Chris Joris 65

“Ik vertel niet alleen via ritme en tempo, maar ben ook melodisch”

© Annie Boedt

Chris Joris mag zich terecht een pionier noemen in wat nu algemeen als ethno jazz wordt betiteld. Overigens ging hij zelfs nog verder en toonde zijn rebels karakter in het mengen van vrije improvisatie met Afrikaanse ritmes. Hij vond music mates van Afrika tot Amerika om zijn originele muziek gestalte te geven. Zijn unieke percussieve vertelkracht bundelt hij met spirituele draagkracht en inzicht. Voor zijn 65ste verjaardag roepen we met hem de hoogtepunten van zijn muzikale leven op.

Als het van Chris’ vader, Jan Joris, operazanger, afhing was Chris de klassieke richting ingeslagen, maar dat was buiten Chris’ moeder gerekend die populaire Amerikaanse 45-toeren plaatjes in huis haalde.

Zo’n eerste ep’tje waar de piepjonge Chris wild van werd, kwam van The Reverend Kelsey (The Voices of Victory), gospelmuziek. Daarna ontdekte hij in de platencollectie Historically Speaking (1956), een ep van Ellington – de trompet van Ray Nance liet een sterke indruk na – en later een ep van pianist Erroll Garner (Classics 1966).  Dat er toevallig jazzmuziek klonk als entertainment, kwam door luister- en dansavonden waarop vrienden van Chris’ ouders langskwamen. Zo ontdekte Chris ook Louis Armstrong, een ep met het Town Hall concert 1947, en de voor hem meest aangrijpende versie van Saint James Infirmary met Jack Teagarden op trombone en vocals. Chris: “Ik heb jaren geloofd dat Teagarden geen blanke muzikant was, zo zwart klonk die trombone, het gaf me kippenvel”.

Een andere grote held tot op vandaag blijft Monk en de eerste ep die hij te pakken kreeg, was The Unique Thelonious Monk (1956) en daarna nog Blue Monk – At The Five Spot Café (1958).

Bach van buiten leren

© X

Chris Joris studeerde piano sinds zijn 8 jaar. Hij volgde les bij Willy Van Innis in Mechelen en leerde de stukken van Bach van buiten spelen. “Die groove in Bach voelde ik sterk aan. Ik vertrouwde op mijn muzikaal oor en grafisch geheugen om de muziek heel snel in me op te nemen, zodat ik geen partituren las, iets waar ik nog altijd slecht in ben. Op mijn 12de begon ik dan ook naast mijn klassieke studies meer en meer te improviseren. Naast piano heb ik nog op het conservatorium klarinet bij Walter Boeykens geleerd, wat me wel lag maar waar ik het wat te gemakkelijk nam en andere interesses aan de dag legde”.

Afrikaanse ritmes

© Annie Boedt

Rond zijn zestiende, tijdens en na het conservatorium, verzeilde Chris in Café Zapata in de Wijngaardstraat van Antwerpen, waar hij Jack Sels, André Goudbeek, Willy Donni, Eddy Murlot, Al Jones en ook niet-jazzmuzikanten, o.a. drummer Marcel De Cauwer van The Pebbles, tegen het lijf liep. De Surinaamse uitbater Zapata schitterde op drums en conga en dat fascineerde Chris die helemaal weg was van die ritmes. “Het raakte me hoe Zapata met die conga’s omging, daar ook nog gedichten bij voordroeg. Daar is de microbe voor percussie ontstaan. Ik speelde daar nog wel piano, geen percussie, in duo met Zapata. Zapata’s Tune werd een opname op het album Benkadi. Het repetitieve van de linkerhand contrasteert met het ritmisch spel van de rechterhand, cross-over ritmes, wat Zapata zeer intrigerend van me vond".

Een andere belangrijke ontmoeting gebeurde in Mechelen, waar Chris op zijn twintigste als verkoper in een instrumentenwinkel werkte. Op een dag passeerde een Senegalese muzikant met zijn trommeltje op de rug, dat was Cheikh Tidiane Fall. Die speelde toen met Michel Herr, Charles Loos, Felix Simtaine en Paolo Radoni. “Tu vas jouer avec nous”, zei Cheikh en daarmee nodigde hij Chris uit om mee te jammen.

Zo ging Chris, intussen 24, van vrije improvisatie op piano naar Afrikaanse ritmes en percussie over en kocht allerlei attributen, Afrikaanse balafoon, belletjes, enz. “Ik heb daar nooit opleiding in gevolgd, ben geheel autodidact, heb zelf mijn eigen sound gezocht”.

In de vrije improvisatie was Chris Joris al bij de pioniers, de generatie in het kielzog van de WIM-beweging met Fred Van Hove en Kris Wanders. Zoals hij zelf stelt freewheelde hij in de jaren 70 samen met Francis Van Acker en Jean Demey als Life Time Projects in Antwerpen en mochten ze al eens in King Kong of in galerij De Zwarte Panter optreden…

“Waar ik bij vrije improvisatie de groove, ritmiek gebruik – bij dramatische of romantische thema’s – pas ik de pentatoniek toe zoals in Ayiti en On Children’s Street en ook in Bihogo – vrije thema’s die wat aan volksmuziek doen denken maar ook dicht staan bij Afro-Amerikaanse en Afrikaanse tonen, pentatoniek”.

Chris Joris was altijd al bezig met schilderen en erg begaan met de burgerrechten, Martin Luther King, Malcolm X, wat we ook in zijn schilderijen terugvinden.

