Wadada Leo Smith op plaat

Een terugblik op enkele platen uit zijn imposante discografie

Belangrijke discografie voor een muzikaal activist over een periode van vijf decennia, hoewel het moeilijk is om het aantal projecten te identificeren waar Wadada Leo Smith de adem van zijn trompet heeft ingeblazen, zijn de opnames die hij initieerde ook overvloedig. Kleine duik (noodzakelijk gedeeltelijk) in de verschillende configuraties die hij heeft aangepakt.

SOLO

Oorsprong en einde van alle dingen. Wadada Leo Smith houdt ervan om zich als solist te profileren, zoals op zijn in 2017 op het Finse TUM Records verschenen “Solo: Reflections and Meditations on Monk”.

Ook zijn eerste plaat, “Creative Music - 1 (Six Solo Improvisations)”, die hij in 1970 onder zijn naam opnam voor zijn eigen Kabell Records getuigt hiervan. Op dit album vind je hem alleen voor de microfoon, echter omringd door een gevarieerd instrumentarium (trompet, fluit, bel, bekken, enz.). Zijn volledig Kabell oeuvre werd in 2004 heruitgebracht op John Zorns Tzadik label.

Negen jaar later, nog altijd op Kabell, op “Solo Music Ahkreanvention”, is hij terug solo te horen. Geconfronteerd met zijn eigen eenzaamheid maar zich afspelend in een groter verhaal, laat hij zijn eigen geluid horen en krijgen de ideeën die in hem opborrelen de vrije loop.

DE DUO’S

Van alle combinaties die hij aangaat, gedijt Wadada Leo Smith volledig in een directe relatie met anderen. Het aantal opgenomen duetten is hiervan een duidelijk bewijs en van de vele partners die hij heeft ontmoet, trokken vooral de drummers zijn aandacht: “Wisdom In Time” (Intakt, 2007) met Günter Baby Sommer, “America” (Tzadik, 2009) met Jack DeJohnette, “The Blue Mountain’s Sun Drummer” (Kabell, 2010) met Ed Blackwell, “Ancestors” (TUM Records, 2012) met Louis Moholo-Moholo, … Deze sterke persoonlijkheden brengen ritme en inventiviteit en laten de lyriek van de trompettist volledig ontwikkelen in een altijd vruchtbare interactie.

De recente meer intieme samenwerking met pianist Vijay Iyer (“A Cosmic Rhythm With Each Stroke”, ECM, 2016) toont het vermogen van de trompettist om elk universum te temmen met dezelfde integriteit. Dit geldt bovendien evenzeer bij het duo met pianist Angelica Sanchez (“Twine Forest”, Clean Feed, 2013) in een meer eigentijdse dimensie maar toch ook introspectief.

Maar we mogen ook de samenwerking met zijn oude handlanger Anthony Braxton niet vergeten op twee belangrijke platen die bij Pi Recording verschenen: “Organic resonance” (2003) en “Saturn, Conjunct The Grand Canyon In A Sweet Embrace” (2004).

https://wadadaleosmith.bandcamp.com/album/saturn-conjunct-the-grand-canyon-in-a-sweet-embrace

DE TRIO’S

Een aantal trio’s waren belangrijk in het parcours van Smith. Dit met Anthony Braxton (met wie hij eind jaren 60 een vruchtbare samenwerking van tien jaar begon) en violist Leroy Jenkins. Dit trio breidde hij in 1975 uit met Steve McCall, Muhal Richard Abrams en Richard Davis tot de Creative Construction Company en vervolgens in 1976 tot het Creative Orchestra voor een duidelijk vernieuwende en politieke benadering.

In de loop van de jaren ’70 heeft hij trio’s met Henry Threadgill en Lester Lashley, en ook nog - tijdens een concert – met cellist Thomas Stöwsand (n.v.d.r. ook betreurde grote baas van concertorganisator Saudades Tourneen) en … Manfred Eicher (ECM) op contrabas.

Later, neemt hij met John Zorn en George Lewis “Sonic Rivers” (Tzadik, 2014) op. Om Zorns vijftigste verjaardag te vieren, brengt hij met John Zorn en Susie Ibarra “50⁸” (Tzadik, 2004) uit.

