Een gesprek met Ondine Quackelbeen, directrice Jazz Pop-studio

“Eerst leer je muzikaal proeven, daarna de techniek”


Hokjesdenken is niet aan de orde bij de opleiding in de Jazz Pop-studio in Antwerpen, een niet gesubsidieerde privé dagschool die al jazz onderwijst sinds 1982. Zonder enige vooropleiding kan beginnend, leergierig muzikaal talent in de eerste twee jaren proeven van zowel initiaties in jazz als in pop en zo de richting bepalen om zich te vervolmaken. Alle stijlen, instrument- en ensemblelessen, leesklas en muziektheorie, harmonie, solfège, gehoorvorming, ritme en jazzgeschiedenis vormen de basis om zich daarna nog te specialiseren en zich te bekwamen in arrangement, compositie, songwriting, opname/productie en stijlensemble.

We vroegen directrice Ondine Quackelbeen om een en ander toe te lichten.

Hoe en wanneer is de Jazzstudio ontstaan?

Ondine Quackelbeen: Samen met Maarten Weyler heb ik de Jazzstudio opgericht in 1982. De vraag kwam van Hendrik Braeckman, Piet Verbist en Erwin Vann om niet alleen in de zomer stages te organiseren maar over het gehele jaar een meer gestructureerde jazzopleiding te starten. Zij waren bij de eerste 10 leerlingen samen met o.a. Kurt Van Herck en Koen Nys. Dré Pallemaerts, Ben Sluijs en Stefaan Debevere kwamen daar nog het ensemble versterken. Die muzikanten zijn nadien met hun ervaring op de Jazzstudio toonaangevende docenten geworden. De broer van Hein Van de Geyn, Ton was daar ook bij. Ik kan nog heel wat namen oproepen van nu befaamde jazzmusici die langs de Jazzstudio passeerden. Toen Maarten Weyler 25 jaar geleden andere horizonten opzocht, heb ik verder het roer alleen overgenomen.

Wat is het verschil met andere opleidingen?

Ondine Quackelbeen: We beginnen vanaf nul, dus vragen geen enkele voorafgaande muzikale kennis of bepaald niveau. Om de studenten in het juiste jaar te plaatsen, hanteren we onze eigen niveautesten. Het is heel verschillend van welke muziekacademies de jongeren komen. Ik heb ook nog met Els Smedts (coödinator jazz op het Antwerps conservatorium-nvdr) getracht contact te hebben om misschien te overleggen om sommige studenten die nog niet het niveau van het conservatorium halen naar ons toe te leiden waar ze dan voorbereid worden om die stap te nemen. Maar dat is tot op heden nog niet gelukt.  Door het feit dat de studenten een niveautest afleggen kunnen ze soms instappen in een hoger jaar, dat is ook budgettair interessant voor hen. Studenten kunnen bij ons meer komen proeven, zo ook naar andere richtingen.

De popopleiding kwam er sedert 12 jaar bij, dat betekent een bredere kijk op de muzikale ontwikkeling. We hebben hier zelfs een Arabisch ensemble met Peter Verhelst en een Jazzensemble voor de popstudenten met Jean Van Lint. De bedoeling is dat leerlingen zo breed mogelijk kennis maken met alle stijlen. Ze krijgen doorheen hun opleiding te maken met verschillende stijlen. Herman Pardon staat in voor puur jazzritme terwijl Frank Vanweddingen stijlklas geeft voor popafdeling enz...

Na 3 jaar zijn er nog keuzevakken bv. voor vocalisten songwriting bij Sam Vloemans en Ilse Goovaerts (Neeka), of voor arrangement /compositie bij trombonist Dree Peremans. En van Matthias Heyman, die als eerste in België een jazzdoctoraat behaalde, krijgen ze als vast onderdeel van het programma jazzgeschiedenis.

We vormen een aparte opleiding in het muziekeducatief milieu. Het conservatorium werkt binnen een afgebakende stijl. De bedoeling van de Jazzstudio is studenten zo breed mogelijk te laten kennis maken met de muziek, de techniek, en de individuele ontwikkeling om ze op niveau te tillen. Helaas willen sommigen te snel gaan, een beetje eigen aan deze generatie. Ik geloof in een goede fundering en vind het verstandelijker ze soms 2 jaar langer in de studio te houden dan te snel binnen te laten op het conservatorium.