Mijlpalen

Chris met Johnny Dyani, Brugge 1976 © Nico Mertens

In 1976 maakte Chris Joris tijdens een anti-apartheidsmanifestatie in Mechelen kennis met Johnny 'Mbizo' Dyani, voor hem een voorbeeld, die een emotionele indruk naliet op hem als jongeling, en dus een eerste mijlpaal. Chris, vooral aan de piano, maar ook op conga en initiatiefnemer/leader, maakte toen met Johnny Dyani opnames, waar ook Cheikh Tidiane Fall, Michel Mast en Frans Pelgrims bij waren. Pas in 1991 werden enkele stukken gerecupereerd van die eerste opname (de tapes waren aangetast) en vermengd met nieuwe opnames voor het album "Songs For Mbizo" (Jazz'halo TS001). Jos Demol (VKH-Tonesetters/Jazz’halo) gaf Chris de vrijheid om Bob Stewart voor de nieuwe opnames uit te nodigen.

In 1977 trok Chris met Johnny en Cheikh naar Parijs en kwam in contact met o.a. Archie Shepp en Mal Waldron. “Good sound, je bent goed bezig” was het compliment aan Chris.

Samen met Johnny Dyani nodigde Miel Vanattenhoven Chris uit voor Jazz Middelheim 1985, een jaar voor de dood van Johnny. Naast Chris zat ook Charles Loos aan de piano en ze lieten waanzinnige arpeggio’s los om de striemende regen op de tent te overstemmen, waarbij Johnny Dyani een tekst stond te declameren over de Boeren en Apartheid en het nummer als een Ravelse Bolero met een straffe Dyani op bas in een climax, niet free maar heel ritmisch aangrijpend eindigt. Voor Miel Vanattenhoven een van de mijlpalen van Jazz Middelheim.

Chris met Mal Waldron © Jacky Lepage

Chris: “Met Mal heb ik anderhalf jaar getoerd. Dat was vlak nadat ik de Django d’Or ontving (1998). Ik wou wel wat uitbrengen op plaat, vooral het winterconcert op Luchtbal, dat Rob Leurentop nog regelde. De bedoeling was met Mal en mijn Experience, Bart Defoort was erbij, op te nemen. Mal schreef speciaal twee composities voor dat concert. Ik heb de partituren hier nog liggen, maar die zijn nogal ruw met vette stift geschreven. We hebben nog Mother’s Promise van mij gespeeld. Jos Demol zou het eventueel uitgebracht hebben op Jazz’halo. Maar er was een probleem rond auteursrechten en het bleek uiteindelijk financieel  niet haalbaar.”

Een tweede mijlpaal had te maken met het project van David Linx en James Baldwin in 1987 (A Lover’s Question), waarbij Chris componeerde (Becoming Streams) en Bob Stewart leerde kennen waarmee hij later Songs For Mbizo (1991) en Rainbow Country (2006) opnam. Voor Rainbow Country vormde zich rond Chris en Bob een geheel nieuwe groep waarbij Eric Person op aanbeveling van Stefany Calembert, de vrouw van Reggie Washington, die wisselde op bas met Chris Mentens, aangetrokken werd. Chris: “Een tof project met aangrijpende momenten, een creatief proces met pianist Fabian Fiorini en Bob naast Reggie, Eric, Baba Sissoko en Junior Mthombeni. We mochten drie jaar toeren in België en Nederland met dit project. Bob was als een vaderfiguur, die me hielp in het leiden in de studio en soms wat autoritair was, maar op een zachte manier. Hij was menselijk en artistiek iemand die zijn inzicht deelde".

Chris en Bob Stewart, Jazz!Brugge 2006 © Jacky Lepage

Een derde mijlpaal was de start van Experience, ontstaan zoals Chris stelt: “vanuit de idee om een soort Jazz Messengers op te richten maar dan niet in het idioom van hardbop, wat mij niet ligt, maar wel mijn muziek met vaak een Afrikaanse gast erbij.” De groep met Sam Versweyveld en Jeroen Van Herzeele, Chris Mentens, Ernst Vranckx en N’Fally Kouyaté op kora en Ben Ngabo op Rwandese percussie heeft geleid tot een geweldige live-opname op Jazz Middelheim 1997.

Chris: “Een buitenbeentje was de opname met Adama Dramé (djembé, zang) en Babagale Kante Mamadou (bamboefluit) opgenomen in het Zuiderpershuis, Benkadi (1998) waar ik toch ook mijn koppige interpretatie van de piano in verwerk. Ook een mijlpaal maar niet echt jazz. Mijn samenwerking gedurende 3 jaar met Adama Dramé en werd vastgelegd op één album. Dramé is een meesterlijk djembé speler uit Burkina Fasso, een geniale gast waar ik wat schrik van had, maar hij was ook bang van mij".

Annette Wüst en Bob Stewart, Studio Impuls Herent, maart 1991 © Jazz'halo

Na het overlijden van Chris’ vrouw Annette Wüst in juni 2001 vroeg Rik Bevernage hem om stukken te schrijven voor haar. Dat werd een persoonlijke mijlpaal met het album Out Of The Night. Experience 2 kwam zo uit met Pierre Vaiana, die Jeroen Van Herzeele verving, Cécile Broché op viool, Free Desmyter op piano (sindsdien zijn vaste pianist), Pieter Thys op gitaar, Chris Mentens op bas en Frédéric Malempré op percussie. Het werd een onverwacht succes, zo’n 4000 stuks verkocht en zeer lovende kritieken (4/5 sterren). Klara onderscheidde het album als beste jazz-cd in 2003. Pierre Vaiana was al in 1995 door Chris aangetrokken voor zijn Bihogo kwartet.

Er ging een hele tijd overheen vooraleer Chris onder impuls van en met Free Desmyter terug de draad oppikte van Experience en twee sterke blazers, Nico Schepers en Frank Vaganée, aantrok, samen met Eric Person en de jonge bassist Alex Gilain. Deze mijlpaal, Marie’s Momentum verscheen in 2010 en was de aanleiding van een JazzLab tournee waar heel wat verschillende bassisten meespeelden: Nic Thys, Bart De Nolf, Reggie Washington, Yannick Peeters, Christophe Devisscher… die groep oogstte ook veel succes op Jazz Middelheim 2010.

