Corona de doodsteek voor de kleinere clubs? (deel 4): vzw Jazzclub the Mood

Voor aflevering vier al trekken we naar de provincie Limburg. Graag hadden we met alle versoepelingen en deze die in de steigers stonden deze rubriek intussen overbodig kunnen noemen, maar de recente cijfers en evoluties voorspellen weinig goeds.

Vzw Jazzclub the Mood pakte onze vragen grondig aan en voorzitter Arne Van Coillie hield eraan om het voltallige bestuur mee te laten antwoorden. Met Kim Versteynen, Johan Camp, Gert-Jan Dreessen, Remy Vandebroek en hij zelf is het voltallige bestuur tevens jazzmuzikant, waaronder drie professionelen. Als geen ander weten zij dus bovendien hoe het ook voor de muzikanten aanvoelt.


In hoeverre hebben de coronacrisis en de daaruit voortvloeiende maatregelen jullie werking beïnvloed?

Wij zijn momenteel slechts organisator van één jaarlijks evenement: de jazzkroegentocht Hasselt in the Mood, op 10 november. Of de kroegentocht dit jaar zal plaatsvinden en in welke vorm, moet nog bekeken worden. Zullen de stad en de sponsors meedoen en gaan we voldoende geïnteresseerde horecazaken vinden? Zijn we ook zélf bereid om het nodige werk te doen met het risico op een tweede golf waardoor alles op elk moment van hogerhand verboden kan worden?

Voor het overige verzorgen wij de programmatie op een aantal plaatsen: twee horecazaken, pianowinkel Orchestra, en het Hasselts Jenevermuseum. Daar is tot nu toe alles weggevallen, maar alle organisatoren hebben al laten weten dat ze vanaf september opnieuw van start willen gaan.


Welke averij die niet gerecupereerd kan worden hebben jullie opgelopen door de coronacrisis?

Wijzelf zijn een vzw en hebben tot nu toe alleen een hoop zinloos werk gedaan. De averij valt op het hoofd van de muzikanten. Een aantal optredens zal verplaatst worden, maar dat is uiteraard maar een doekje voor het bloeden.


Hoe ervaren muzikanten het gebeuren en hoe moeten zij zien te overleven?

We geven veel ruimte aan lokale muzikanten. De meesten daarvan staan ook in het onderwijs, hetgeen financieel gezien uiteraard uitkomst biedt ingeval er een tijdje geen concerten zijn. Het valt me echter op dat er erg weinig aandacht is voor de 'frustratie' die ik bij veel muzikanten (en ook bij ons) opmerk. Jazz is een interactiegebeuren – zowel met medemuzikanten als met publiek. Thuis je instrument bespelen is maar een (klein) gedeelte van wat jazzmuzikanten willen doen. De huidige toestand frustreert, en zal vroeg of laat ook zijn weerslag hebben op creativiteit, motivatie en uiteindelijk zelfs op het technische en muzikale niveau. Lesgeven lost het financiële probleem op, maar is voor de meeste actieve muzikanten niet het 'levenswerk'.


Sommige organisatoren kozen voor online optredens (al dan niet betalend) of zonden oude concerten opnieuw uit. Zal daar in de toekomst nog iets van overblijven?

Oplossingen om noodlijdende muzikanten aan een (klein) inkomen te helpen, zijn uiteraard welkom. Op termijn lijkt het me echter geen wenselijke evolutie. Live jazz heeft het grote voordeel dat het – welja -  live is! Dat live-element zorgt ervoor dat lokale, degelijke big bands publiek trekken, terwijl toch ook het BJO of het Lincoln Center Jazz Orchestra gewoon (gratis) online te bekijken zijn. Het geeft de (lokale) trompettist de kans om te groeien, als ze gratis Chet Baker zien spelen op YouTube. Wie denkt dat het livegebeuren vervangen kan worden door streaming, maakt zichzelf iets wijs: bij een online streaming valt een groot gedeelte van de beleving weg.


Zijn de versoepelingen van die aard dat jullie deze zomermaanden toch nog een alternatief kunnen organiseren?

Probleem voor het kleine circuit is dat je, met de afstandsregels, meestal niet voldoende publiek kan plaatsen om het concert rendabel te maken. Op dit moment zouden de 'grote' locaties de 'kleine' organisatoren tegemoet kunnen komen: in een zaal van 300 personen kan je voor 60 mensen iets organiseren. Voor de grote speler is dat meestal niet interessant. Wie echter normaal gezien organiseert voor 60 mensen, zou wél aan de slag kunnen – maar niet op de normale, kleine locatie. Culturele centra, steden en gemeenten zouden op die manier kleine podia kunnen creëren voor 'kleinere' spelers. Ik zie het echter maar zelden gebeuren. Openluchtinitiatieven blijven erg onzeker, want ook het weer kan een stoorzender zij en een kleine organisator kan dat financiële risico vaak niet aan. Tafels, stoelen, een overdekt podium, stevige PA, toiletwagens, een buitentoog: dat zet je niet zomaar op poten voor een jazztrio waarmee je 60 mensen trekt – als het die avond nog kan regenen ook.


Worden er anders in het najaar initiatieven ondernomen om de schade in te perken?

Normaal gezien worden in Hasselt alle kleinere podia heropgestart. Het valt nog af te wachten of we de jazzkroegentocht - waar een deel van de sfeer toch ook gemaakt wordt in en door volle cafés – kunnen inrichten.


Zullen eventuele alternatieven er nog in slagen om de verliezen op te vangen?

Neen. Verliezen zijn gemaakt, verloren dagen komen nooit meer terug. Het uitstellen van concerten is weliswaar sympathiek, maar uiteraard lost dat vandaag niet veel op, en iet alleen voor de organisator. De muzikant die in mei 2021 zijn optreden van mei 2020 mag gaan geven is natuurlijk blij, maar is nog steeds zijn inkomen van mei 2020 kwijt. Tegelijkertijd zit een andere muzikant die normaal gezien in mei 2021 mocht gaan spelen, zonder inkomen thuis. Ook cd's worden nog quasi alleen na concerten verkocht. Wie een release tour gepland had, is er aan voor de moeite.

Jazz is trouwens bij uitstek een live genre. De 'jazz community' wordt niet gemaakt op radio en televisie of in de pers (zoals dat voor veel andere genres wel het geval is): die ontstaat waar gelijkgestemden elkaar tegenkomen. De jazzfan is tevens vaak wat ouder en behoort dus tot de risicogroep. Als die beslist thuis te blijven, is die misschien nog moeilijk te bereiken. Ook wegblijvende concertbezoekers zijn een verlies.


Is jullie toekomst nu bedreigd en hoe zit dat voor jullie partners zoals sponsors, catering, bands...?

Zelf lopen we geen gevaar – er is alleen maar werk verloren gegaan, nauwelijks geld. Veel horecazaken hebben het echter moeilijk en daarmee worden ook de podia die zij bieden bedreigd. Waarschijnlijk zullen er ook wel een aantal bands verdwijnen. Op sponsors hebben we voorlopig geen zicht.


Zijn er ook lessen te trekken uit deze periode?

Het jazzlandschap moet sterker worden om beter zulke schokken te kunnen opvangen. Veel mensen beseffen nu hoe afhankelijk ze zijn van het 'bijna-gratis-verhaal', dat géén buffers en géén zekerheid biedt! Veel dingen moeten beter geregeld worden: de verloning moet beter, het statuut moet beter, het publiek moet (opnieuw) leren betalen voor livemuziek én voor opnames. Investeren is belangrijk.

© Olivier Verhelst