Hoe lang studeren ze aan de Jazzstudio?

Ondine Quackelbeen: Dat is geheel vrij. Er kan per jaar ingeschreven worden. Dat maakt het voor mij altijd heel spannend. We zijn niet gesubsidieerd. En Belgen durven echt wel wachten tot het laatste moment om in te schrijven.

Velen beginnen vanaf nul en dat valt niet te vergelijken met wie al enkele jaren een instrument bespeelt. Meestal blijven ze drie tot 5 jaar. Ze komen meestal op een leeftijd binnen dat je ze moet opvoeden, zo rond hun 18 à 20 jaar, waarbij we ze stimuleren om muzikaal zo breed mogelijk te gaan. Na 4 of 5 jaar jaar sluiten ze af met een eindwerk. En treden ze op in jams en met ensembles waarin ook muzikanten van buitenaf, ook van het conservatorium, bij kunnen betrokken worden.

De bedoeling is dat ze na 5 jaar de schema’s horen, ze weten toe te passen, dat ze bij het spelen kunnen begeleiden, maar zich evengoed in een groep integreren en soleren. Dat is wat zelfs iemand die van nul vertrekt na 5 jaar kan bereiken.

Daarnaast hebben we studenten die de parameters niet zo volgen, maar tonen dat ze artistiek goed bezig zijn, bv Angèle (Van Laeken, zuster van Roméo Elvis-nvdr). En ik denk ook aan artiesten die ooit wat opstaken van de Jazzstudio: Admiral Freebee, Kapitein Winokio, Steven Van Gool, Eva De Roovere, Evi Hanssen…

Hoe worden ze geëvalueerd?

Ondine Quackelbeen: We passen een soort evaluatieschema toe. We stellen met het lerarenkorps een ensembleboek samen voor de eerste twee jaar dat rekening houdt met de instrumenten in de bezetting. Als daar mondharmonica bij is, dan nemen we bv. stukken van Toots Thielemans. Bij ensemble hanteren we een bepaalde quotatie over heel het jaar, waarbij ze 60% moeten halen. Voor theorie is dat 50% om door te kunnen gaan.

Hoe loopt het aantal inschrijvingen naar instrumenten toe?

Ondine Quackelbeen: Dat is heel stabiel de jongste jaren. We kenden jaren dat we geen blazers hadden. Nu is er een mooi evenwicht qua leerlingen naar instrumenten toe. Ze kunnen ook rekenen op uitstekende docenten: Koen Nys, Thomas Jillings en Juan Carlos Rosquete Marquez voor saxofoon, Richard Rousselet en Sam Vloemans voor trompet, Dree Peremans voor trombone, Ruben Machtelinck, Peter Verhelst, Tom Peeters, Peter Verbraken en Swa Mercelis voor gitaar, Manolo Cabras en Jean Van Lint voor contrabas, Laurens Smet en Benoit Vanderstraeten voor elektrische bas, Jérémy Dumont, Fania Rodriguez Gonzalez voor piano, Herman Pardon, Marek Patrman en Frank Vanweddingen voor drums, zang: Joanna Eyckerman, Strobbe Roosje en Jean Van Lint.

Vorig jaar kenden we plots heel veel zang. Een uitloper van The Voice blijkbaar. Opvallend is dat mannelijke vocalisten langer doorzetten, het makkelijk 2 à 3 jaar volhouden.

En dus gaat het goed met de Jazzstudio…?

Ondine Quackelbeen: We zijn tevreden, maar toch hopen we op iets meer inschrijvingen voor het volgend jaar. Om onze school toch nog meer onder de aandacht te brengen, hebben we een nieuwe affiche ontworpen, zijn er advertenties en flyers, is de website vernieuwd en is het fijn dat we dit interview krijgen bij Jazz'halo.

We profileren ons ook naar het buitenland toe en behoren tot het European Modern Music Education Netwerk (EMMEN).

Naast een stage in juni houden we een workshop in augustus, beide ideaal als voorbereiding tot de dagschool. De inschrijvingen starten vanaf 20 augustus 2018. Tegen midden september kennen we de nieuwkomers en leggen we de roosters vast.

Tekst en foto © Bernard Lefèvre, mei 2018


Info en inschrijvingen: www.jazzstudio.be