Deze laatste Experience band ging niet over de grenzen, waar de vorige bands wel internationaal scoorden: Zweden, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Gouadeloupe, nog met Pierre Vaiana in Mexico City, Canada en zelfs China…maar die internationale contacten waren dan ook de geweldige inzet van wijlen Annette. 

Dan de laatste mijlpaal: de Home band. “Dat is voor mij een controverse, want die heeft een pure sentimentele waarde, het is een symbolisch statement dat ik maak”. Dit is dan ook de band waarbij Chris zijn kinderen Naima, Yassin en Saskia heeft betrokken en die mee de kern uitmaken van het bijzonder verjaardagsconcert op zondag 26 november.

Verjaardagsconcert(en)

Naïma, Yassin en Saskia Joris © Hugo Lefèvre

Chris Joris: “Tussen de première in Brugge op de Labelnight van de Werf vorig jaar en nu hebben we slechts een 10-tal optredens met de Home-band gehad. Soms speelden we in kwartet met Naima, soms werd Lara Rosseel vervangen door Sal La Rocca – die nu beiden op het verjaardagsconcert spelen.

Naima noemt zich geen jazzzangeres, maar in het Home-project ontpopt ze zich wel als dusdanig. Ze kreeg lovende woorden voor haar vertolking van Both Sides Now. In The Fall dat nog niet op de release stond, nu wel op de live-cd (During the Dreamtime), doet ze me zelfs aan Cassandra Wilson denken, vooral in de manier waarop ze daar een jazz feeling aan geeft. Yassin geef ik wat meer ruimte, ook solo. Hij is rockgitarist, maar staat ook open voor de thematiek zoals in een stuk van Monk, Little Rootie Tootie,

Nico Schepers en Frank Vaganée heb ik uitgenodigd als knipoog naar Experience en daar komen ook een aantal nummers van aan bod. Zelfs dochter Saskia, indien de gezondheid het toelaat, gaat een lied zingen, ondersteund door Free Desmyter en Yassin".

Wat is het interessantste instrument dat je ooit hebt bespeeld?

Chris Joris: "Ik ga dan voor de conga’s en de djembé, maar dan wil ik daar mijn poëzie en spiritualiteit in steken. Ik ben geen Senegalees of Malinees. Ik speel de djembé niet op een Malinké manier, maar gebruik mijn djembé als een universele trom. Als je mij ziet djembé spelen dan beschouw ik die gewoon als een trom, een dankbaar instrument om al die klanken uit te halen.

Veel muzikanten zien me als de man achter de belletjes, maar ik voel me wel miskend als congaspeler. Omdat ik een verteller ben op die conga. Daar gaat een spirituele kracht van uit. Mijn ex-leerlingen, Christophe Millet, Michel Seba, Fred Malempré, die zeggen me, wij kunnen misschien vlugger spelen en met veel techniek, ook spierkracht, want wij zijn jonger, maar als jij speelt is er een verhaal. Christophe heeft bijvoorbeeld gestudeerd in Cuba, past die nieuwe veeleisende techniek toe.

Ik heb ook een enorme liefde voor berimbau en likembe, magische instrumenten, maar toch grijp ik terug naar die basis, de conga. Dat is een primitief gegeven van 3 tot 4 klanken, met die vier nootjes probeer ik toch melodisch te spelen. Ik vertel niet alleen via ritme en tempo, maar ben ook melodisch".

Dat melodische blijft zelfs als je vrijer speelt…

Chris Joris: "Dat is een feit, soms iets te veel. Met Frank Vaganée en Nico Schepers beginnen we soms melodisch om dan tijdens het spelen vrijuit te gaan, open te breken. Dat doen we bv. met The Call. Frank, een echte bebopper en een briljant arrangeur, mag ik vragen om vrij te spelen, die kan dat. Met Patrick De Groote en Paul Van Gysegem heb ik dat ook, die dubbele bodem. Paul heeft ook een balafoon en likembe en hij vraagt dan of ik ook mijn Afrikaanse attributen meebreng. Zo komen we tot verrassende confrontaties zoals op onze plaat Boundless. Zij nemen het me nooit kwalijk als ik op bepaalde momenten de traditie laat spelen, maar als zij abstract gaan, dan ben ik mee met respect voor de klank van het instrument, ik behoud de vocabulaire".

Cel Overberghe, Chris Joris, Erik Vermeulen, Paul Van Gysegem en Patrick De Groote © X

Wie zijn je voorbeelden, waar je wat van opgestoken hebt?

Chris Joris: "Bij percussie waar de traditionele kunde en cultuur toch moderne, eclectische jazz oplevert met al zijn belletjes en attributen, zijn mijn twee helden:  Airto Moreira en Nana Vasconcelos, maar daarnaast heb ik veel opgestoken van mensen die niet of weinig bekend zijn bij de pure jazzliefhebber zoals Ray Barretto of Mongo Santamaria, of meesters in Gouadeloupe en Haiti. Dat zijn echte vertellers op hun trommels. In Cuba is het grote voorbeeld voor vele congaspelers Tata Guïnes. Die was van de oude Afro-Cubaanse school – Tata = Papa –  de godfather van de conga – een virtuoos, die traditie al aan nieuwe techniekjes begon te koppelen".

Is er nog evolutie in die instrumenten?

Chris Joris: "Giovanni Hidalgo heeft een evolutie ontketend in het conga spelen. Hij gebruikt een drummerstechniek met dubbele aanslag, geroffel op conga. Dat klinkt fantastisch maar haalt wel de vertelkracht weg. Die ratelende techniek van Hidalgo, ook gevolgd door Miguel Angá Diaz, heeft de expressie wat verbrod".

