6de editie BRAND! Jazzfestival the Norwegian edition

Van 25 tot 30 november wordt Mechelen de hoofdstad van de Noorse jazz. Kunstencentrum nona en Cultuurcentrum Mechelen realiseren dan een zinderende onderdompeling in de beide zalen van nona en in de pas gerenoveerde Begijnhofkerk. Het programma is een dwarsdoorsnede van het beste dat de creatieve Noorse jazz vandaag te bieden heeft.

Bart Vanvoorden, artistiek leider van kunstencentrum nona: “Samen met de collega’s van Cultuurcentrum Mechelen zetten we een bruisende scene in de kijker via vaste waarden en te ontdekken artiesten. En die scene heeft veel, veel meer te bieden dan de iele sferen uit de clichés. Kleppers als Arve Henriksen, het Christian Wallumrød Ensemble en het Trondheim Jazz Orchestra met de internationaal gelauwerde componist en bassist Ole Morten Vågan behoren tot de frontlinie van de Europese scene. We zijn dan ook zeer trots dat we hen naar Mechelen kunnen halen.”

De organisatie verwacht nog meer hoogtepunten: “Eén van de verrassingen op BRAND! komt ongetwijfeld van Lumen Drones, die zichzelf omschrijven als een psychedelische droneband met invloeden van Sonic Youth en The Velvet Underground,” gaat Bart Vanvoorden verder. “Nog een absolute tip: Skarbø Skulekorps, dat zijn nieuwe album Dugnad, met invloeden van jazzy 70’s soundtracks, nerveuze postpunk, bleeps uit Sega-consoles en struikelende hiphop komt voorstellen. Ze staan nu al garant voor een bonte, onvoorspelbare avond.”

Opnieuw geeft BRAND! ook kansen aan talent van eigen bodem. Vanvoorden stipt aan: “We openen met het Jonas Cambien Trio, dat met zijn even speelse als onvoorspelbare melodieën de ideale start vormt. Belgisch pianotrio DONDER vond in Sigbjørn Apeland een fantastische compagnon de route om Vlaamse volksmuziek te verkennen. De laatste kruisbestuiving komt van gitarist Ruben Machtelinckx, die afgelopen jaar een residentie in nona had met de Noorse trompettist Arve Henriksen en tijdens BRAND! het resultaat van deze samenwerking zal tonen. Een première om naar uit te kijken.”

Met artiesten die grote sier maken via toonaangevende labels als ECM, Hubro en Clean Feed gaat BRAND! voluit voor kwaliteit.

Vanvoorden: “We claimen geen volledigheid, maar hebben wel een goed evenwicht gevonden van creatieve, wervelende muziek die ook een breder publiek kan aanspreken. Sommige concerten zullen bedwelmen, anderen worden wat pittiger. Maar wat ze gemeen hebben, dat is het potentieel om te verrassen. Onontbeerlijk voor ons festival, dat intussen kan terugkijken op een fraai parcours."

BRAND! Jazz Festival
the Norwegian edition

Van 25 tem 30 november in
kunstencentrum nona & Begijnhofkerk Mechelen

LINE-UP:

Donderdag 25 november
20:00 Jonas Cambien Trio
21:30 Waldemar 4

Vrijdag 26 november
20:00 Christian Wallumrød Ensemble
21:30 Trondheim Jazz Orchestra & Ole Morten Vågan

Zaterdag 27 november
20:00 Lumen Drones
21:30 Skarbø Skulekorps

Zondag 28 november
15:00 DONDER & Sigbjørn Apeland (Begijnhofkerk)
17:00 Thomas Strønen - Marthe Lea - Ayumi Tanaka

Dinsdag 30 november
20:00 Arve Henriksen & Ruben Machtelinckx
21:30 Warped Dreamer

www.brandjazz.be

Donderdag 25 november:

