Ben Sluijs solo

Ik accepteer de evolutie


Ben Sluijs bracht begin dit jaar een eerste solo-opname uit, enkel online verkrijgbaar. De definitieve stap naar het digitale tijdperk of praktische noodzaak? We vroegen naar een korte handleiding.

Plaats van afspraak is café Archipel, centrum Brussel. Een toevluchtsoord voor zowel rockabillyfans als jazzcats, gelegen midden grootschalige afbraakwerken die de stad Brussel al een paar jaar haast onleefbaar maken. Visie en structuur ontbreken hier totaal. Net twee begrippen die Ben Sluijs zo koestert.

Een commerciële realiteit

Ben Sluijs digitaal, revolutie of evolutie?

Toch wel het tweede. Met dat solowerk op zich was ik al een hele tijd bezig. Vooral via thuisopnamen maar ik raakte er niet van overtuigd dat dit alles in albumvorm ook interessant en boeiend genoeg was voor anderen om te beluisteren. Tot ik op een bepaald moment een selectie maakte waar ik wel in geloofde. Hiermee ben ik naar Erik (Vermeulen, red.) gestapt. Hij is al jaren mijn luisterend oor en windt er geen doekjes om bij het geven van zijn mening. Een aantal stukken vond hij echt niet kunnen wegens te saai. Andere waren misschien té gestructureerd. Zo raakte ik me er bewust van dat het allemaal wat melodischer en soms korter mocht zijn om beluisterbaar te blijven. Uiteindelijk kwam ik zo tot de definitieve set van nummers die nu op Bandcamp staan.

Dan komen we tot je vraag over de digitalisering. Mijn oudere opnamen verdwijnen tegenwoordig vaak gewoon uit de winkel en zijn ook online soms niet meer beschikbaar. In het begin was het best confronterend om vast te stellen dat minder recent materiaal zelfs op de moderne verkoopplatforms niet meer te vinden was. Dat heeft natuurlijk ook een financiële reden. Het W.E.R.F.-label, dat de meeste van mijn cd’s uitbracht, moet betalen om die cd's online te houden maar verdient er soms niets aan. Dat is de commerciële realiteit. Ze gaven mij wel de toelating om alles op Bandcamp te plaatsen en dat werd mijn introductie tot dat medium. Op die manier kan je toch nog een potentieel publiek bereiken. Zo ontstond het idee om ook die solo-opnames via een eigen Bandcamp te verdelen. Uiteindelijk ben ik blij met die stap, en vind ik er niets mis mee. Onze generatie is de laatste die nog cd's of vinyl koopt. Jongeren luisteren bijna enkel nog via digitale platformen. Alhoewel vinyl momenteel terug hip is.

De klank van je digitale release op Bandcamp is in elk geval heel goed.

Zolang je niet overschakelt naar MP3 blijft de oorspronkelijke kwaliteit bewaard. In de studio werk en luister je in 24bit, op cd is dat maar 16bit meer. Daar heb je meteen al een directe afslanking. Wie muziek in het originele 24bit-formaat doorstuurt of ter beschikking stelt op internet, heeft dus zelfs een betere kwaliteit dan op cd. Die solo heb ik thuis gerealiseerd met een laptop, een geluidskaart en een goede microfoon, gewoon in mono. Je hebt dan enkel nog een behoorlijk programma nodig dat vaak zelfs al standaard in je pc zit.

Wat je wel verliest wanneer je zuiver digitaal gaat, is het artwork.

Dat is inderdaad zo, al heb je natuurlijk de foto ervan. Ik accepteer gewoon die evolutie. Digitalisering heeft ook veel voordelen. Er zijn geen grenzen meer, het gaat wereldwijd. Uiteindelijk draait alles toch rond de muziek zelf. Een hoes en artwork hebben hun belang. Ik besteed er zelf gewoonlijk veel aandacht aan maar hoeveel fantastische platen hebben toch een erg lelijke hoes? Als de muziek raakt, sta je daar vaak zelfs niet bij stil.

De onvermijdelijke Coltrane

Hoe bepaalde je uiteindelijke de keuze van de nummers voor deze solo? Een aantal titels lijkt wel gegrepen uit een dagboek. ‘Easy For You’ is daar eentje van.