Hoe kijk je terug op je 42-jarige carrière?-

Chris Joris: "Met een dubbel gevoel. Ik relativeer de jongste jaren mijn positie, al denk ik toch wel wat te hebben betekend. Mijn vertelkracht, mijn stijl, mijn pioniersrol in wat nu ethno jazz of cross-over genoemd wordt. Ik heb schone momenten beleefd in mijn carrière. Ik heb het ook internationaal mogen meemaken, al ben ik niet doorgebroken zoals ik had gehoopt.

Ik hou alleszins een goed gevoel over aan mijn Afrikaanse en Amerikaanse vrienden-muzikanten, Bob Stewart, Johnny Dyani, Eric Person, Steve Lacy, Mal Waldron en vele anderen die me een hart onder de riem staken; “they should be proud of you – je hebt vertelkracht, je hebt inzicht, je kunt improviseren”, dat zijn mooie complimenten". De vele muzikanten waarmee Chris Joris opnam, speelde en nog speelt loven hem als een origineel multi-instrumentalist en componist, een eerlijke, warme persoonlijkheid, een waar icoon. Dat blijkt overduidelijk uit de volgende impressies.

Tekst © Bernard Lefèvre, november 2017

© Jacky Lepage

Van enkele van de vele muzikanten die ooit met Chris Joris opnamen, speelden en nog spelen ontvingen we volgende impressies.

© Hugo Lefèvre

Chris Joris is een kunstenaar in hart en nieren. Fantastische aanwezigheid op een podium en kruipt vanaf de eerste noot in de muziek.

In tijden van toenemende complexiteit en academisering van de jazz zorgt hij voor een broodnodige tegenpool, namelijk eigenzinnige muziek die vertrekt vanuit intuïtie en klank, doch diep geworteld in de traditie en met veel respect voor melodie en groove.

Het is een eer en genoegen om met zijn team een plaat mogen gemaakt te hebben!

Bart Borremans

© Annie Boedt

Chris is so deeply a musician and an artist that you could give him any item in his hand he would turn it into music!

When we were touring, I remember him as coming always with fresh and new ideas, even in tunes we've played hundred times; a nice demonstration of his curious mind, and his profound artist nature.

Cécile Broché

© Geert Vanoverschelde

Eind Jaren 90 speelde ik gedurende een 2-tal jaren in het toenmalige kwintet van Chris. We speelden in België, Frankrijk en enkele concerten in Zweden. Het was een inspirerende ervaring om te werken met een complete muzikant als Chris, om zijn diepe kennis en zijn grote passie voor muziek te voelen en te delen.

Hij is naast een fenomenale percussionist, ook een zeer goede en persoonlijke pianist en iemand die zijn ideeën in mooie en goede composities kan vertalen.

Bij zijn composities weet hij zeer goed hoe hij ze wil doen klinken, maar hij laat tezelfdertijd veel vrijheid aan zijn muzikanten om ze te interpreteren en in te kleuren.

Het palet van Chris is zeer breed en rijk aan invloeden : Duke Ellington, Art Blakey, Ed Blackwell, John Coltrane, Dollar Brand, Don Cherry, Afrikaanse muziek, hardbop, vrije improvisatie,  enz… Al deze invloeden verwerkte hij tot een heel eigen muzikaal universum.

Het was zeer inspirerend en uitdagend om te musiceren met Chris. Het spelen met een percussionist die niet een traditionele drumset speelt opent nieuwe kleuren met een andere dynamiek en een nieuw soort “bounce”. Ik herinner mij veel prachtige intro’s op berimbau, op duimpiano, enz.

Uiteindelijk is het mooiste met Chris dat je voelt dat het bij hem in de muziek gaat om de ‘vibe’, de ‘spiritualiteit’ en de persoonlijke en genereuze expressie bij het vertellen van een warm, mooi en eerlijk muzikaal verhaal.

Bart Defoort

Het indrukwekkend muzikaal palmares van Chris voel je onmiddellijk als je met hem het avontuur van de vrije improvisatie aangaat. Het stond in de sterren geschreven dat we elkaar op die weg ooit zouden ontmoeten en ik verheug er mij nu nog over dat dit ook geschiedde. Ik volgde namelijk zijn muzikaal parcours reeds van in de vroege jaren zeventig met groeiende interesse.

Chris ervaar ik als een boeiende muzikale compagnon met een uitgesproken engagement die zijn wortels onder andere zoekt in de jazz, de hedendaagse avant-garde en wereldmuziek. Ik zie ook een directe en logische correlatie met zijn opvallend plastisch werk.

Een optreden met Chris is voor mij als trompettist altijd een rijke ervaring. Zowel in kleine (trio) of grotere (kwintet) bezetting creëert het  met hem communiceren op piano, percussie of drums steevast een verrijkende spanning: horizontale manier van dialogeren, ondersteunend waar nodig, initiatief nemend op het juiste moment, respect voor de wederzijdse communicatie, ideeën aanreikend, inspelend op voorzetten, uitbreidend denkpatroon… Flarden van schichtige kleuren flitsen voorbij zoals bij een gevarieerd schilderspalet. Onverwachte insteken maken het boeiend, wars van clichés.

Onze gezamenlijke ervaringen werden recentelijk gebundeld samen met Paul Van Gysegem op contrabas op de cd Boundless die door El Negocito Records dit jaar uitgebracht werd en met uitstekende reviews in de gespecialiseerde pers onthaald werd. De bijdrage van Chris is daarop een toonbeeld van respectvolle evenwaardige dialoog en om het met zijn eigen woorden te zeggen ”waarbij ieder van ons om beurten de gesprekstrigger is of de commentator”

Patrick De Groote

© Mauro Sambo

Dit is een kort verslag van de muzikale samenwerking in de jaren 70 van vorige eeuw met Chris Joris, een toch zeer belangrijk muzikale beginperiode in onze jonge levens en het begrijpen van een, om het met de woorden van Chris zelf destijds te zeggen “een ongewervelde manier” van musiceren.