20:00 Jonas Cambien Trio
21:30 Waldemar 4


JONAS CAMBIEN TRIO

© courtesy Jonas Cambien Trio

De afgelopen jaren heeft de naar Noorwegen uitgeweken Belg Jonas Cambien (piano, sopraansax) een reputatie verworven als een artiest die een uitgesproken persoonlijke koers vaart. Geen band beter geschikt om die uit de doeken te doen dan zijn trio met rietblazer André Roligheten en drummer Andreas Wildhagen. De drie zijn stuk voor stuk persoonlijkheden die hun waarde al bewezen hebben in uiteenlopende contexten (het werk van de twee Noren vult intussen ook al een stevige cd-plank), maar het is vooral de collectieve aanpak die imponeert. De drie albums die verschenen bij het gerenommeerde Portugese Clean Feed-label laten een band horen die voortdurend een spreidstand aanhoudt tussen strakheid en vrijheid, discipline en spontaniteit, experiment en toegankelijkheid.

Op zich lijkt dat niet zo ongewoon, maar Cambiens composities pakken regelmatig uit met een opvallende hardnekkigheid, ontwapenende speelsheid en allerlei obsessieve spelletjes. Hij schept er een zichtbaar genoegen in om plagerige motiefjes, repetitieve ideeën en krasse contrasteffecten bij elkaar te brengen. Het resultaat: knoestige muziek vol buitenissige wendingen die soms iets heeft van een manisch hinkelspel vol maffe sprongen, maar altijd gestuurd wordt door een enorme focus en uitmondt in melodietjes die dagen later nog altijd door je kop spoken.

Grillig en onvoorspelbaar, maar net zo goed ingenieus en vol pakkende Noordzeedromerijen. Deze prikkelende fantasiewereld wordt de ideale opener voor BRAND!

credits:

André Roligheten (sopraan & tenor saxofoon, bas klarinet, fluit)
Andreas Wildhagen (drums)
Jonas Cambien (piano, composities)

WALDEMAR 4

© courtesy Waldemar 4

Ooit was het anders. Jazzmuzikanten hadden een vaste working band en gingen daarnaast nog wat schnabbelen als gast bij collega’s. De dag van vandaag zijn de meeste muzikanten actief in meerdere, soms sterk verschillende bands. Dat maakt het een uitdaging om sommige artiesten te blijven volgen, maar het voordeel is dan weer dat je voortdurend nieuwe combinaties van fascinerende individuen te horen krijgt. Een mooi voorbeeld is Waldemar 4 rond bassist Trygve Waldemar Fiske. Die bracht een paar bevriende muzikanten bij elkaar voor een commissie van het Molde Jazz Festival van 2014, maar had er prompt een band bij. Met twee albums en een reeks concerten bewees Waldemar 4 uit het juiste hout gesneden te zijn.

Geen verrassing eigenlijk. De leider bewees al volop even behendig te zijn binnen inside als outside jazz, de invallende Zweedse pianist Oscar Grönberg is een virtuoze alleskunner (zie ook The MaXx en Trondheim Jazz Orchestra), drummer Erik Nylander maakte grote sier met o.m. Honest John, en sax- en klarinetman André Roligheten is intussen incontournable: hem hoor je ook bij het Jonas Cambien Trio én het Trondheim Jazz Orchestra (26.11). Op zijn recentste album The Buoy and the Sea (2020) imponeert het kwartet met potige grooves vol vurige stuwing, impressionistische zijstappen en een combinatie van collectieve panache en individuele hoogstandjes. Zoals bij alle goede jazz is ‘the sound of surprise’ nooit veraf.

credits:

Trygve Waldemar Fiske (bas, composities)
André Roligheten (saxofoon, basklarinet)
Erik Nylander (drums)
Oscar Grönberg (piano)

Vrijdag 26 november:

20:00 Christian Wallumrød Ensemble
21:30 Trondheim Jazz Orchestra & Ole Morten Vågan


