Alweer een rijk gevarieerd jazzaanbod in het nieuwe jaarprogramma van The Black Cat Torhout

Eind 2009 opgericht is jazzclub The Black Cat in Torhout straks aan zijn 8ste werkjaar toe. Anderhalve maand vóór de start van het nieuwe concertseizoen werd Jazz’halo door het zo goed als voltallige bestuur van de vzw op een aangenaam gastvrije manier onthaald voor een ongedwongen en openhartig gesprek van twee uren. Na een korte trip down memory lane en de huidige stand van zaken, mochten we een eerste blik werpen op het muziekmenu van het komende seizoen en ook op de iets verdere toekomst.

Locatie: El Gato Negro, de zaak van Marleen Dedecker en Jan Van Stichel. Schoven mee aan de met uitnodigende tapas en verfrissende dranken verrijkte tafel: Paul De Cloedt (voorzitter en fotograaf), Marleen (ondervoorzitter), Jan (secretaris en voor 99% verantwoordelijk voor de programmatie), Geert Vanoverschelde (verantwoordelijke licht en beheerder website), Jos Demol (hoofdredacteur Jazz’halo). Verontschuldigd was Paul Warlop, verantwoordelijke voor het hele financiële luik van de vzw (boekhouding, contracten, contacten …).

Enkele slagwoorden uit de missie die The Black Cat zich van bij de aanvang heeft gesteld: laagdrempelig, toegankelijk, grensoverschrijdend. Hebben jullie het gevoel deze ambities waar te maken?

Paul: Naar mijn aanvoelen en afgaand op de respons van het publiek, durf ik het aan te bevestigen dat we die doelstellingen realiseren.

Jos: De volle zalen voor de concerten eerder dit jaar zijn daar een duidelijk bewijs van.

Paul: Onze insteek is: streven naar kwaliteit, (ook) kansen geven aan jonge muzikanten, toegankelijke muziek aanbieden, een clubsfeer creëren. En, zéér belangrijk: Respect, met hoofdletter, voor de muzikanten! Alle aandacht moet optimaal naar hen gaan, wat we in de hand werken door optredens in één enkele set en de bar die dichtgaat voor de duur van het optreden. De reacties zijn, zowel bij de muzikanten zelf als bij het publiek, uiterst positief. Door die clubsfeer krijgt dat publiek bovendien achteraf de mogelijkheid om in een losse sfeer een praatje te slaan met de artiesten; ook dàt valt fel in de smaak. Dit totaalpakket beschouwen wij als de ideale manier om mensen kennis te laten maken met jazzmuziek en de uitvoerders ervan.

Jos: Die clubsfeer is inderdaad ideaal. Uit ervaring weet ik: veel mensen die elders niet naar jazz zouden gaan luisteren, komen wèl naar The Black Cat. 

Paul: En ook dat is een van onze betrachtingen met onze manier van werken: jazz echt dicht naar het publiek brengen. Want een concert is een heel andere beleving van muziek dan een cd/lp beluisteren: via zo’n geluidsdrager komt de muziek niet altijd “binnen”. Live zien en horen hoe artiesten muzikaal converseren, samen iets creëren, elkaar zelfs uitdagen, is uniek!

Jos: Die magische momenten waarop je de muzikanten veelbetekenend naar elkaar ziet lachen op dat podium!

Jan: Een van onze belangrijkste objectieven is het bestaande en wijdverspreide vooroordeel t.o.v. jazz te (helpen) doorbreken.

Geert: Ik durf gerust luidop te stellen dat we tijdens de voorbije jaren in The Black Cat al zéér werden verwend door wat hier aan kwaliteit werd geboden!

Marleen: Dat onze programmatie zo gevarieerd is, helpt eveneens om onze doelstellingen waar te maken. “Het is telkens iets anders”, horen we vaak als positieve commentaar: die benaderingswijze van programmeren slaat dus duidelijk aan.

Paul: Het publiek krijgt inderdaad allerlei “soorten” jazz op zijn bord, het besef hoe rijk en veelzijdig dat genre echt wel is dringt dus door.