In 1974 schreef Edmond Devogelaere (jazzkenner en journalist, vriend van Miel Vanattenhoven, Juul Anthonissen enz...) het volgende: “De Coppenolstraat ligt in het centrum van Antwerpen in het doolhof van straatjes tussen Conscienceplein en de Wolstraat. De woning nummer 10 is groot en oud 17de eeuws en daar huisden jarenlang de pianobouwers Coveliers."

Dit huis zou het episch centrum worden voor allerhande musici die geïnteresseerd waren in experimentele en improvisatiemuziek. Onder de vele musici die hier kwamen kennismaken met deze vorm van muziek, was Chris Joris (toen nog pianist), Marc Van den Hoof (tenorsax), Joris Verdin (organist), Michel Mast (saxofonist), Mike Zinzen (altist), Cheikh Tidiane Fall (percussie), Tars Lootens (toetsen), Kamiel Mees (sax).

Later kwamen er nog een aantal bij, toen de Muze-sessies ontstonden en er kans was om met buitenlandse musici te improviseren zoals Steve Lacy, Mal Waldron, Beaver Harris, Noah Howard...

Na verloop van tijd werden er min of meer vaste formaties samengesteld (Lifetime: met Chris en Michel Mast, Francis Van Acker) om o.a. te spelen op de vernissage van de groepstentoonstelling 'Jazz Kijken' te Antwerpen waar ook Paul Van Gysegem, Cel Overberghe en Camiel Van Breedam exposeerden. De vriendschap met Chris blijft duren tot de dag van vandaag, met af en toe een improvisatiejam met bv. Laurent Blondiau (Mâäk) of Bart Borremans (tenorsax) of in duo zoals in augustus 2016 in het Maurus Moreelshuis te Mechelen. Ook de gemeenschappelijke kunst en plastische interesses zorgen voor deze langdurige vriendschap.

Jean Demey

© Hugo Lefèvre

We speelden regelmatig in Sounds Jazz Club ter voorbereiding van de cd Out Of The Night. Pierre Vaiana sprak me aan en zei dat er een manager aanwezig was die Chris wou boeken. Ik vroeg wie het was en zij kwam even onder ons. Pierre zei dat er een klein probleem was. En ik vroeg: wat is het probleem? Pierre zei: ‘Chris’. ‘Chris’ vroeg ik? Ja...hij wil niet. Ik liep meteen naar Chris en vroeg hem wat het probleem was. Hij zei dat hij niet op het voorstel wou ingaan omdat als hij constant op tournee zou zijn in binnen- en buitenland hij er niet meer zou kunnen zijn voor zijn kinderen, die toen nog te jong waren en hem nodig hadden. Annette, zijn vrouw was toen ook kort geleden gestorven en de cd is ook aan haar opgedragen.

Ik vertelde een paar maand geleden het verhaal aan Yassin, zijn zoon. Hij zei dat als hij bij het gesprek was geweest hij zijn vader zeker ervan had kunnen overtuigen het wel te doen. Het gegeven hoe Chris toegewijd is aan zijn kinderen heeft me geraakt. En Chris heeft dezelfde warme toewijding naar zijn muzikanten toe. Niettegenstaande ik vaak van mijn stuk ben gebracht als pianist wanneer ik de muziek van Chris moet spelen. Het lijkt gemakkelijk maar dat is het vaak helemaal niet. Hoe vaak ik zo onzeker van repetities ben terug naar huis gekomen. Chris jaagde zich nooit op bij de inbreng van de muzikanten. Hij is zeer intelligent, en is de onzekere zekere leider. Hij vraagt naar inbreng en dan komt hij plots heel verrassend uit de hoek op een fantastische manier. Kijk maar nu, plots op korte tijd twee cd's met zijn kinderen! Niemand wist van de tweede cd.

En dan nog iets... Chris is blank, maar zo zwart als iets en hij weet het. Hij leeft zelfs zo. Zelf is hij nooit in Afrika geweest. Ik heb er gewerkt, en Chris past daar helemaal in het plaatje.

Dat verhaal van de Sounds. Dat typeert echt Chris. Die warme mens in hem.

Free Desmyter

© Hugo Lefèvre

Nu dat ik iets moet neerpennen over Chris Joris ben ik me ervan bewust dat ik hem eigenlijk al heel mijn leven ken. Ik denk zelfs lang alvorens we samen hebben gespeeld. Chris heeft van jongs af altijd een menselijk, universeel aura gehad die zich altijd en meteen in zijn spel en muziek heeft weerspiegeld. Meer dan alleen een percussionist en muzikant is Chris altijd een soort sterke spirit geweest die mijn jeugd en heel mijn leven heeft beïnvloed op verschillende manieren. Een ‘old soul’ van jongs af zou ik hem het best kunnen beschrijven.

Ik heb op zijn plaat Song for Mbizo mogen zingen en ik herinner me nog heel duidelijk dat ik dat heel serieus nam toen ik de song lyrics schreef, een weerspiegeling van mijn groot respect voor hem. Hij heeft ook op mijn plaat met James Baldwin, Pierre Van Dormael, Steve Coleman, Toots Thielemans, Slide Hampton, enz. samengewerkt en op de live versie voor Sky Channel van A Lover’s Question in 1988 hebben we een intense versie gebracht van Baldwin’s gedicht Some Days.