CHRISTIAN WALLUMRØD ENSEMBLE

© Carsten Amiksdal

In twee decennia en een parcours langs zeven gelauwerde albums is het Christian Wallumrød Ensemble uitgegroeid tot een heus vlaggenschip van de Noorse muziek. Met die vijf releases bij ECM en twee bij Hubro tekende dit ensemble rond pianist/organist Christian Wallumrød (broer van de al even muzikale Susanna en David Wallumrød) voor een van de meest herkenbare geluiden uit het Hoge Noorden en groeide het uit tot een kleine who’s who (o.m. Nils Økland van Lumen Drones en Arve Henriksen zaten in vroege versies van de band) van de lokale scene. De bezetting wisselde een paar keer en elk album had een eigen artistieke integriteit, maar de essentie van het ensemble is altijd behouden gebleven, met een unieke eenheid van stijl, inhoud en compositorische insteek.

Wallumrøds klankenwereld lijkt er vooral op uit om de centrale plaats van die klanken te demonstreren. Deze wereld bulkt ondanks de bescheiden volumes immers van karakter en krachtige stilte. Het ensemble speelt multi-dimensionale kamermuziek die beïnvloed wordt door de sonoriteit van Noorse folk- en kerkmuziek, maar draagt ook invloeden van de moderne avant-garde en de vrijheid van de jazz. Recent sijpelt er vooral ook meer elektronica door in de muziek van het ensemble, met alle leden die hun duit in het zakje doen. Wat vooral opvalt op Many (2020) is niet zozeer de aanwezigheid van die elektronica, als de vanzelfsprekendheid waarmee ze deel uitmaakt van de esthetiek van dit uitzonderlijke kwintet.

credits:

Christian Wallumrød (piano, harmonium, electronics)
Eivind Lønning (trompet, electronics)
Espen Reinertsen (saxofoon, recorder, electronics)
Tove Törngren Brun (cello, electronics)
Per Oddvar Johansen (drums, vibrafoon, electronics)

TRONDHEIM JAZZ ORCHESTRA & Ole Morten Vågan

© courtesy Trondheim Jazz Orchestra

Het Trondheim Jazz Orchestra is niet enkel een van de belangrijkste en meest creatieve jazzensembles in Noorwegen, maar is gewoonweg hors catégorie. In de loop van de voorbije twee decennia heeft het orkest een groot aantal spannende projecten opgezet met Noorse en internationale jazzartiesten, van Chick Corea en Pat Metheny tot Joshua Redman en de rockers van Motorpsycho. Het orkest wordt ingezet als een poule van muzikanten en verandert van grootte en bezetting/instrumentatie naargelang elk project. Daardoor bezit het een enorm gevarieerd repertoire.

De muzikanten die betrokken zijn geweest bij het orkest - de XL-lijst is ronduit verbluffend - behoren steevast tot de creatieve top van Noorwegen. Zo ook de internationaal gelauwerde componist en bassist Ole Morten Vågan, onder andere bekend van het Joshua Redman Trio. In 2014 schreef hij voor het eerst nieuw materiaal voor het Trondheim Jazz Orchestra, waarvan hij in 2017 artistiek directeur werd. Dat leverde in 2018 Happy Endings op en onlangs nog dubbelaar Plastic Wave, opnieuw een waanzinnig genereuze en vitale lap jazz. Die had in handen van mindere goden zwaar op de hand kunnen worden, maar hun ‘apocalyptic slapstick humour’ bewaakt dat ze ook een van de meest amusante grote ensembles blijven. Na meer dan twee dozijn albums knalt en dendert dit gezelschap nog altijd op ongemeen hoog niveau.

credits:

Sofia Jernberg (vocals)
Amalie Dahl (alto saxofoon)
Eirik Hegdal (saxophone, clarinet)
André Roligheten (saxophone, clarinet)
Espen Reinertsen (saxophone, bass clarinet)
Eivind Lønning (trumpet)
Øyvind Brække (trombone)
Adrian Løseth Waade (violin)
Marianne Baudouin Lie (cello)
Vegard Bjerkan (hammond organ)
Oscar Grönberg (piano)
Gard Nilssen (drums)
Håkon Mjåset Johansen (drums)
Ole Morten Vågan (bass, compositions)

