concertagenda -  Kim In the Middle  - The 7 Year Itch release tour

•    3 januari 2019 | Music Village Brussel
•    8 februari 2019| Muze Heusden-Zolder
•    23 februari 2019| Appeltuin Leuven
•    5 maart 2019 | Hot Club Gent
•    26 maart 2019| Heerlen
•    11 mei 2019| Dinant Jazz Club

The 7 Year Itch is verschenen bij RailNote – www.kimversteynen.com