Clara Haberkamp

“Ik heb heel veel verschillende dingen gedaan in muziek,” zegt de Duitse pianiste/componiste/songwriter Clara Haberkamp. “Maar op mijn nieuw trio album, Accumulation (verschijnt 12 augustus 2021 op het Malletmuse label), wil ik mij concentreren op alleen maar een enkele stijl die mij nauw aan het hart ligt en toont wie ik ben.”

Clara Haberkamp, nu 31, herinnert zich nog levendig haar eerste jazzconcert, op elfjarige leeftijd. Het was in de Jazzclub Domicil in Dortmund, de dichtste stad bij haar woonplaats Unna, en ze participeerde in een optreden van regionale prijswinnaars van de “Jugend Jazzt” (jeugd speelt jazz) wedstrijd.

Veel prijzen zouden de volgende jaren volgen, maar ook onderscheidingen en – zij is de eerste om dit toe te geven – fantastische opportuniteiten. In een zekere zin was dit wel te verwachten, omdat de regio Noordrijn-Westfalen al lang inzet op het voorzien van structuren om op lange termijn steun te bieden aan zijn jonge musici, en dit al verschillende decennia. Maar zelfs in deze context is het moeilijk te ontkennen dat Clara Haberkamp reeds van jongs af aan een zeer speciaal talent heeft. Ze werkt verrassend genoeg al heel lang op het hoogste niveau.

Als de pianiste bij het NRW Regionaal Jeugdorkest toerde ze in Zuidoost Azië, Israël, Estland en Malta. Ze bezette de pianostoel in het Duits Nationaal Jeugd Jazzorkest, en het innemen van deze positie mondde uit in de uitzonderlijke kans dat het concert gecapteerd werd voor een video. Ze speelde ook het vijfentwintigste verjaardagsconcert van het orkest met als special guest Kurt Elling.

Ze stamt uit een zeer muzikale familie: haar ouders waren beiden saxofonist. Clara’s moeder, Ilona Haberkamp, is eveneens de biografe van een van de grote vrouwelijke iconen in de Duitse jazzgeschiedenis, pianiste Jutta Hipp. Allebei haar ouders stimuleerden haar om een brede muziekinteresse te ontwikkelen. En gender stelde nooit een probleem, en daarvoor is ze hen zeer dankbaar: “Ik werd op gelijke voet opgevoed, dat ik een meisje was werd nooit een probleem. Het ging altijd om kwaliteit en nooit waren er vooroordelen of werden bepaalde zaken verondersteld.”

Sinds 2010 leidt ze haar eigen trio. Een eerste concert kwam er op uitnodiging van Sedal Sarden van de Berlijnse A-Trane Club, ter gelegenheid van Herbie Hancocks verjaardag. Van bij het begin oogstte de groep enorm veel succes. Ze wonnen de Newcomer Award (de IB.SH-Förderpreis) tijdens de 2011 editie van het Jazz Baltica Festival. De andere leden van het trio zijn drummer Tilo Weber, die al sinds de start met Haberkamp samen musiceert, en bassist Oliver Potratz, die sinds ongeveer vier jaar deel uit maakt van het trio, maar Haberkamp is volkomen overtuigd dat hij de juiste keuze is.

De groep heeft met een aantal geweldige gasten gewerkt. Bij twee van hun optredens tijdens de "Jazz goes Föhr” zomerfestivals op de Waddeneilanden speelden de Amerikaanse contrabassist Greg Cohen (2013) en de Nederlandse trompettist Ack van Rooyen (2014) mee. Clara Haberkamp kreeg ook de opdracht om muziek te componeren voor de NDR Big Band, en dit ondanks het feit dat ze nog steeds in Hamburg studeerde voor haar master.

Een ander facet van haar muzikaal zijn is dat ze zich evenzeer op haar gemak voelt wanneer ze praat over de jazzerfenis van Keith Jarrett, EST en Craig Taborn, als bij gesprekken over klassieke componisten als Skrjabin en Ravel. En die dubbele gevoeligheid is terug te horen als ze in een triocontext speelt. Ze vond uitstekende leraars en belangrijke mentors op haar pad, zoals de in Amerika geboren vibrafonist David Friedman, bij wie ze aan het Jazz Institut Berlin studeerde. Hij was, en is nog steeds, van bij het begin als negentienjarige studente, een consequente supporter en pleitbezorger.

Ook haar band met de academische wereld blijft bestaan, en ze maakt nu deel uit van het onderwijzend personeel van niet een maar zelfs twee faculteiten voor hoger onderwijs in Berlijn. Daarnaast werkt ze aan haar doctoraat, met de steun van de Claussen-Simon-Stiftung. Haar doctoraat is geen theoretische maar meer een praktische onderneming, en omhelst het helpen van leraren om instrumentale improvisatie te integreren in het lesgeven en dan vooral het zingen in de klas. Dit werk zorgt voor een extra motivatie: “Ik hou van het feit dat het de praktische en artistieke kanten in realiteit brengt,” verklaart ze.

Ze heeft ook sterk de indruk dat ze de laatste tijd veel veranderd is als speler. “Wat ik voorheen deed was een impressionistische manier van spelen, diverse kleuren en stemmingen; Ik werd een ‘mood player’ genoemd.” En alhoewel ze die gevoeligheid niet kwijt is, is ze nu meer gefocust op het behouden van de continuïteit van ‘voice-leading’. Een andere verandering is dat ze, hoewel ze zowel zangeres/tekstschrijfster als pianiste is, ervoor gekozen heeft dat haar volgende plaat volledig instrumentaal zal zijn. Ze bespeelt er zowel de vleugelpiano als de Fender Rhodes, soms zelfs tegelijkertijd, waardoor ze fascinerend complexe contrapuntische schema’s ontwikkelt.

Haar interessante opmerkingen over haar eigen ervaring als vrouw in de jazz passen goed in de context van deze Internationale Vrouwendag, maar wat vooral resoneert is haar onderliggende gevoel van positiviteit en energie als muzikant.

“Mijn algemene mening over vrouwen in de jazz is deze: het is belangrijk om als vrouw in de jazz duidelijk te zijn over wat je kunt en wat muzikaal mogelijk is. En die zekerheid over de eigen kwaliteit, de eigen sterke punten, maakt het makkelijker om samen te werken met mannelijke collega's. Ik denk dat deze dag belangrijk is omdat het ons herinnert aan de prestaties van onze voorgangers waarop we nu kunnen voortbouwen.”

© Sebastian Scotney voor London Jazz News (vrije vertaling: Jos Demol)
Foto’s © Heide Benser