Zaterdag 27 november:

20:00 Lumen Drones
21:30 Skarbø Skulekorps


LUMEN DRONES

© Edgar G. Bachel

Lumen Drones is de buitengewoon fascinerende samenwerking tussen Nils Økland, een expert van de Hardangervedel (een Noorse viool), en gitarist Per Steinar Lie en drummer Ørjan Haaland van de Noorse rockband The Low Frequency In Stereo. Lumen Drones beschreef zichzelf eens als een ‘psychedelische droneband’ en daar valt iets voor te zeggen. De klank van Øklands viool is erg bepalend voor de sound van het trio, die refereert aan eeuwen folktraditie, maar de band maakt ook geen geheim van invloeden als Sonic Youth en The Velvet Underground met hun proto-drones. Als de titelloze plaat (ECM, 2014) al uitpakte met een heel eigen sound, dan ging Umbra (Hubro, 2019) meteen nog een stap verder, of dieper.

Welke soort muziek het exact is, en waar die vandaan komt, zijn vragen die er eigenlijk niet meer toe doen zodra je begint te luisteren. Het samenspel is immers zo organisch, met de instrumenten die zo vanzelfsprekend in elkaar haken en de overgangszones doen oplossen, dat het voelt alsof je een complete esthetiek over je heen krijgt. Dan maakt het ook niet uit dat je luistert naar een klassiek geschoold muzikant die in de weer is met rockers. Ze zijn alle drie in staat tot delicaatheid en beheersing, net zoals ze ook samen de intensiteit de hoogte in jagen. Open, zoekend en zwervend tussen iele hoogvlakteruis, krachtige motorik-beats en gespannen extase, tussen Arvo Pärt en John Cale. Lumen Drones is er eentje om jezelf in te verliezen.

Credits:

Nils Økland (viool)
Per Steinar Lie (elektrische gitaar)
Ørjan Haaland (drums)

SKARBØ SKULEKORPS

© Hubro Records

“Øyvind Skarbø doesn’t just think outside the box. With this drummer/composer, there is no box.” Straffe, maar terechte woorden op de website van het Hubro-label, dat de twee albums van deze band aan de man bracht. Was percussionist Skarbø tot voor kort vooral bekend als een derde van 1982 (met o.a. Sigbjørn Apeland, die op 28.11 met Donder speelt), dan verraste hij ineens vriend en vijand met het bonte Skarbø Skulekorps.

Weg was immers de ingetogen mix van improvisatie, folk en oude muziek in een verbond met veel open ruimte. Het titelloze debuutalbum (2019) klonk alsof iemand net een dozijn veelkleurige piñatas aan flarden sloeg in een muziekwinkel. Het was een bonte, onvoorspelbare weelde, iets met pop, jazz, rockenergie, country twang, funk en ambient.

Op vervolg Dugnad (2021), dat in volle coronaperiode werd opgenomen, gaat het zo mogelijk nog een stap verder, want het album neemt je mee van het ene uiterste van het spectrum naar het andere. Met 14 tracks in een krap halfuurtje is het geïnspireerd op de mixtapes waar Skarbø als kind naar luisterde. De invloeden op zich kan je wel aanwijzen - van jazzy 70’s soundtracks naar schmooze-pop, nerveuze postpunk, bleeps uit Segaconsoles, struikelende hiphop, etc. - maar de manier waarop ze bij elkaar gebracht worden, is behoorlijk indrukwekkend. Niet omdat ze het lef hebben of ermee weggeraken, maar omdat ze het naadloos aan elkaar naaien zonder dat het een holle 21ste eeuwse pastiche wordt. Heerlijke gulzigheid op maat van hongerige melomanen.

