« Ellipse », het verdelen van de stemmen

Het nieuwe album van Barbara Wiernik heeft tegelijkertijd een grote originaliteit en schoonheid, een beetje als een zijden tapijt dat uit het canvas komt en zijn lichtheid en soepelheid onthult.
Barbara vertelt er ons meer over.

Barbara, kun je eerst iets vertellen over hoe het "Ellipse"-project tot stand kwam ?

Het project is ontstaan uit de wens om instrumenten te gebruiken die we in een jazzomgeving weinig tegenkomen. Ik wilde andere ervaringen opdoen, mijn stem in een ongewone omgeving plaatsen. Ik zocht zowel instrumenten als mensen met wie het zou kunnen werken, en nam echt de tijd om een groep samen te stellen. Aangezien het project niet urgent was wachtte ik op het juiste moment en de juiste mensen. Beetje bij beetje viel alles op zijn plaats met deze geweldige muzikanten. We moesten de muziek maken, ik sprak er met Alain Pierre over en we besloten het samen aan te pakken: de composities zijn voornamelijk van Alain, maar ik heb ook een paar stukken geschreven. Alle arrangementen daarentegen zijn van Alain Pierre en de teksten zijn voor 95% van mij.

Toen je de groep oprichtte, dacht je dan niet aan een van je favoriete zangers, Norma Winstone, die ook de klarinet en de cello op verschillende albums gebruikte ?

Het is zeker dat ze een echte referentie voor mij is. Ze is een zangeres die op een heel directe manier tot in mijn ziel doordringt. Ik heb al ongeveer dertig jaar de kans om haar te ontmoeten. Het is waar dat ze de basklarinet en de cello gebruikte, maar geassocieerd met een piano; ineens wordt de klarinet heel anders gebruikt dan in dit project waar het meer een borduurwerk is dat in de andere instrumenten glijdt.

Het is inderdaad een soort van weven waarbij de instrumenten sterk aan de stem blijven plakken, en je voegt de vibrafoon en marimba toe die ook nog eens heel natuurlijk klinken...

Ik denk dat de manier waarop Alain deze instrumenten arrangeerde ervoor zorgt dat iedereen opvalt. Alle rollen zijn verwisselbaar. Ik wil zeggen dat we allemaal op de voorgrond staan en dan op de achtergrond.

Er is inderdaad veel ruimte voor solo's en je voelt dat je je soms terugtrekt...

We zijn een echte groep en het is een waar genoegen om alles met elkaar te delen. Ik prijs mezelf heel gelukkig om met deze muzikanten te kunnen samenwerken. Ze begrepen onze definitie van dit project, wat we eraan wilden toevoegen in termen van energie, sfeer, emotie, kleuren... Ik dank hen dat ze met mij dit avontuur mee wilden beleven.

Het zijn ook muzikanten die vertoeven in een sfeer die niet echt jazz is. Was het ook een verlangen om muzikanten mee te nemen die houden van deze esthetiek die we Europese jazz zouden noemen ?

Het is in hoge mate Europese jazz.

Het is iets dat je veel bezig houdt. Je doet onderzoek naar en analyseert de definitie van Europese jazz door veel Europese zangers te ontmoeten. Kun je iets vertellen over dit werk ?

Het is een studie die ik doe voor het Vlaams Conservatorium in Brussel in samenwerking met de VUB. Zo'n twee of drie jaar geleden begon ik aan mijn doctoraatsthesis, een idee dat in het begin niet van mij was. Dit onderzoek ben ik op basis van interviews gestart om de invloeden van hedendaagse jazzzangers in Europa vast te stellen. Om te proberen te begrijpen in hoeverre de traditie van de Amerikaanse jazz nog even belangrijk is of niet. Ik wilde ook proberen de invloeden te begrijpen van de landen waarin we zijn opgegroeid, om te kijken of folklore in onze jazz doorsijpelde. Het verschilt van land tot land en ik probeer zoveel mogelijk zangers en historici te ontmoeten die gespecialiseerd zijn in jazz.

