Ahmad Jamal : Garner, Ellington en een glimlach

R.I.P. Ahmad Jamal

2 juli 1930 – 16 april 2023

Zondag 16 april 2023 overleed pianist/componist/bandleader Ahmad Jamal (geboren als Frederick Russell Jones) op 92-jarige leeftijd. Dit bevestigde zijn manager Laura Hess-Hey. Als eerbetoon publiceren we een interview uit 2014 dat Jean-Pierre Goffin afnam voor onze vrienden van JazzMania.

Miles Davis beschouwde hem als een van zijn grote invloeden en moedigde zijn pianisten aan te spelen zoals hij. Op zijn 83ste vinden we hem nog steeds in de studio (zijn laatste twee albums "Blue Moon" en "Saturday Morning" zijn echte pareltjes) en op de baan. We hebben hem al verschillende keren in België gezien (Jazz à Liège, Théâtre 140,...), maar dit is de eerste keer dat hij speelt in de grote Henry Le Bœuf zaal van het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel op 29 januari 2014.

Een telefonisch interview vanuit New York waar het vanochtend erg koud is: "Frigid, frigid, frigid..." zegt Ahmad lachend en hij voegt er in het Frans aan toe: "C'est la vie!"


Je bent geboren in Pittsburgh, waaruit veel beroemde artiesten komen…

Pittsburgh is een fenomenale stad voor de kunst in het algemeen, niet alleen voor de jazz: Gene Kelly de fantastische danser, maar ook Andy Warhol komen uit Pittsburgh en vele anderen...

De geniale componist van "Misty", Errol Garner, begon hier op driejarige leeftijd piano te spelen, net als ik. De beroemde componist Billy Strayhorn, de geweldige contrabassist die vaak naar Europa kwam met Ella Fitzgerald, Ray Brown, twee van de grootste drummers uit de geschiedenis, Kenny Clarke (hij ging naar Frankrijk en kwam nooit meer terug) en Art Blakey, komen ook uit deze stad.

Georges Benson, Billy Eckstine (een van de grootste zangers aller tijden), Earl Hines, de trompettist die Dizzy Gillespie bewonderde, Roy Eldridge,... en zo kunnen we nog wel even doorgaan...

Wat Errol Garner betreft, hij is de muzikant die de grootste invloed op mij heeft gehad en nog steeds heeft. We gingen naar dezelfde lagere en middelbare school; ik heb onlangs meegedaan aan een documentaire die over hem is gemaakt, ik werd bij mij thuis geïnterviewd. De film kwam uit op dvd en je kunt hem vinden op Amazon.

Had je de kans om met hem samen te werken ?

Neen, ik was te jong. Hij speelde al in clubs terwijl ik nog piano studeerde.

Je startte met klassieke studies ?

Ik startte tegelijkertijd met zowel de Europese als de Amerikaanse klassieke muziek. Ik bestudeerde Duke Ellington samen met Mozart, Count Basie met Franz Liszt, Jimmy Lunceford met Beethoven… Het is een eigenaardigheid van Pittsburgh om beide scholen tegelijkertijd te bestuderen, er wordt geen onderscheid gemaakt tussen beide.

Hoeveel van deze verschillende invloeden zijn nog steeds aanwezig in je muziek ?

Geen enkele ! Vandaag de dag ben ik nog enkel beïnvloed door Ahmad Jamal ! (lacht)

De eerste van je albums met internationaal succes was " At the Perishing: but not for me" uit 1958; luister je er nog steeds naar ?

Neen, dit maakt deel uit van mijn verhaal…

Toen je deze muziek in de Pershing speelde, voelde je toen dat er iets speciaals gebeurde ?

Ik voelde dat er iets was met deze muziek. Chess Records, die de opname uitbracht, had al mensen als Chuck Berry en Muddy Waters die net als ik in de "jazz" sectie werden gezet... maar ik wist meteen dat mijn trio toen uitzonderlijk was.