Credits:

Eirik Hegdal (saxofoon, klarinet, vibrafoon)
Signe Emmeluth (altsaxofoon, electronics)
Stian Omenås (trompet, synth, percussie)
Ivar Grydeland (pedal steel, guitaar)
Chris Holm (bas, synth)
Øyvind Skarbø (drums)

Zondag 28 november:

15:00 DONDER & Sigbjørn Apeland
17:00 Thomas Strønen - Marthe Lea - Ayumi Tanaka


DONDER & SIGBJØRN APELAND

© Monday Agbonzee Jr.

Het Belgische pianotrio DONDER is bezig aan een ongemeen boeiend parcours. Startten ze in 2016 nog in murmeljazzoorden, dan verschoof hun sound gaandeweg naar een meer experimentele insteek, met een heel eigen balans tussen zachte contouren en bedwelmende kaalheid enerzijds, en een nukkig karakter anderzijds. Hun knapste wapenfeit tot nog toe is ongetwijfeld Het Verdriet (WERF Records, 2020), om meerdere redenen. Ongewoon is de diepe duik in Vlaamse volksmuziek. Amerikaanse, Britse en Noorse folk wordt volop geplunderd, hier gebeurt dat zelden. DONDER ging de uitdaging aan en dook in de archieven, ging op zoek naar field recordings van onze volkstradities en benaderde die vanuit zijn specifieke taal.

Daarnaast is er ook de aanwezigheid van de Noorse harmoniumspeler Sigbjørn Apeland. Die was al eerder actief in bands die uitgesproken hedendaagse muziek combineren met oudere bronnen (zoals in 1982, met Øyvind Skarbø, de kapitein van het Skarbø Skulekorps), maar was bovendien de allereerste Noor om te doctoreren in de etnomusicologie. Dat maakt van hem een ideale partner voor DONDER, omdat hun missie ver voorbij oppervlakkigheid of nostalgie gaat. Het resultaat van deze samenwerking levert haast sacrale muziek op, met bronmateriaal dat inventief voor het licht gehouden wordt en moeiteloos beweegt tussen zwier en statigheid. En met wat geluk krijg je er een fantastische versie van “Daar zat een sneeuwwit vogeltje” bovenop.

Credits:

Harrison Steingueldoir (piano)
Stan Callewaert (contrabas)
Casper Van De Velde (drums)
Sigbjørn Apeland (harmonium)

THOMAS STRØNEN - MARTHE LEA - AYUMI TANAKA

© courtesy ECM

“Clamp on the headphones, kick the cat off the sofa, and settle down for a journey into the land of the free.” Londen Jazz News maakte snel duidelijk wat er gaande is op het ECM-debuut van dit bijzondere trio. Thomas Strønen (drums en percussie), Ayumi Tanaka (piano) en Marthe Lea (klarinet en zang) ontmoetten elkaar op de Koninklijke Muziekacademie in Oslo. Strønen was daar docent, Tanaka en Lea twee van zijn studenten. Ze ontmoetten elkaar tweewekelijks om muziek te maken vanuit een tabula rasa. Hun uitgangspunt ging voorbij de grenzen van de jazz; want inspiratie vonden ze ook in hedendaagse klassieke en de rijke Noorse folktraditie. De vrijheid van die manier van samen musiceren is duidelijk hoorbaar op Bayou, het debuutalbum van dit trio. Strønen en Tanaka speelden eerder al samen bij Time Is A Blind Guide, maar gaan hier nog meer naar de essentie in het bijzijn van de jonge Marthe Lea. Openheid is het sleutelwoord. De muziek ontstond al improviserend, maar roept een hele wereld aan referenties op, met het gracieuze van hedendaagse klassiek, het authentieke van folk en de spontaniteit van de jazz. Dat ECM-opperhoofd Manfred Eicher het drietal zélf uitnodigde, spreekt boekdelen. Hun album was zelfs naar zijn normen bijzonder uitgepuurd, dus het wordt nu al uitkijken naar hun triomagie en het vallen van de spelden.