Daarna hebben we sporadisch een paar keer over de Jaren heen samengewerkt zoals op mijn cd Moon To Your Sun in 1991. Soms is het goed om even stil te staan en te praten over belangrijke zielen zoals Chris die ons veel meer dan alleen muziek hebben bijgebracht en nog altijd doen. Ik ben heel blij dat ik hem nooit uit het oog verloren heb en dat ik onlangs nog heb kunnen getuigen hoe hij de nieuwe generatie, zijn kinderen inbegrepen, op het goeie pad houdt.

Happy Birthday beste Chris.

David Linx

© Robert Hansenne

C’est assez simple, c’est papa Chris, une amitié de plus de 30 ans. Je ne suis pas le seul élève à avoir cette impression, mais je n’ai jamais eu la sensation d’avoir cours avec lui, tellement il te met dans l’espace sonore en faisant ressortir ce que tu as en toi et ce que tu es. Il m’a permis d’être moi dans mon jeu de percussionniste en donnant sans compter, je lui dois beaucoup, il m’a porté et me porte toujours un maitre fidèle à son élève et un élève amoureux de son professeur, si j'était une femme je dirai que ‘c’est l’homme de ma vie’, love Chris 

Frédéric Malempré

© Annie Boedt

Mijn langdurige vriendschap met Chris begon in de prille jaren 70. Toen we in de Stationstraat in Mechelen of in de Coppenolstraat in Antwerpen experimenteerden met Paolo Radoni, Marc Hollander, Francis Van Acker, Jean Demey en vele anderen. 

Chris speelde toen bijna uitsluitend piano. Ik herinner me hoe jaloers ik was op zijn moeiteloze pianospel. Een natuurtalent! Dat is hij gebleven na een rijk gevulde carrière.

Hij nodigde mij in 1976 uit voor de opnames van zijn eerste album Songs for Mbizo met o.a. Johnny Dyani, mijn eerste studio-ervaring. Nog altijd prijkt dat bovenaan mijn beste herinneringen en mijn cv.

Bedankt jongeman, voor de vriendschap et het ga je nog jarenlang voor de wind.

Michel Mast

© Chris Mentens

Op één van de eerste jazzconcerten waar ik ooit in mijn studententijd naar toe ging, in de Blauwe Schuit in Leuven, zag ik Chris Joris aan het werk. De andere muzikanten weet ik niet meer, dat zegt al iets, hij liet dus een indruk op mij na. Nadat we de volgende jaren elkaar sporadisch waren tegengekomen naast en op het podium vroeg hij mij om samen met hem in een theaterproductie te komen spelen waar hij de muziek voor aan het maken was. Dat was in 1993. Chris bracht dat jaar ook het album Bihogo uit met als gast de Amerikaanse bassist Cameron Brown. Gelukkig voor mij kwam Cameron niet uit de States voor de cd-release tournee, zodat ik in de Bihogo-band belandde.

Onze samenwerking heeft daarna nog jaren geduurd. Op de albums na Bihogo speelde ik niet alleen bas, maar kon ook zelf nummers componeren voor deze albums of werk van Chris arrangeren zoals de strijkersarrangementen op Out of The Night. Het was een opwindende periode: Chris leidde op zijn eigen ludieke wijze van achter zijn djembé de band Chris Joris Experience en we speelden niet alleen op Jazz Middelheim maar ook op festivals over heel Europa tot zelfs in Mexico en Guadeloupe. Voor mij persoonlijk is het dan ook een periode met fijne herinneringen, een periode met veel voldoening op het muzikale vlak maar ook op het menselijke en creatieve vlak was het een fijne tijd waarin we veel vruchtbare ontmoetingen hadden met allerlei muzikanten die in los of vast verband een tijdje meespeelden in Chris Joris Experience. Zelfs Mal Waldron zat enkele concerten op de pianostoel.

Chris Mentens

© Hugo Lefèvre

Oerbos!  Mijn eerste contact met het personage Chris Joris bestond uit het zien van een RTBF reportage over het werk en leven van Chris. Op ongeveer 15 jarige leeftijd weet ik nog dat ik ongelooflijk geboeid zat te kijken hoe hij les gaf en begeesterd zijn visie aan het uitleggen was tijdens die bewuste documentaire. Dit was voor mij een keerpunt voor de rest van mijn carrière. Hoe ik Chris volgde naar Neufchâteau waar hij altijd zomerstages gaf, tot uiteindelijk ik in de Jazz-Studio privéles kreeg van Chris. Hij heeft bij mij dat zaadje geplant wat nu voor mij een oerbos blijkt te zijn! Hij gaf ook mee de aanzet om naar Cuba te vertrekken en daar conservatorium te volgen o.l.v. Yaroldi Abreu, red. Chucho Valdes.

Chris is autodidact, wat ik nog steeds ongelooflijk vind, maar hij heeft mij een bepaalde vertelstijl meegegeven, een visie over expressie en improvisatie in de muziek. Samen keuvelen over grootheden van heden en verleden. Nooit de roots van de Afro-Cubaanse percussie uit het oog verliezen en daar je eigen stijl in te vinden. Tata Güines, Mongo Santamaria, Anga Diaz, Giovanni Hidalgo ga zo maar door... Techniek heb ik in Cuba tot bloedens toe ingeprent gekregen, maar Chris blijft mijn vader, mentor die dat zaadje zon en water geeft! De rode draad doorheen mijn carrière! Laat ons zo stellen dat Chris voor mij onontbeerlijk is geweest, nu nog trouwens! Ik kan niet genoeg dank u zeggen voor het oerbos...merci Chris x

Christophe Millet

© Geert Vandepoele

Om te beginnen, ik ken Chris al heel lang, maar eerder van op afstand. Ik ben van in het begin een bewonderaar geweest.