Geert: De concertgangers moeten daar uiteraard open voor staan…

Paul: De omgeving draagt daar m.i. ook wel toe bij: deze locatie is zeer uitnodigend.

Jan: De verbouwingen in 2010 zijn dan ook bewust in functie van de optredens gebeurd. Al meteen op de eerste avond na de heropening vroeg iemand of hij eens aan de piano mocht plaatsnemen (lacht).

Paul: Dat hier een kwartvleugel staat, is zonder twijfel een grote troef: voor een muzikant maakt het een enorm verschil als hij zich op dit klavier kan uitleven i.p.v. op een buffetpiano… Ook de belichting, de klank, de ontvangst die de muzikanten te beurt valt en de respectvolle manier waarop de bezoekers de concerten bijwonen, zijn allemaal facetten die de artiesten bij ons erg appreciëren.

Geert: En dan hebben we het nog niet over de paella… (gelach alom).

Hebben jullie het gevoel dat er in de programmatie ook (voldoende) ruimte is voor wat ik maar noem “experimenten”? 

Jan: Ik zou hier eerst toch nog eens duidelijk willen benadrukken dat wat wij programmeren toegankelijk, maar zeker niet plat-commercieel noch easy listening is! Zo hebben wij al ooit Too Noisy Fish naar ons podium uitgenodigd, een trio dat niet bepaald meteen gemakkelijk in het gehoor kruipende muziek brengt.

Paul: Echte “experimenten”, moeten we eerlijk bekennen, zijn in dit stadium niet haalbaar, en wel om een dubbele reden: primo is er het feit dat er slechts één concert per maand is, dus jaarlijks slechts een beperkt aantal; secundo is er voor experimentele toestanden nu nog geen publiek. Indien de programmatie uitgebreider zou worden, zie ik experimenten er wel insluipen… want voor Too Noisy Fish waren de reacties best wel enthousiast.

Geert: De nuchtere realiteit is dat we zeker het publiek dat we nu hebben niet mogen afschrikken. We kunnen ons dat gewoonweg niet veroorloven. Anderzijds is de vraag of dat experimenteren hier, in The Black Cat, wel zo nodig hoeft?

Jan: Er is ook de financiële kant van de zaak, moeten we met de voeten op de grond blijven: in de bestaande situatie slagen we er nèt in uit de kosten te geraken. Maar dat is echt niet evident!

Paul: De entreegelden volstaan niet, laat dat duidelijk zijn, we hebben echt wel subsidies en sponsors nodig. We staan dus voor de dubbele opdracht: 1) een financiële put vermijden, en 2) zéér zorgzaam met ons publiek – dat we concert per concert hebben moeten opbouwen – omgaan, opdat we het niet zouden verliezen.

Laat ons het dan even heel specifiek over het “veroveren” van concertbezoekers hebben: hoe (moeizaam) is dat proces van overtuigen verlopen?

Paul: We hebben heel veel lessen getrokken uit ons allereerste jazzoptreden ooit. Op 14 februari 2010 stond hier Bob Mover Quintet en dat was een optreden in drie sets, met pauze tussendoor. Gevolg: een concertavond die uitliep tot nà middernacht, waardoor vele aanwezigen na die eerste keer waren afgeschrikt en hebben afgehaakt. Daarom zijn alle concerten nu steeds in één ononderbroken set, zodat ze rond 22.00 uur zijn afgelopen: die optredens zijn immers op een weekdag, veel mensen moeten de volgende dag werken. We hebben in de daaropvolgende maanden en jaren het bezoekersaantal bijna letterlijk eenheid per eenheid zien groeien. Dat langzaam opbouwen, zonder forceren, is uiteindelijk de beste, want juiste manier gebleken.

Geert: Waarbij de vaststelling niettemin is dat het aantal concertgangers uit Torhout zelf al bij al zeer beperkt is.

Paul: We hebben ook de keuze gemaakt voor de piste om leden te werven en plukken daar duidelijk de vruchten van. Die formule brengt immers baat, want werkt de betrokkenheid in de hand: bij ieder concert zijn drie vierden van de aanwezigen leden.