Vind je al constanten die een Europese vocale jazz zouden kunnen definiëren ?

Het is zo dat ik op dit moment veel zangers en zangeressen van het ECM-label, of die erbij aanleunen, heb geïnterviewd, en ik stel vast dat deze zangers andere dingen aangaan dan de Amerikaanse traditie. Maar iedereen vertelt me dat de basis toch bij die Amerikaanse traditie ligt, en ik ben de eerste die hiervan overtuigd is: we kunnen niet ontkennen waar de jazz vandaan komt, het is een deel van ons allemaal en het is onze gemeenschappelijke taal. Sinds de jaren zeventig is er deze school van Europese vocale jazz die sterk is beïnvloed door Norma Winstone.

Het is ook erg aanwezig op je plaat...

"Distant Destiny" is een compositie van Alain Pierre die hij schreef ter nagedachtenis aan Kenny Wheeler. Ik dacht dat het geweldig zou zijn als Norma Winstone ermee instemde om de tekst voor dit nummer te schrijven. Wat ze ook deed en ik ben er natuurlijk heel blij om.

Ook zit er in de teksten die je hebt geschreven een gevoeligheid voor actuele problemen. Bij “Color Blind” spreek je bijvoorbeeld van “sneeuw van plastic”, of “groen is de kleur van mijn oren als ik de laatste bomen zie sterven”. ..

We kunnen niet doen alsof het niet bestaat. Dit is de enige manier voor ons muzikanten om ons uit te drukken. Het betekent niet dat we alleen geëngageerde teksten moeten schrijven, want de luisteraar heeft ook troostende teksten nodig die de verbeelding doen groeien, die de zintuigen prikkelen. Maar ik vind het belangrijk om te zeggen wat ons bezighoudt, in de hoop dat het een kleine impact heeft. Ik besteedde veel tijd aan de teksten, maar ik deed het met heel mijn hart. Engels is niet mijn moedertaal, ook al is mijn moeder Brits, en ik had verschillende correctoren, proeflezers: mijn moeder natuurlijk, maar ook David Linx en Norma Winstone, erg leuke uitwisselingen.

Zou je niet een vleugje karnatische muziek in het album hebben gestopt ?

In het stuk "What if" maak ik een kleine inleiding met betrekking tot deze muziek. Hier haal ik er gewoon invloeden uit door mijn stem dit universum binnen te laten gaan. Ik stop graag kleine teasers in mijn muziek.

De titel van een album verwijst vaak naar een nummer, dit is hier niet het geval. Dus waarom "Ellipse" ?

Een ellips is een weglating van een of meerdere elementen van de uitspraak zonder dat deze ophoudt begrijpelijk te zijn. Hier is het zowel de naam van de groep als van het project. Ellips is logisch in relatie tot verschillende dingen. We hadden het over het borduren van deze muziek, en "Ellipse" is voor ons het idee dat niet alles gezegd is, dat alles niet vanzelfsprekend is, de manier waarop de noten zijn gearrangeerd zonder al te veel te zeggen, waardoor het deel van het muzikale mysterie overblijft . Het is een van de zintuigen. Er is ook dit circulaire idee tussen ons vieren. En dan is het ook nog een groep waar drie vrouwen zijn en de eerste drie letters zijn "ELL". Ik hou ook van dit idee van vrouwelijkheid.

Tekst © Jean-Pierre Goffin (vrije vertaling : Jos Demol)  -  fotos © Olivier Charlet
Een samenwerking JazzMania / Jazz'halo

De album release is voorzien op 16 september (Spinach Pie Records)


recensies:

Jazz'halo (D)
Jazz'halo (NL)
JazzMania (F)






concertagenda 2022 :

– 22.09  Marni Jazz festival  « Voices Ladies » Brussel  
– 23.09 De Plaats Deinze
– 05.10 Rideau Rouge Lasne
– 11.12 La Chapelle de Verre Braine-Le-Comte