Bas Bulteel – Eye Of The Storm

Tegenwoordig stelt zich eerder de vraag “wat is geen jazz meer”?

© Annie Boedt


“Composities zijn als wijn die verder rijpt. Het is een intens proces.”

Voor hij de studio introk om ‘Eye Of The Storm’ definitief in te blikken, installeerde pianist Bas Bulteel zich een tijdje in het atelier van kunstschilder Jan Frederik De Cock. De wederzijdse beïnvloeding leverde een uitzonderlijk Gesamtkunstwerk op.

Bas Bulteel is niet meteen de meest bekende in het oor klinkende naam. Dat hij ver weg blijft van alle hippe stromingen heeft hier natuurlijk een en ander mee te maken. De man kiest heel bewust zijn projecten en diegenen met wie hij samenwerkt en neemt vervolgens de nodige tijd.

‘Coming Home’ (2014, W.E.R.F.) werd indertijd door de officiële Vlaamse radiozender Klara verkozen tot beste jazzplaat van het jaar. Veroorzaakten alle positieve reacties een “writer’s block”?

Toch niet maar nieuwe ideeën moeten bij mij soms lang rijpen. In die tussentijd realiseerde ik wel verschillende opnamen. Zo was er ‘Engranaje’ met de Spaanse zangeres Behén Martín Míguez. De respons bleef helaas miniem ondanks concerten in België en Spanje. Uitbrengen in eigen beheer is duidelijk niet evident zeker omdat ik deze kant van de “business” niet ken. Verdeling ontbrak eveneens.

Het album met Wasdaman, ‘Storm In A Cup Of D’, uitgekomen in 2019 bij W.E.R.F. Records, kreeg meer aandacht. Het compositieproces daarvoor startte voor mij reeds drie jaar eerder. Ik zat dus niet stil, alleen deed ik veel werk achter de schermen. Met de voorbereiding van ‘Eye Of The Storm’ begon ik trouwens reeds in 2021!

Er was tevens nog Piano Impro Lab of P.I.L....

Een belangrijk hoofdstuk dat ontstond tijdens corona toen iedereen in zijn kot moest blijven. Abstracte improvisaties boeiden mij al lang. Instant improviseren maar niet gebaseerd op bekende akkoordenschema’s of standards en zonder grenzen voor harmonie of een welbepaalde stijl met Craig Taborn als een dankbaar voorbeeld. Die schetsen deelde ik op YouTube. Toegegeven, er zaten goede en minder goede dingen tussen. Het bleek in het bijzonder voor mij leerrijk om de vrijheid in mijn pianospel te ontdekken.

© Tijs Soete

Vanwaar uw samenwerking met kunstenaar Jan Frederik De Cock voor ‘Eye Of The Storm’?

Jan was indertijd fan van mijn trioplaat ‘Coming Home’. Hij organiseerde zelfs enkele concerten in zijn toenmalig Brussels atelier. Beeldende kunst intrigeerde mij altijd, ook al ben ik geen kenner. Vandaar dat ik in het verleden beroep deed op iemand als Yves Velter voor de hoezen. Muziek en beeld versterken elkaar volgens mij.

Deze keer wilde ik echter niet alleen een afbeelding maar was het de bedoeling mij hierdoor ook te laten inspireren. Een soort belevingservaring als het ware door er middenin te zitten. Jan vond het een interessant idee. Er is een hoop dialogen aan vooraf gegaan. Dankzij de tussenkomst van mijn management en W.E.R.F. werd het mogelijk om een vleugelpiano in het midden van Jan zijn atelier te plaatsen gedurende een week. Zo ontstonden tegelijkertijd beeld en muziek.

Hoe gebeurde de concrete uitwerking uiteindelijk?

Zoals gezegd hadden we hier heel wat gesprekken over. Daarna volgde een voorstudie met foto’s en video’s. Die impressies liet ik maandenlang insijpelen. Tijdens de echte residentie was ik omringd door tientallen extra prikkels die mij “triggerden”. Het werd een aaneenschakeling van componeren en improviseren in “real time”. Veel dingen zijn weggegooid nadien, het beste staat op de plaat. Jan zijn werken voor de hoes en de aparte inlay ontstonden eveneens tijdens die residentie, gebaseerd op mijn muziek.

© Pieter Clicteur Photography

Hoe kregen jullie de opnameklank zo perfect?

Het hele voorbereidingsproces had daadwerkelijk plaats in het schildersatelier maar de reële opnamen gebeurden op een andere plek in professionele omstandigheden. Wel met dezelfde vleugel om een identieke klankkleur te behouden, een Bösendorfer die speciaal geleverd werd door muziekinstrumentenwinkel Rombaux die mij doorheen het hele project steunden.

Vanwaar de titel ‘Eye Of The Storm’?

Een verwijzing naar het oog van de storm waar complete stilte heerst in tegenstelling tot wat er daarbuiten woedt. Een ander thema is het reizen. Dat is de reden voor het uitgebreide tekstuittreksel van Homerus zijn ‘Odysee’ op de hoes met verschillende titels zoals ‘Penelope’, ‘Ithaka’ en ‘The Return’ als rechtstreekse link.

Voor mij stond ‘Eye Of The Storm’ synoniem voor een reis, solo dan. Het loslaten en creëren vanuit de leegte vormden de grootste obstakels. Hierdoor werd het uiteindelijk een reflecterende plaat die heel diep gaat. Eerlijk gezegd leidde het tot een confronterende ervaring die mij tot de donkerste hoeken van mezelf bracht.

Beginnen met ‘First Journey’ en eindigen met ‘The Return’ getuigt van een bewust verhalende opbouw...

De cirkel is inderdaad rond. Beschouw het gerust als een conceptplaat. Het was nooit mijn bedoeling om muziek te verzinnen bij enkele beelden.

© Pieter Clicteur Photography

U houdt duidelijk ook van misleiding. Zo zet ‘Bow’ aan op een rustig tempo tot alles uitmondt in een urgente en repetitieve beweging.

Dat is een redelijk doorgecomponeerd stuk met een passage die neigt naar klassieke progressie. In deze plaat komen talrijke invloeden uit de klassieke muziek naar boven waaronder het romantische aspect van Fauré, een van mijn goden. Hoort dit dan thuis onder de noemer jazz? Zelf denk ik nooit in een bepaalde stijl. Tegenwoordig stelt zich eerder de vraag “wat is geen jazz meer?”.

Het gelaagde ‘Stranger’ is een ander voorbeeld. Hier wil ik wijzen op de absurditeit in de maatschappij en de vervreemding rondom ons met als uiterste jezelf als vreemdeling zien.

Toch is er dat poëtische einde met ‘The Return’. Is Bas Bulteel een gelukkig man na ‘Eye Of The Storm’?

Jazeker! Een plaat is natuurlijk verleden tijd vanaf dat het studiowerk stopt. Ondertussen is het repertoire gegroeid en verder ontwikkeld dankzij de concerten. Normaal, live neem je meer risico’s. Composities zijn als wijn die verder rijpt. Het is een intens proces.

© Tijs Soete

Tekst © Georges Tonla Briquet  -  foto's © Annie Boedt / Tijs Soete / Pieter Clicteur Photography

‘Eye Of The Storm’ (W.E.R.F. Records)
Lees HIER de recensie van Bernard Lefèvre
https://www.basbulteel.com/
BANDCAMP

Live
24.01.2025 , Hnita-Hoeve (Heist-op-den-Berg, B)