Jan: We verwennen hen met een extra bonus door te zorgen dat zij altijd als eersten op de hoogte worden gebracht van de optredens. Op die manier weten ze zich steeds verzekerd van plaatsen.

Paul: Ook inbegrepen in het lidmaatschap: korting voor ieder concert; nieuwjaarsconcert plus receptie; gratis cd met een fragment uit ieder concert van het voorbije jaar en dan nog in opnames van hoge geluidskwaliteit.

Geert: Wegens de kleine ruimte is een goeie klankbalans verre van evident maar Floren, onze geluidstechnicus weet dit telkens professioneel op te lossen.

Paul: Om verder te gaan over het verwerven van een trouw publiek: uiteindelijk kan je niet om de realiteit heen dat jazz een zeer beperkte niche is waarvoor het moeilijk is mensen warm te maken.

Geert: Maar de aanwezigen die we hebben weten te overtuigen, blijven steeds terugkomen en zijn bovendien goed “opgevoed”: iedere vaste bezoeker weet intussen dat gsm-gebruik, fotograferen of filmen  tijdens concerten niet toegelaten zijn.

Paul: Klopt, dikwijls is dat op vraag van de muzikanten zelf. Een heel respectvolle sfeer dus hier, die in andere zalen jammer genoeg soms ver te zoeken is.

Jan: Graag wil ik aanvullen dat we ook nog op een andere manier ons uiterste best doen om de concertbeleving comfortabel te houden voor ons publiek, nl. door een limiet in te voeren.

Paul: Concreet betekent dit dat we het aantal aanwezigen houden op maximum 65, maar liever op 60. Vanaf het ogenblik dat we voor een concert 55 reservaties hebben, sturen we bericht uit dat de avond quasi uitverkocht is.

Geert: Eveneens vermeldenswaard in de context van het “soigneren” van ons publiek, is dat vrij snel na ieder optreden een sfeerverslag op de website wordt gezet, waarin wordt geschetst hoe het er aan toe is gegaan achter de schermen. Dat is nimmer “droge kost”, integendeel zijn het korte, vlotte en amusante door Jan geschreven teksten die werkelijk uitnodigen om ze te lezen.

Grasduinend in het verleden van The Black Cat noteerde ik dat jullie in het begin zelfs ooit een “educatieve namiddag” hebben georganiseerd.

Jan: Dat was i.s.m. Jazzmozaïek en we konden daarvoor o.a. op Marie-Anne Standaert rekenen.

Paul: Ons streefdoel was om nieuwe belangstellenden aan te trekken, maar in de praktijk bleken we voor die “les” 90% van het reeds bestaande publiek over de vloer te krijgen. Het is bij een eenmalige actie gebleven: pogingen om samen met Jeugd en Muziek iets op te zetten, zijn zonder gevolg gebleven… “Men doet dat niet meer.” We hebben zelfs mailings aan scholen gericht, evenmin met resultaat. Nochtans ben ik zelf via Jeugd en Muziek tot jazz gekomen.

Jos: Ook voor mij was dat het geval.

Geert: Indien je in deze het onderwijs niet mee hebt, mag je het vergeten en zijn je pogingen om interesse te wekken vergeefs.

Jos: Datzelfde gebrek aan belangstelling voor jazz is trouwens ook merkbaar op de nationale radiozenders: op wat uitzonderingen na komt in de gewone programma’s het genre nauwelijks aan bod.

Jullie raakten daarnet al zelf kort een voor jazzclubs heikel punt aan: het financiële aspect. Hoe slaagt The Black Cat – wetend dat katten niet bepaald van nattigheid houden - er in het hoofd boven water te houden?

Paul: Om het financiële plaatje rond te krijgen, is het echt kwestie alles strikt onder controle te houden. Elk concert is in feite verlieslatend, zo simpel maar hard is de realiteit. Vandaar benadrukten we daarnet zo sterk: we moeten ons publiek koesteren. En ook onze sponsors: zonder hen en zonder de subsidiëring via de Cultuurraad van Torhout zou het onhaalbaar zijn. Dat we momenteel dankzij Marleen en Jan over een gratis locatie kunnen beschikken, is bovendien een enorme troef.