Het is pas laat dat wij samengespeeld hebben, zo'n 2 a 3 jaar geleden. Dat was met Paul Van Gysegem op bas, Erik Vermeulen op piano en Patrick De Groote op trompet. Dat was een zalig concert, waar Chris ook piano heeft gespeeld! Voor mij een openbaring! Verleden jaar had dat ook moeten gebeuren in Mechelen, met Jean Demey op contrabas, maar ik had toen een longontsteking waardoor dat afgesprongen is. Het was in een oude kapel waarvan ik de naam vergeten ben en waar wij ook samen hebben tentoongesteld. Ik had daar echt naar uitgekeken, want spelen met Chris is een geschenk!

Zijn schilderkunst is oké, maar ik beschouw die eerder als een soort veredelde liefhebberij.

Cel Overberghe

© BJO

Chris is voor mij een ontzettend lieve, passievolle kameraad, muzikant…. gek van muziek en de mensen…overgevoelig, interessant, gedreven……en dat hoor je keer op keer in zijn spel en muziek. Als hij ergens op klopt komt er muziek uit!

Nico Schepers

© Hugo Lefèvre

Chris is een schat van een mens, steeds vol overgave en energie. Een muzikale levendige encyclopedie en gevoelensmens. Een ruwe diamant, vol schatten waar je de oorsprong over de hele wereld kunt gaan zoeken. Hij biedt je een reis aan met sterke leidraden en met ongelofelijk veel respect voor eigenheid van de deelnemers van de trip. Een boeiende persoonlijkheid met drang tot avontuur! 😉Dank daarvoor, Chris. Nog veel boeiende jaren toegewenst omringd door je dierbaren en gevuld met wat u gelukkig maakt.

Lara Rosseel

© Jacky Lepage

Moi, Baba Sissoko, en qualité de musicien Griot, je peux dire que la vie des musiciens c'est la vie de la paix! Chris, je peux lui considérer même comme un griot Européen par rapport au message musicale qui il amène; avec son expérience musicale, collaborer avec lui ce n'est pas difficile parce que il est quelqu'un qui se respect lui-même, qui respect la musique, la culture et la collaboration avec les autres. Je dis tout ça parce que nous avons beaucoup jouer ensemble, je lui connais comme personnalité et comme le grand musicien qui il est pour moi. Un grand musicien est celui qui sait jouer avec les autres, celui qui sait partager des beaux moments avec les autres. La vie de musicien signifie être un messager, être un porte-parole, être un représentant de la propre culture et Chris il est tout ça! Quand on joue ensemble, on s’est toujours amusé...pendant la création, pendant la répétition et pendant les concerts était toujours une vraie fête musicale. Moi je ne collabore pas avec tout le monde, mais avec les musiciens comme Chris, qui a vraiment l'amour pour la musique et le respect pour les amis, c'était et ça seras toujours un plaisir de jouer ensemble et de s'amuser...même quand on aura 100 ans! Grand respect pour moi frère Chris Joris et long vie à lui en bon santé!...la route est long! vive la musique!

Baba Sissoko

© Cees van de Ven

Chris maat,

Dikke proficiat met uw 65ste verjaardag! De tijd dendert voort, ongemerkt. Plots is je jeugd voorbij, ben je 50 of ga je als docent ‘met pensioen’, of is er al meer dan 20 jaar verstreken sinds onze eerste samenwerking. Wat hebben wij al die vervlogen jaren gedaan?

Jij bent alvast niet gestopt met moedig doorgaan. Ondanks ook grote tegenslagen vervolgde je, desnoods strompelend, moedig voorwaarts je weg. Altijd ben je bezig gebleven met optreden en muziek schrijven en ook met mensen bij elkaar te brengen. Daar hebben ongetwijfeld velen zelf ook troost in gevonden of uit geleerd, zoals de jongere muzikanten, waaronder ikzelf destijds, die je hebt kunnen inspireren, een beetje anders hebt kunnen doen denken, luisteren en spelen.

Hoe kan je anders ervaren hoe het voelt wanneer een drumset plots bestaat uit de klassieke hihat, floortom en cymbalen, waar je duchtig op swingt, maar waarbij de snaredrum vervangen is door een djembé, waar je je al even thuis op voelt als de Afrikaanse grootmeesters, daarnaast omringd door een hele set percussie-instrumentjes (een soort speelgoedbak), waar je af en toe met je linker in rommelt, soms met een drumstick tussen je tanden, terwijl je rechter onverminderd verder swingt op het cymbaal, om dan een stukje op te vissen waarop je met soms 1 kleine tik op het juiste moment meerwaarde kan brengen in een stuk. Onvergetelijk Chris!

Afrikaanse grooves en jazz, twee liefdes van je waartussen je nooit hebt gekozen. Juist dat maakt je zo uniek.

Dank voor de inspirerende momenten samen op Jazz Middelheim (een fantastisch duo tussen jou en Eric Thielemans blijft me bij), alsook een concert met N'Faly Kouyaté (sindsdien pas weet ik wat een kora is en hoe die écht klinkt), de occasionele clubgigs die we samen speelden…Het heeft ook mij uit mijn comfortzone gehaald, mijn vocabularium uitgebreid, geïnspireerd tot compositie, en ik hoop dat we dat weer gauw een keertje zullen overdoen. Het ga je goed, nog lang.

Ben Sluijs

© Annie Boedt

My friend Chris Joris becomes 65 years old, I was asked to write something. Instead of writing a text I wrote a list of words that come to mind when I think of him. Here it goes:

Artist, musician, man, oldschool, heart, real, poet, charisma, character, link, history, open, writer, creator, channel, fighter, storyteller, alchemist, gatherer, personality, style, dedication, kindness, family, courage, life, tenderness, love, taste, trust, expression…

Nicolas Thys

© Cees van de Ven

Ik ontmoette Chris voor het eerst begin jaren tachtig maar het is vooral sinds de wekelijkse jamsessies in het populaire Mechelse café Klapgat (1985) dat we mekaar beter leerden kennen.