Credits:

Marthe Lea (klarinet, vocals, percussie)
Ayumi Tanaka (piano)
Thomas Pohlitz Strønen (drums)

Dinsdag 30 november:

20:00 Arve Henriksen & Ruben Machtelinckx
21:30 Warped Dreamer


ARVE HENRIKSEN & RUBEN MACHTELINCKX

© courtesy Ruben Machtelinckx

Veel valt er nog niet te vertellen over de samenwerking tussen de Belgische gitarist Ruben Machtelinckx en de Noorse trompettist Arve Henriksen, omdat die zich voorlopig achter gesloten deuren afgespeeld heeft. De aankoop van een nieuwe akoestische gitaar inspireerde Machtelinckx tijdens de eerste lockdown tot het componeren van een handvol uitgepuurde songs met toegankelijke melodieën. Die songs vormden, net als een portie improvisatie, de basis voor zijn samenwerking met Henriksen. Een tijd geleden sloten de twee artiesten zich enkele dagen op in kunstencentrum nona en het resultaat daarvan verschijnt binnenkort bij het fijne label Aspen Edities, waarvan Machtelinckx een van de drijvende krachten is.

Machtelinckx heeft wortels in jazz/improvisatie, folk en hedendaagse geluiden, maar zoekt ook graag de rust op in stiltegebieden waar details en nuances bepalend kunnen zijn. Hij speelt muziek die vaak draait rond klank en resonantie en meer met authenticiteit te maken heeft dan met specifieke genres.

Trompettist Henriksen maakte jarenlang grote sier met het legendarische Supersilent, en is een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het experiment in Noorwegen. Zijn herkenbare sound en ervaring binnen minimalisme, kamermuziek, improvisatie en jazztronica maken van hem een van de meest veelzijdige en herkenbare stemmen van zijn generatie. Hoe gaat die combinatie klinken?

Tijdens BRAND! wordt de sluier opgelicht.

Credits:

Ruben Machtelinckx (steelstring gitaar)
Arve Henriksen (trompet)

WARPED DREAMER

© Guy Kokken

Het zou niemand mogen verbazen dat de combinatie van deze vier muzikanten tot ongehoorde resultaten kan leiden. Teun Verbruggen en Jozef Dumoulin - zie ook Bureau of Atomic Tourism of hun samenwerking met avant-garde legende Keiji Haino - spelen een cruciale rol in de Belgische (en internationale) jazz en improvisatie als rusteloze zoekers. Dat geldt ook voor hun Noorse collega’s Arve Henriksen en Stian Westerhus. Ook zij zijn verankerd in hun lokale experimentele/improvisatie-scene en pakken al even gretig uit met iriserende discografieën en een aanhoudende honger naar nieuwe geluiden. Kortom: deze vier spreken dezelfde taal.

Live leidt dat elke keer opnieuw tot muzikale deconstructie op z’n best. Ze creëren soundscapes die bewegen van gedempt etherische gefrutsel naar dense, intergalactische trips die onbekende postindustriële werelden blootleggen en uithalen met een overdonderende fysieke energie. Hun recentste album Live at Bimhuis (Consouling Sounds, 2020) liet het nog horen: Warped Dreamer, dat is ruimtereizen, creatieve transformatie én futuristisch ritualisme gecombineerd. Ze halen de regels van de logica overhoop, creëren een nieuwe syntax en schudden je eens goed door elkaar, maar... je vangt tenminste een glimp op van nieuwe geluiden, mogelijkheden en connecties, en dat blijft enorm spannend om te ondergaan.

Credits:

Arve Henriksen (trompet, electronics)
Stian Westerhus (gitaar, electronics)
Jozef Dumoulin (fender rhodes, electronics)
Teun Verbruggen (drums, electronics)