Het verwijst naar verschillen in relaties. Sommige dingen zijn voor de ene heel vanzelfsprekend terwijl die voor de andere net heel veel moeite kosten. Dat kan een van de redenen zijn waarom een relatie in de knoop geraakt. Daarom is het belangrijk je soms te proberen te verplaatsen in de ander zijn denken en zijn. Bij het musiceren in groep geldt dat evenzeer.

‘How Did I Get Here’ klinkt heel filosofisch. Je maakte er zelfs twee versies van. Het in vraag stellen van jezelf?

Hoe ik op deze wereld terecht ben gekomen, is niet wat me nog zo bezighoudt, wel wat ik doe, ook in muzikaal opzicht. Het zoeken is eigenlijk al de weg zelf. Wanneer ik sommige van mijn oude platen opnieuw beluister, vind ik die relevant voor die tijd maar of die manier van spelen en schrijven dat nu nog zijn, dat is wat anders. Eerlijk musiceren op het niveau dat je kan, in het nu, als de mens die je vandaag bent, is nog steeds de gouden regel. Daarbij blijf ik wel vragen stellen. Klinkt het niet te emotioneel? Is het niet te intellectueel? Bovendien houd ik Erik zijn raad steeds in het achterhoofd: is het niet te saai? Daartegenover staat dat je geen knieval mag doen en aanpassingen doorvoeren om een publiek te plezieren. Dan ben je ook niet meer eerlijk tegenover jezelf.

Zo belanden we bij ‘Early Train’, een rechtstreekse referentie naar Coltrane mogen we veronderstellen?

Absoluut. Dat stuk heb ik trouwens ook in duo opgenomen met Erik en het doet wat denken aan de stijl van Coltrane in zijn Prestige periode. Coltrane zit ingebeiteld bij de meeste saxofonisten, net als Parker. Daar kan je niet onderuit. De evolutie die hij doormaakte, was enorm, en omvatte toch slechts een periode van zowat twintig jaar. Je zou, als je deze evolutie niet kende, nooit zeggen dat het dezelfde mens was. Hier moet ik voorzichtig zijn met wat ik zeg maar soms denk ik dat Coltrane toch alles heeft kunnen vertellen. Op het einde van zijn korte leven had hij zelf zowat alles losgelaten, het geijkte ritme, de vaste harmonie… Hij speelde in een soort kosmische klankwolk en zat eigenlijk al in een andere dimensie. Wat kon hij nog meer doen? Tegelijk, een oeuvre is natuurlijk nooit af… misschien... Wat als hij na Miles gestorven was? Hij heeft zichzelf, net als Parker, opgebrand, maar wat een spoor heeft hij achtergelaten! Coltrane blijft mijn held (lacht).

‘Diminished Performance’ klinkt eveneens als een mijmering boordevol reflectie.

Het is een verwijzing, met ironie, naar het feit dat ik misschien wat minder speel dan vroeger maar het is tegelijk wel fantastisch voor iemand van mijn generatie om toch nog regelmatig te kunnen optreden en opnames maken. Ik had het geluk te beginnen in de jaren negentig. Voor ons lag alles nog open. En toen kwamen de conservatoria, er was geld, er werden subsidies ter beschikking gesteld, zo ontstonden het W.E.R.F.-label en het Brussels Jazz Orchestra, Octurn, mijn eerste eigen kwartet… Kortom, het was een gouden tijd voor een twintiger. We speelden en repeteerden constant. Dat is wat minder nu, maar het is ook goed zo. Waar ik dankbaar voor ben, is dat ik alles erg puur kon houden en al die mogelijkheden toen heb gekregen en eigenlijk nog steeds krijg.

Interview © Georges Tonla Briquet  -  foto's Cees van de Ven

Bandcamp: https://bensluijs.bandcamp.com/music

Live

Ben Sluijs Quartet, 11 augustus Jazz Middelheim (voorstelling debuut-cd van het kwartet “Particles")

https://bensluijsquartet-be.webnode.be/
http://www.bensluijs.be