Marleen: Een andere meevaller is dat we een goede regeling hebben met SABAM.

Paul: Concluderend: het is dus leefbaar, mits alle facetten van de werking nauwgezet en zorgvuldig in de hand worden gehouden. 

Bij andere organisatoren die jazz (durven) programmeren, luidt het steevast dat nogal wat artiesten zèlf vragen om te mogen optreden. Ervaren ook jullie dat?

Jan: Zeker, ik krijg veel vragen van muzikanten die graag op ons podium zouden willen staan, sommigen dringen ook echt hard aan. Mocht ik op al die verzoeken ingaan, dan zou ik wel drie maal per week een concert kunnen organiseren.

Paul: Er zijn momenteel heel veel jonge jazzmuzikanten en bijgevolg een hele waaier aan aanbiedingen. Er zijn gewoon te veel muzikanten of te weinig podia.

In juni, voorafgaand aan het laatste concert van het seizoen ’16-’17, Paul, kondigde je aan dat Marleen en Jan eind december ophouden met El Gato Negro. Wat zijn de implicaties voor The Black Cat?

Paul: We hebben nog anderhalf jaar de tijd om naar een alternatieve locatie uit te kijken, mocht dat nodig en onafwendbaar blijken. Bij voorkeur blijven we in Torhout, indien het moet gaan we desnoods elders. Maar de ideale droom is uiteraard dat we, na een eventuele overname, in deze zaal hier kunnen blijven. In elk geval zijn we absoluut vastbesloten verder te doen met de jazzclub: die wil is er onmiskenbaar, want we achten wat we doen zeer zinvol en het is leuk. De vzw blijft dus bestaan, mèt Marleen en Jan verder mee aan boord. We willen echt met hetzelfde team verder.   

Rest ons dan een verzoek, nl. een vooruitblik te willen gunnen op het komende concertseizoen…

Jan: We starten op 19 september met Jihye Lee Trio dat “intimistische kamerjazz” brengt. Als achtergrondinformatie geef ik mee dat zangeres Jihye Lee lesgever is aan de Muziekschool van Torhout en dat o.a. pianist Sabin Todorov deel uitmaakt van dat trio.

De maand daarna komt New Special Quintet met als spilfiguur Richard Rousselet en een aantal oude bekenden van The Black Cat zoals Marie-Anne Standaert (trompet) en Toon Van Dionant (drums). Verwacht je aan een avond vol swingende muziek met een groot respect voor groove en melodie.

In november is het podium voorbehouden voor David Kozak Quintet, dat meer “klassieke” en melodische jazz belooft. In die groep speelt o.a. Thomas Koening (tenorsax, dwarsfluit).

Het jaar 2017 sluiten we af met Stark-Linnemann Quartet dat een programma brengt rond Chopin.

Geert: Deze groep heeft al een aantal sterke cd’s gemaakt en omschrijft zijn repertoire zelf als “universal crossover music”.

Jan: Voor de leden is er in januari traditioneel een exclusief nieuwjaarsconcert waarvoor wij dit keer Midnight Blue Birds selecteerden, zijnde drie zangeressen en een pianist. We proberen voor die gelegenheden telkens iets luchtigs te programmeren.

Geert: Nieuwe leden zijn uiteraard nog steeds welkom!

Jan: Op 13 februari hebben we het genoegen Lionel Beuvens weer eens in onze jazzclub te ontvangen. Hij brengt o.a. twee formidabele Finse muzikanten mee, pianist Alexi Tuomarila en trompettist Kalevi Louhivuori.

In maart is Rebekka Van Bockstal Quartet te gast en op 17 april het duo Bram Weijters (piano) en Chad McCullough (trompet). Pianist Ben Patterson komt de maand daarop - al voor de derde maal! - naar The Black Cat en seizoenafsluiter wordt Llamas, een sextet rond drummer Matthias De Waele, met o.a. de Boliviaanse zangeres Muriel Urquidi.

(Voor de gedetailleerde concertagenda en toelichting bij de optredens: zie http://www.jazzhalo.be/calendar/)

Tekst © Paul Godderis  -  Foto's © The Black Cat