En in 2018 tenslotte komt op ECM de cd “Lebroba” van Andrew Cyrille uit. Naast Cyrille en Smith maakt ook gitarist Bill Frisell deel uit van dit trio.

DE QUARTETS

In 1986, nog op zijn Kabell label, stelt Leo Smith (nog niet Wadada) de plaat “Human Rights” voor. Hij wordt bijgestaan door gitarist/synthesizerspeler Michele Navazio, drummer Thurman Barker en gitarist James Emery. Kant B van de plaat laat dan weer een ander quartet horen met Peter Kowald (contrabas, tuba, percussie), Günter Sommer (drums, percussie), Tadao Sawai (koto, percussie) en Leo Smith (trompet, bugel, mbira, vocals, percussie). Een plaat die de energie vanuit alle kanten van de wereld in zich bundelt.

“The Golden Quartet” brengt oude bekenden van ontmoetingen in de sixties terug samen: pianist Anthony Davis, contrabassist Malachi Favors en drummer Jack DeJohnette. Er wordt uiteraard op hoog niveau gemusiceerd. De hechte samenhang, inventiviteit, lyriek en swing kenmerken dit quartet. Pure Amerikaanse klasse. Ze brengen meerdere albums uit, de ene al magischer dan de andere. Bij Tzadik verschijnt in 2000 “Golden Quartet), “The year of the elephant” bij Pi Recordings in 2002 en “Tabligh” in 2008 op het Cuneiform label.

DE QUINTETS EN GROTE ENSEMBLES

Ook hier definieert het aantal musici geen vaste muziek zoals blijkt uit de volgende twee quintets. Cerebrale muziek, maar ook ruimtelijk. “Snakish”, dat Leo Records in 2005 uitbrengt, verenigt Smith met Walter Quintus (processing), Katya Quintus (stem), gitarist Miroslav Tadić en Mark Nauseef (live electronics en percussie). De muziek kan wellicht sober lijken, maar bij aandachtig beluisteren stellen we vast dat de muziek gebeiteld zit en het minimalistische genereert een poëtische belevenis.

De line-up varieert. Met de groep op “Yo Miles!” brengt hij muziek uit Miles Davis’ elektrische periode. Gitarist Henry Kaiser dirigeert de ‘slungelige’ funk, ononderbroken improvisaties en jazzpsychedelica tot een feestelijke beleving voor de luisteraar.

Als we het over zijn quintets hebben kunnen we niet afsluiten zonder een hoogtepunt in zijn discografie: “America's National Parks”. Zoals de titel laat vermoeden gaat het over de grote Amerikaanse parken. Smith geeft ze een plaats in de grote geschiedenis van zijn land. Voor de gelegenheid wordt hij omringd door pianist Anthony Davis, celliste Ashley Walters, contrabassist John Lindberg en drummer Pheeroan akLaff. Ter gelegenheid van zijn vijfenzeventigste verjaardag levert Smith een breed muziekstuk, geen jazz, geen hedendaagse klassiek, veel verder dan zijn eigen muziek en hij omarmt de invloeden die zijn carrière als musicus hebben verrijkt.

Voor de rest heeft Wadada groepen met uiteenlopend aantal musici gedirigeerd. Hij maakte eveneens deel uit van het Roscoe Mitchell Creative Orchestra. Telkens legt hij de nadruk op zijn werk als instrumentalist, uiteraard, maar vooral ook als componist.

In 2012 bracht hij bij Cuneiform Records de 4-cd box “Ten Freedom Summers” uit. De box brengt het Golden Quartet of het Golden Quintet samen met de Southwest Chamber Music. Dit ensemble bestaat uit meer dan tien muzikanten. De muziek is zowel verankerd in de originele blues, de vooruitstrevende Great Black Music van Chicago als in de Amerikaanse en Europese hedendaagse muziek.

Zijn muziektaal kent geen grenzen en bestaat uit een prachtige klankrijkdom.

Tekst © Nicolas Dourlhès (vrije vertaling : Jos Demol)  -  foto's © R.I. Sutherland-Cohen
Een samenwerking CitizenJazz / JazzMania / Jazz’halo / Jazz-fun.de