Een gesprek met de in Londen wonende gitarist/componist Shirley Tetteh…

Shirley Tetteh is normaal gezien zeer druk bezig. Voor de pandemie toesloeg was ze bijna constant op tournee, met het befaamd vrouwencollectief Nérija, waarvan ze medestichter is, afro-jazz band Maisha en Cassie Kinoshi’s 10-delig collectief, SEED Ensemble. Als druk gevraagd gitarist speelde ze ook met onnoemelijk veel anderen en, daarbovenop heeft ze haar eigen soloproject Nardeydey opgestart. Het is een mix van jazz en left-field pop.

Als ik pols naar hoe de pandemie haar beïnvloedde antwoord ze onmiddellijk: “slaap inhalen” – waarmee ze refereert naar haar drukke agenda in de aanloop tot de eerste lockdown. “Zeker te veel toeren en niet genoeg slaap,” stelt ze. “Schrijven tussen al het andere dat me bezighield was zeer hard. Het is al jaren geleden dat ik nog eens goed geslapen heb.”

Zoals voor velen onder ons, bood vorig jaar een opportuniteit voor Tetteh om het wat kalmer aan te doen. Ze vraagt zich af of “toeren nog op dezelfde manier zal gebeuren”.

Is ze er inmiddels in geslaagd om wat slaap in te halen? Gelukkig wel, en Tetteh is vol lof over het belang dat de podcast van neurowetenschapper Andrew Huberman hierin speelde: “Hij onderzoekt verschillende tools om te helpen, zijn episode over slaap en het anders instellen van je inwendige klok is echt goed. "

Naast het resetten van haar slaappatroon vorig jaar, werd Tetteh ook genomineerd voor de Jazz FM Instrumentalist of the Year award, samen met Binker Golding en Mark Kavuma, iets dat ze “helemaal niet verwacht had”. Zij is duidelijk bescheiden, maar voegt eraan toe “het doet goed te weten dat mijn gitaarspel toch een zekere impact op mensen heeft”.

Haar leven kon haar in een heel andere richting dan muzikaal hebben gebracht. Tot haar zestiende was ze vastbesloten om profvoetballer te worden en het was haar droom om naar de VS te verhuizen om er haar carrière verder uit te bouwen. De dingen draaiden echter niet uit zoals verwacht en een blessure zette haar uiteindelijk op een nieuw pad. “Aanvankelijk ging ik terug naar voetbal,” zegt ze. “Maar om de voetballer te worden die ik voor ogen had, realiseerde ik mij dat daar zeer veel training voor nodig was en ik was niet zeker of ik genoeg discipline had. Dat, en ook het feit dat ik niet wist hoe te vragen naar een weg om te bereiken wat ik wilde”. Heeft ze er spijt van dat ze het opgaf? “Achteraf beschouwd, was het een vergissing om het op deze manier op te geven,” geeft ze toe. “Maar het stelde me in staat om me te focussen op muziek. Ik wist hoe het was om ergens mee te stoppen als het moeilijk werd, en dat zou ik niet opnieuw toelaten”.

Pas op elfjarige leeftijd startte ik met de gitaar, na eerst “wat aan te rommelen met een paar andere instrumenten”. Hoewel de elektrische gitaar haar instrument werd, startte ze met het volgen van klassieke gitaarlessen op school. “Ik dacht eigenlijk dat de lessen gratis waren, wat dan ook de reden was dat ik ze volgde. Het was pas veel later dat ik besefte dat mijn ma voor de lessen betaalde, maar dit stil hield,” zegt ze.

Het heeft een aantal jaren geduurd vooraleer mijn interesse gewekt werd voor jazz. “Tot ik ongeveer 18 werd luisterde ik veel naar Eric Clapton. Ik speelde akoestische gitaar en werkte aan mijn klauwhamertechniek, wat uitstekend was maar ik wilde de reikwijdte van mijn schrijven uitbreiden. Ik had nood aan een nieuwe uitdaging en wilde een nieuw pad volgen.” herinnert ze zich. “Dat is het ogenblik dat ik jazz ontdekte”. In haar huidig solo streven, Nardeydey, zingt ze ook, maar toen ze met jazz begon “zong ze in vier jaar niet” omdat spelen het overnam.

Iets dat Tetteh tot nu toe tijdens haar carrière opnieuw heeft bekeken, is hoe ze zichzelf als persoon kan distantiëren van haar vermogen om te spelen. “Het duurde jaren om het uit te zoeken maar het verbeterde mijn oefenen,” legt ze uit. “Ik kan me nu focussen op datgene dat ik nog moet aanleren, zonder dat het mij hindert.” Het lijkt alsof het een behoorlijke ommekeer teweegbracht. “Je bent niet hoe goed je het doet, wat het ook is,” zegt ze. “Het is belangrijk om te leren kritiek niet zo persoonlijk te nemen.” 

Spelen en repeteren met Nubya Garcia en Sheila Maurice-Grey op de Londense South Bank, toen ze jonger was, hielp haar om haar grenzen af te tasten. “In deze periode kon het hard zijn om jam sessies te spelen omdat ik mezelf niet altijd goed genoeg vond,” zegt ze. “Ik was er mij van bewust hoeveel meer ik nog wilde leren en onze tijd samen gaf mij daarvoor een veilige ruimte.”

In het kader van de International Women’s Day was ik benieuwd te weten wie Tetteh momenteel inspireert. Al lachend antwoordt ze dat ze op dit ogenblik “creatief verliefd is op Miranda July”, de Amerikaanse multidisciplinaire kunstenaar. “Ik heb onlangs een duik genomen in haar discografie. Zowel EP’s, albums als kortfilms, performance art en veel bewegingsgerelateerde zaken - haar werk is echt interessant.” Tetteh spreekt ook over het aantal inspirerende vrouwen dat je vandaag terugvindt in de jazz scene, sommige van hen spelen met haar in Nérija, en ze wil er graag de aandacht op vestigen “welk privilege ze het vindt om hen te kennen.”

Wat doet Tetteh tegenwoordig nog meer? Doordat ze geselecteerd werd als een van de artiesten op het Sound and Music’s New Voices composer scheme, onderzoekt ze hoe ze visuele effecten kan integreren in haar muziek. Ze voegt eraan toe: “Niet alleen muziek met leuke visuals, maar iets waar je de twee echt niet van elkaar kunt scheiden, waarbij de compositie beide elementen is en geen van beide kan worden begrepen zonder de ander."

Als bescheiden en nieuwsgierig iemand wil Tetteh niet alleen in muzikaal opzicht groeien maar zich ook ontwikkelen als een persoon, proberen zichzelf te begrijpen en ervaren hoe dit zich verhoudt tot wat ze produceert. Je krijgt de indruk dat ze in alles wat ze aanpakt, ernaar zal streven om erin uit te blinken – en dat ze daar ongetwijfeld in zal slagen.

© Amy Sibley-Allen voor London Jazz News (vrije vertaling: Jos Demol)
Foto's © Gérard Boisnel Citizen Jazz

https://www.luckynumbermusic.com/artists/nardeydey/
https://nardeydey.bandcamp.com/album/nardeydey