Tijdens je concerten gebruik je vaak tekens en gebaren om de richting aan te duiden voor je medemusici…

Welnu, heb je ooit iemand een symfonie zien dirigeren ? Alle dirigenten doen dat ! En voor mij, of het nu voor honderd muzikanten is of voor een trio, is het noodzakelijk om te dirigeren; ik speel soms met meer muzikanten, ik heb momenteel een ensemble voor vier "composities" dat gedirigeerd moet worden als een orkest...

Is het daarom dat je zelden van muzikanten wisselt, er is een uitstekende verstandhouding tussen jullie ?

Weet je dat gitarist Freddie Green van het begin tot het einde bij Count Basie bleef ; Nat King Cole werkte bijna heel zijn leven met dezelfde musici, een enkele drummer, Lee Young …

Bij mij is het net hetzelfde. Ik speelde met Israel Crosby en Vernell Fournier, James Cammack en Idris Muhammad, vandaag met Herlin Riley en Reginald Veal… Met Manolo Badrena speel ik al meer dan twintig jaar.

Je gebruikt graag citaten tijdens je improvisaties en vaak Duke Ellington...

Omdat het deel uitmaakt van het repertoire en wat is er beter dan de muziek van Duke Ellington ? Als je Ellington citeert, raak je aan het beste van jazz.

Je bleef een tijdje weg uit de Europese concertzalen, maar de laatste twintig jaar was je zeer aanwezig op het oude continent : voel je vandaag de dag meer affiniteit met het Europese publiek ?

Van 1963 tot aan het einde van de jaren 80, ben ik niet meer in Europa geweest, Het is mijn nieuw label dat me hier terug naartoe bracht. Wat het publiek betreft, voel ik geen verschil : ze hebben allen twee ogen en twee oren of ze nu Japans, Russisch of Spaans zijn ! Mensen hebben veel meer gemeen dan dat ze verschillen, en dat is wat voor mij telt.

Je lijkt momenteel meer gefocust op je repertoire…

Dat klopt. 80% van mijn programma is gebaseerd op eigen composities en 20% op werken van andere componisten.

Overweeg je in deze 20% ooit de zogenaamde "nieuwe standards" uit de pop- of rockmuziek te plaatsen die de jongere generatie pianisten in hun repertoire gebruikt ?

Ik speel alleen composities die zich in de loop der jaren hebben bewezen. Vanuit mijn oogpunt zijn de composities van vandaag niet hetzelfde als die van vroeger; zelfs vandaag werken duizenden mensen aan Ravel of Duke Ellington, of Johnny Mandel... dat betekent iets ! Tegenwoordig is er een gebrek aan muzikale waarden: wie zou vandaag "Take The A Train", "The Shadow of Your Smile" nog kunnen schrijven ? Ik speel liever mijn eigen nummers en standards die ik in mijn jeugd heb geleerd en die ik goed vind.

En als je een nieuw album uitbrengt, lijkt het altijd beter te zijn dan het vorige !

Als mensen me vragen wat mijn beste plaat is, zeg ik : de volgende ! Mijn geheim is om fris te blijven, uit te gaan om muziek te ontdekken. Als je niet elke dag iets nieuws ontdekt, ben je dood ! Er is niets nieuws onder de zon, je kunt geen druppel regen of een zonnestraal creëren, je kunt ze alleen maar ontdekken.

Je nieuwe album "Saturday Morning" bevat een eerbetoon aan Horace Silver: je weet dat hij erg ziek is ?

"Silver" is een eerbetoon aan Horace Silver dat ik vijf of zes jaar geleden schreef, maar nooit heb opgenomen. Hij komt me regelmatig opzoeken, de laatste keer was in Californië, hij zat in een rolstoel, maar ik schreef dit eerbetoon lang voordat hij ziek werd.

Je glimlacht altijd op de foto's !

Charlie Chaplin schreef het lied « Smile », Michael Jackson kocht er de rechten van, een mooi lied ; filosofisch gezien is het een belangrijk lied : lach, als je lacht, lacht er iemand met je mee!

Bedankt, Ahmad Jamal, voor dit interview.

En vergeet nooit te glimlachen !

Interview © Jean-Pierre Goffin (vrije vertaling : Jos Demol)  -  foto’s © Jos L. Knaepen
Een samenwerking JazzMania / Jazz'halo

Ahmad Jamal op Wikipedia