We hebben live samen heel wat watertjes doorzwommen en ik heb hem in 1990 gevraagd mee te werken aan mijn eerste solo-cd Picture a view. Door de jaren heen deden we enkele projecten samen, waaronder één met het Brussels Jazz Orchestra (2005) waarin het BJO Chris uitnodigde als componist en solist. Ik maakte deel uit van zijn Chris Joris Septet (cd Songs for Mbizo 1991) en The Chris Joris Experience dat resulteerde in cd-opnames voor het WERF-label (Marie’s Momentum 2010).

Mijn stadsgenoot is een kunstenaar pur sang die niet alleen bekend staat als een befaamd percussionist maar ook als pianist, componist en docent maar daarbovenop een begenadigd teken- en schilderkunstenaar. Hij heeft ook het talent van het woord. Getuige daarvan zijn cd-recensies voor Jazzmozaïek.

Hij is één van de creatiefste musici in de Belgische scene. Het is een belevenis hem op het podium live aan het werk te zien als begenadigd musicus maar ook als een waarachtige entertainer.  Een man met fijne humor. Stelt zich in allerhande cultuurissues krachtig maar trouw aan zichzelf op.

Net zoals in zijn muziek kan hij in het dagelijks leven net zo lyrisch zijn of temperamentvolle nukkigheid tentoon spreiden. Chris maakt er altijd een smaakvolle muzikale belevenis van, nooit gratuit. Hij is een wandelende jazzencyclopedie maar stelt zich open minded op voor nieuwe geluiden in het cultuurlandschap.

Frank Vaganée

© Cees van de Ven

Je was nog behoorlijk jong toen ik je voor het eerst hoorde en zag spelen maar het is me altijd bijgebleven. Je speelde heel geïnspireerd samen met een paar van je Afrikaanse vrienden op al die fascinerende instrumenten die je omarmden in een bijna gesloten cirkel. Een onvergetelijke muzikale ervaring.

Ik ben je doen en laten van op afstand blijven volgen.

Elk afzonderlijk hebben we onze weg afgelegd maar met heel wat verwantschap. Jij bent immers ook plastisch kunstenaar én muzikant en we delen de bewondering voor andere -niet Europese- culturen en voor etnische muziek en zijn gefascineerd door Afrika in het bijzonder

Onze wegen hebben zich recentelijk gekruist. We hebben een aantal keer het podium gedeeld in kwintet en nu in een vast trio.  Heel intuïtief en attent breng jij kleur en klank in de muziek -als een weefsel- en je  laat ons woord voor woord ons verhaal vertellen. Samen met jou musiceren is een plezier…

Wij omarmen je Chris. Met al mijn dank en in vriendschap.

Paul Van Gysegem

© Jacky Lepage

Forever open, forever learning & appreciating the evolution, multi-instrumentalist/composer Chris Joris is a student of the music. That was my 1st impression of him when we first met 12 years ago. I feel the same way today; and I'd include music critic, painter, record collector, armchair philosopher, parent, survivor...friend.

He's been a teacher & mentor to many young ‘up & coming’ talented percussionists and a source of inspiration to his contemporaries (myself included).

A Belgian home-grown talent with a WORLDWIDE global view and outlook!

It's indeed an honour & a pleasure to share the stage in musical creation with a part of Belgium's great jazz history; Chris Joris!  

Reggie Washington

© Geert Vanoverschelde

Chris m’a encouragée et soutenue lorsque je débutais, nous avons ensuite enregistré mes compositions (ainsi qu’une très belle ballade de sa plume pour sa femme Annette) et joué ensemble pendant plus de 10 ans.

Encore récemment, nous avons enregistré un second cd ensemble et joué plusieurs concerts, la rencontre de nos personnalités passionnées a nourri de beaux moments musicaux et m’a apporté un enseignement inoubliable.

Chris est bien plus qu’un simple percussionniste, c’est une personnalité unique, un artiste complet qui s’engage totalement dans le morceau qu’il joue en empathie avec les musiciens du groupe.

C’est un coloriste doté d’une palette de sons profonds, chaleureux et très originaux.

Un peintre dans tous les sens du terme, avec une culture musicale énorme, également pianiste, compositeur…

Un être hyper sensible, fougueux, intense, habité de fées et de démons qu’il apprivoise avec un talent hors du commun lorsqu’il se met derrière un instrument!

Notre collaboration n’a pas été un long fleuve tranquille, souvent houleuse mais tendre, je garde pour lui un amour et une reconnaissance profonde."

Anne Wolf

CONCERTTOUR

woensdag 22/11/2017 – 20u - Jacques Pelzer Jazzclub Liège
(www.jacquespelzerjazzclub.com)
Chris Joris 65th Birthday Band feat. Eric Person & Naima Joris

donderdag 23/11/2017 – 20u - De Muze Antwerpen
(jazzcafedemuze.be)
Chris Joris 65th Birthday Band feat. Eric Person & Naima Joris

vrijdag 24/11/2017 – 20u - Jazzzolder Mechelen
(www.jazzzolder.be)
Chris Joris 65th Birthday - invites Eric Person with Free Desmyter & Sal La Rocca

zaterdag 25/11/2017 – 20u30 - Lokerse Jazzklub
(www.lokersejazzklub.be)
Chris Joris 65th Birthday Band feat. Eric Person & Naima Joris



zondag 26/11/2017 20u – cc Mechelen
(www.cultuurcentrummechelen.be)
Chris Joris 65th Birthday Band with special guests: Eric Person, Frank Vaganée, Nico Schepers, Sal La Rocca



woensdag 13/12/2017 20u30 - Jazz Station Brussel
(www.jazzstation.be)
Chris Joris Home and Old Stories



vrijdag 29/12/2017 20u30 - De Singer Rijkevorsel
(www.desinger.be)
Chris Joris Home and Old Stories